تاریخ
روزاروزمساله کاخ‌ها در جمهوری کوخ‌ها
چندشب پیش پرویز فتاح، رئیس بنیاد مستضعفان، نامِ چند چهره سیاسی ارشد جمهوری‌اسلامی و برخی نهادهای حاکمیت را برد و گفت برخی کاخ‌ها و بناهای عصر پهلوی که پساز انقلاب به بنیاد مستضعفان واگذار شدند، یا دست آن‌ها بوده یا حالا دست آن‌ها است و باید پس بدهند؛ از هاشمی‌رفسنجانی و محمد خاتمی تا حدادعادل و سپاه ولی‌امر.
همه متهمان به میدان آمدند و پاسخ فتاح را دادند؛ یکی گفت فتاح گور کهنه خالی کنده و ساختمانی در دست ندارد و دیگرانی هم گفتند به دستور رهبرانقلاب یا امام‌خمینی بناهای گران‌قیمت عصر پهلوی در بالای شهر تهران را در اختیار دارند...
محسن‌هاشمی رفسنجانی، در یک برنامه صداوسیما اعتراض کرد که چرا نمی‌گذارند او و دیگران پاسخ فتاح را بدهند و «مساله کاخ‌ها در جمهوری‌اسلامی» را برای مردم توضیح دهند- انگار که هاشمی یک تیتر خوب برای این غائله انتخاب کرده باشد.
اما بیایید ببینیم کاخ‌های دوران پهلوی حالا هریک چه سرنوشتی پیدا کرده‌اند و دست چه کسانی هستند.
کاخ مرمر
کاخ مرمر، کاخ سلطنتی و محل کار رضاشاه پهلوی بود که بعدها به دفتر کار و تشریفات محمدرضاشاه بدل شد؛ زندگی شاه با فوزیه، عقد شاه ثریا اسفندیاری و نامزدی شاه با فرح دیبا در این کاخ برگزار شد و در دهه ۱۳۵۰ به موزه عصر پهلوی بدل شد.
اما پساز انقلاب نخست کمیته‌های انقلاب‌اسلامی، سپس دفتر کار رئیسان قوه‌قضا و نهایتا دفتر هاشمی رفسنجانی و مجمع‌تشخیص مصلحت‌نظام در این بنای پهلوی، دایر شد.
فتاح گفت در این بنای تاریخی آسانسور کار گذاشته شده و در طبقه دوم، سونا و جکوزی راه افتاده!
کاخ مرمر رامسر
این کاخ به دستور رضا شاه در سال ۱۳۱۶ به ساخته شد و تا انقلاب اقامت‌گاه تفریحی خانواده پادشاهی بود.
محمدرضا شاه وقت ایران و ثریا اسفندیاری ماه عسل‌شان را در این کاخ گذراندند و پساز انقلاب این کاخ در اختیار بنیاد مستضعفان و تشریفات رسمی ریاست‌جمهوری قرار گرفته.
کاخ فرح
کاخ فرح دیبا، دفتر کار ملکه پهلوی، در خیابان سپه(امام‌خمینی) روبه‌روی دانشکده افسری، پساز انقلاب به شورای‌نگهبان سپرده و احمد جنتی، در دفتر کار فرح، کار می‌کند.
کاخ نخست وزیری و کاخ اختصاصی ولیعهد
کاخ نخست وزیری که در پاستور قرار دارد، دفتر فعلی معاون اول رئیس‌جمهوری، اسحاق جهانگیری است و کمی آن‌سوتر، کاخ اختصاصی ولیعهد، در عصر پهلوی، الان نهاد ریاست‌جمهوری است.
کاخ شاهپور غلامرضا پهلوی
کاخ غلامرضا پهلوی، در خیابان پاستور، پساز انقلاب و پساز آن که دفتر ریاست قوه‌قضایی از کاخ مرمر، بیرون آمد به ریاست قوه‌قضا سپرده شده و ابراهیم رئیسی در این کاخ کار می‌کند.
