ترانه
فریبا نظری📝📝📝« ترانه‌ی #برای، پرفورمنس اعتراضی خشونت‌پرهیز در ستایش زندگی معمولی و حسرت نبود آن »
✅ درحاشیه‌ی نوشتار پژوهشی ترانه‌های اعتراضی
✍️ فریبا نظری
✅ ماه‌ها مطالعه، بررسی و شنیدن ترانه‌های اعتراضی از دوران مشروطیت تاکنون در دوران جنبش #زن‌زندگی‌آزادی، نگارنده را بدین نکته‌ی مهم رهنمون ساخت که اگر حاکمیت، اپوزیسیون داخلی و برون‌مرز، و گروه‌های مختلف مردم(موافق یا مخالف این اعتراضات) خواهان شناخت، درک، حمایت این جنبش هستند؛ اجرای ترانه‌ی #برای #شروین_حاجی‌پور را بارها و بارها بشنوند و ببینند.
این ترانه، شفاف‌ترین، آشکارترین، ساده‌ترین و صادقانه‌ترین بیانیه‌ی غیررسمی این جنبش است که محور آن #زندگی‌طلبی، #آزادیخواهی و #برابری‌خواهی است.
اگر پرسیده شود چرا بدین گزاره رسیده‌ام، پاسخ می‌دهم:
1️⃣متن این ترانه برگرفته از توئیت‌های اعتراضی ( طوفان توئیتری در فضای شبکه‌ی مجازی توئیتر پس‌از جان‌باختن #مهساامینی) جامعه است.
2️⃣این یادداشت‌های اعتراضی حاوی مطالبات و درخواست‌های گروه‌های مختلف مردم است.
3️⃣این یادداشت‌های اعتراضی با رهبری فردی یا گروهی معین سیاسی یا اجتماعی یا دینی شکل نگرفته است.
4️⃣این توئیت‌های اعتراضی، حاوی جملات صریح، آشکار، و بدون کنایه بر اساس اتفاقات سالیان گذشته و زندگی روزمره‌ی گروه‌هایی از مردم است.
5️⃣این یادداشت‌ها به موضوعات فلسفی و پیچیده اشاره‌ای ندارد بلکه مستقیماً از مناسبات یک #زندگی_معمولی و عادی حرف می‌زند.
6️⃣متن ترانه‌ی #برای، همچون تابلویی ساده و بی‌آلایش؛ گزاره‌های کوتاه، روان و شفاف مردم را یک‌جا جمع کرده و بدون هیجان کاذب و تصنعی، به همگان اعلام می‌کند.
7️⃣ترانه‌ی #برای، در نوع بیان این مطالبات اعتراضی، از موسیقی خاص و پیچیده باضرباهنگ تند به‌عنوان ابزار کمک کننده‌ی انتقال پیام، استفاده نمی‌کند. برعکس، موسیقی آرام و تصویر معمولی خواننده و سازنده‌ی این اثر با تصاویر توئیت‌های اعتراضی؛ خبر از پیامی مهم می‌دهد.
8️⃣یادداشت‌های اعتراضی این ترانه به مهم‌ترین موضوعات مورد چالش جامعه‌ی ایران به ویژه ظرف چند دهه‌ی گذشته اشاره می‌کند: #محیطزیست، #سبک‌زندگی، #فقر، #انسدادسیاسی، #آنومی اقتصادی و اجتماعی، #بحران‌هویت، #نابرابری و #تبعیض (به‌ویژه جنسیتی)، و #آزادی و حقوق انسانی در یک #زندگی‌طبیعی_و_معمولی برای زنده‌ماندن و زندگی کردن.
🔰بنظر می‌رسد تلاش سالیان حاکمیت و ساختارهای آشکار و پنهان ایدئولوگ آن در ایجاد و بازتولید گفتمان #تقدیس_مرگ و #سرزنش_زندگی برای ایرانیان غیرمنسوب و خارج از خانواده‌ی بزرگ مناسبات قدرت؛ منجربه تولید گفتمانی در میان مردم شده که زندگی را مقدس می‌شمارد.
و آن‌را با همه‌ی وجود طلب می‌کند و از آن استقبال کرده وبی‌اعتنا به مرگی که خواهدآمد؛ زندگی را در آغوش می‌کشد.
و این چکیده‌ی گفتمان جنبش #زن‌زندگی‌آزادی است که به سادگی و زیبایی در ترانه‌ی اعتراضی #برای، اعلان عمومی می‌شود:
« ترانه‌ای که یک پرفورمنس اعتراضی خشونت‌پرهیز در ستایش زندگی است؛ با کلامی اعتراضی و اجرای ساز و آوازی آرام با نمایش یک به یک مطالبات در اعتراض به هرچه و هرکس که مخالف زیست شادمانه و معمولی است».
🔺اما چند نکته:
۱- همان‌طور که پیش‌تر گفته شد* نام‌بردن از برخی آثار تولیدشده در طی این سال‌ها، صرفاً به عنوان ذکر نمونه‌هایی از آثار است. ازاین‌رو در همه‌ی این موارد قید «بعضی» یا «برخی» بکار رفته است.
۲- ضمن خوانش و تأملی دوباره در بخش چهارم باعنوان: دوره‌ی پیروزی انقلاب ۵۷ و قبل و بعد از آن، بنظر می‌رسد یک نوع از ترانه‌های اعتراضی با محتوای ضد آمریکایی که حاصل وقوع انقلاب سال ۵۷ و گفتمان انقلابی و ضدامپریالیستی متأثر از آن بوده؛ تصریح نشده است. این نوع آثار حاوی نگاه جهان وطنی و مبارزه با غرب به‌ویژه آمریکا به‌عنوان دشمن ملت‌های محروم و ستمدیده است که بازتولید گفتمان انقلاب اسلامی و ایدئولوژی مذهبی شیعه و نیز گفتمان گروه‌های چپ‌گرای انقلاب ۵۷، است. سرودهای زیر، دو نمونه‌ی مشهور این آثار است:
🔸سرود« آمریکا ننگ به نیرنگ تو»، باصدای اسفندیار قره‌باغی، شعر حمیدسبزواری، آهنگ احمدعلی راغب
🔸سرود«اتحاد»، اجرای گروهی، شعر حمیدسبزواری، آهنگ حمیدشاهنگیان
۳- در تحلیل ویژگی‌های محتوایی ترانه‌های هر دوران، نگارنده برداشت و تفسیر خود از ترانه‌ها را با شنیدن چندباره و تأمل در آن‌ها و مبتنی‌بر نظرات مفسران و هنرمندان این حوزه در منابع مختلف که در این باره تحلیلی ارائه داده‌اند؛ بیان کرده و برداشت و نظر پژوهش‌گران دیگر ممکن است متفاوت باشد.
۴- این مطالعه و نوشتار، خالی از کاستی و نقص احتمالی نیست و مانند هر اثر دیگری، نیاز به نظرات تکمیلی پژوهش‌گران و متخصصان دارد. نگارنده از آن استقبال و سپاسگزاری می‌کند.
۱۶مرداد۱۴۰۲
https://t.me/Sociologyofsocialgroups/970 نکاتی درباره‌ی*
@MostafaTajzadeh