کاخ شاهپور علیرضا پهلوی یا کاخ سنا
کاخ سنا همان ساختمان مجلس سنا در خیابان سپه(امام‌خمینی) است که پساز انقلاب، تا میانه دهه ۱۳۸۰، محل مجلس شورای اسلامی بود ولی پیش از آن‌که کاخ سنا باشد، کاخ شاهپور علیرضا پهلوی، فرزند رضاشاه بود.
علیرضا پهلوی، دومین پسر رضاشاه، در سال ۱۳۳۳، در یک حادثه هوایی جان باخت و محل کاخ او به مجلس سنا اختصاص داده‌شد و مجلس سنا ساختمان‌های جدید را برای بخش‌های اداری و کتابخانه مجلس، بدان افزود.
اخیرا و با درگذشت هاشمی‌رفسنجانی، کاخ علیرضا پهلوی به مجمع تشخیص مصلحت نظام اختصاص داده‌شده.
کاخ شهربانی
کاخ شهربانی در دوران رضاشاه ساخته‌شد. پس از انقلاب از وزارت امورخارجی، آن را از نیروی انتظامی خرید و حالا ساختمان شماره ۹ این وزارت است که برای استقبال از مهمانان خارجی‌اش استفاده می‌شود.
کاخ سعدآباد
در عصر قاجاری، کاخ ییلاقی شاهان قجری بود و در عصر پهلوی دوم از ۱۳۴۶ تا ۱۳۵۷، دفتر کار شاه بود. پهلوی‌ها ۱۸ کاخ در آن بنا کردند، و پساز انقلاب به یک موزه بدل شد البته دفتر ریاست‌جمهوری الان، در یکی از همین کاخ‌ها که به کاخ سفید معروف است، دایر است.
کاخ نیاوران
در دوران پهلوی دوم ساخته شد و از ۱۳۴۶ محل زندگی خاندان سلطنتی بود و حالا یک موزه است.
کاخ اشرف پهلوی یا کاخ تمیشان
یک کاخ تفریحی در پنج‌کیلومتری شهر نور در شمال ایران است که به دستور اشرف، خواهر محمدرضاشاه، و از سوی شرکت آبادانی جزایر ایران، وابسته به اشرف، ساخته شد و پساز انقلاب به بنیاد مستضعفان و در سال ۱۳۶۸، به دانشکده منابع طبیعی و دریایی دانشگاه تربیت مدرس تهران واگذار شده.
کاخ مروارید یا کاخ شمس
شمس، خواهر محمدرضا پهلوی، به بیماری آسم دچار بود و بابت آب‌وهوا منطقه‌ای در مهرشهر کرج را برای ساخت کاخ برگزید.
کاخ شمس به‌شکل صدفی ساخته شده که یک سفره‌ماهی را در آغوش دارد.
پساز انقلاب این کاخ به بنیاد مستضعفان سپرده شد و بنیاد برای مدتی آن را به بنیاد تعاون سپاه سپرد و به «مجتمع اردویی تفریحی شهید فهمیده» بدل شده بود.
بنیاد مستضعفان آن را به قیمت هفت‌میلیاردتومان به شهرداری کرج فروخت اما قوه‌قضایی این معامله را باطل کرد و این کاخ را به میراث‌فرهنگی واگذار کرد و میرا‌ث رسما اعلام کرد که بخش زیادی از اموال کاخ دزدیده شده و اگرچه قرار بوده موزه شود، ولی بیکار رها شده.
کاخ ملکه مادر
کاخ ملکه مادر، کاخ تاج‌الملوک آیرُملو مادر محمدرضا شاه پهلوی، درابتدای جاده زوات و در آغاز کمربندی نمک‌آبرود در کنار جنگل ساخته شده.
این کاخ برای اقامت موقت مادر شاه، در مدتی که محمدرضا پهلوی در رامسر به سر می‌برد، ساخته شد و مدتی در اختیار نهاد ریاست‌جمهوری برای پذیرایی از مهمان‌های خارجی بوده ولی حالا گویا بیکار رها شده.
کاخ خرم یا کاخ ولیعهد
در خیابان شهرآرا، در غرب تهران، رحیم علی خرم از سرمایه دارهای حکومت پهلوی دوم و صاحب نفوذهای دربار بنای کاخی را آغاز کرد تا کاخی در وسط شهر برای ولیعهد، رضا پهلوی برپا کند، اما انقلاب شد و اگرچه بخش‌هایی تفریحی از آن راه افتاد اما بخش اصلی کاخ نیمه‌کاره ماند.
این کاخ، که به کاخ سنگی شهره است، یک‌بار پساز انقلاب آتش زده شد اما به‌دستور امام‌خمینی به نهادی تازه به‌نام بنیاد انقلاب اسلام داده شد و ریاست آن برعهدها صغر مرواریدی رئیس کمیته انقلابِ خیابان زنجان، سپرده شد و او هاشمی رفسنجانی، و چندتن دیگر، به‌عنوان هیات امنای کاخ‌سنگی و بنیاد انقلاب اسلامی، کارشان را شروع کردند. کار بنیاد، تبلیغات اسلامی بود و ازجمله نسخه‌های خط کتاب‌های شیعیان را از سراسر جهان جمع می‌کرد.
کاخ سنگی به‌عنوان پایگاه نظامی برای درگیری‌های سیاسی مسلحانه با گروه‌های مخالف نظام، به‌کار گرفته شد و در دهه ۷۰، برای هشت‌سال، مرکز آموزش نظامی بود.
حالا کاخ ولیعهد پارکینگ بیمارستان رسول‌اکرم و متروکه است.
کاخ فرح‌آباد یا قصر فیروزه
از کاخ‌های دوران قاجار است و حالا در بخش نظامی و سپاهی خیابان پیروزی واقع است و کسی بدان راه ندارد.
کاخ عشرت‌آباد با عمارت کلاه‌فرنگی
از کاخ‌های دوران قاجار است که در دوران پهلوی هم در درون پادگان نظامی عشرت‌آباد بود و حالا در پادگان ولیعصر سپاه است و کسی را بدان راه نیست.
کاخ صفی‌آباد
مجموعه صفی‌آباد که یک کاخ و باغ بزرگ دوره صفوی را دربردارد پس از انقلاب در اختیار وزرات اطلاعات بوده و الان کاربرد نظامی - امنیتی دارد و بازدید از آن شدنی‌نیست.
در جنوب‌غرب بهشهر و بر بالای بلندی‌های منتهی به دشت، به دستور شاه عباس ساخته‌شد و در زمان شاه‌صفی گسترده‌تر شد.
از کاخ صفی‌آباد که با دریا ۱۶کیلومتر فاصله‌دارد، تا باغ شاه بهشهر یا عمارت «چهل‌ستون»، یک راه زیرزمینی ساخته‌شده‌بود که برای امور استراتژیک و جلوگیری از حمله ازبکان و دیگر همسایه‌‌های دریای مازندران استفاده می‌شد.
بنا بر روایت مورخان دیوارهای درونی کاخ دارای نقاشی‌های گوناگون بوده که اثری از آن نماند.
کاخ در عصر قاجار ویران شد ولی در به‌دستور رضاشاه بازسازی شد.
گویا در زمان پهلوی‌دوم این ساختمان در خدمت اهداف جاسوسی و ضدجاسوسی ارتش و نیز مستشاران‌نظامی آمریکایی، علیه شوروی استفاده می‌شده و بعد از انقلاب چندروز برای نمایش کارهای آمریکایی‌ها به‌روی مردم باز بوده اما بعد از آن در اختیار نیروهای امنیتی بوده و اخیرا وزارت‌اطلاعات موافقت کرده که آن را به میرا‌ث فرهنگی بسپارد که به موزه بدل شود