بعد از برجام فاقد برنامه بودیم
صحبت‌های عباس آخوندی به مناسبت دوسالگی دولت دوازدهم
«قرارمان این بود که برای نشست امروز آن انجمن با عنوان نقد عملکرد دوزادهم شرکت کنم. مطالب لازم را تهیه کرده و ذهنم را هم سازمان داده‌بودم. لیکن، با توجه به شرایطی که با اعمال تحریم‌های تازه‌ی امریکا و اعلام کاهش برخی تعهدات ایران در برجام از سوی شورای امینت ملی ایران پیش آمد، نسبت به مناسب بودن زمان برای نقد عملکرد دولت تردید کلی پیدا کردم.» این‌ها بخشی از صحبت‌های عباس آخوندی، ساعاتی پیش از حضور در شریف است.
شنبه گذشته در آستانه دوسالگی دولت دوازدهم، انجمن اسلامی برنامه‌ای با عنوان «دولت روحانی زیر ذره‌بین» در آمفی‌تئاتر مرکزی برگزار کرد. مهمان برنامه یکی از وزیران مستعفی مهم و پررنگ روحانی بود؛ دکتر عباس آخوندی، وزیر راه مسکن و شهرسازی دولت یازدهم و دوازدهم تا نیمه راه.
پس از تشریفات اولیه مراسم، محمد حسین نوریان، مجری برنامه پشت تریبون رفت و از عباس آخوندی دعوت کرد تا پشت میز مهمان‌پذیر آمفی‌تئاتر مرکزی با آن رومیزی قرمزش بنشیند. نوریان در همان ابتدای برنامه به پیام آخوندی اشاره کرد و اینکه قرار است بیشتر از آنکه تمرکز بر روی عملکرد دولت باشد، روی راه‌های برون‌رفت از وضعیت فعلی باشد. با این مقدمه، آخوندی سحنرانی خود را آغاز کرد.
برجام یک موفقیت فوق‌العاده بود
عباس آخوندی ابتدا به وضعیت کشور در ابتدای دولت یازدهم در سال 92 مثل شکاف شدید اجتماعی، انزوای بخش قابل توجهی از کنشگران سیاسی، بدهی‌های عظیم صندوق‌های بازنشستگی و عدم توانایی دولت برای رفع و رجوع امور جاری خود با بودجه اشاره کرد. سپس موفقیت بزرگ دولت یازدهم را برجام معرفی کرد که به خاطر آن ایران از ذیل فصل هفت منشور سازمان ملل خارج شد. به گفته او قبل از برجام با توجه به وضعیت ما در سازمان ملل و جوامع بین‌المللی، اصولاً توسعه امکان‌پذیر نبود زیرا هر کشوری اجازه حمله به ایران را داشت و در مجامع بین‌المللی نیز مورد سرزنش و بازخواست قرار نمی‌گرفت.
اتوپایلوت اقتصادی
نوبت به نقد دولت رسید. وزیر مستعفی روحانی و از پای ثابت‌های استیضاح‌های مجلس نقد بزرگ به دولت یازدهم را فقدان نظریه و راهبردی مشخص برای حل مشکلات کشور در حوزه‌های مختلف فرهنگی، اقتصادی، شکاف شدید اجتماعی و ... پس از برجام دانست. همچنین به ناقص اجرا شدن برجام در مباحث اقتصادی اشاره کرد و گفت که FATF نیز باید همان موقع امضا می‌شد و نباید به درازا می‌کشید. از نشانه‌های دیگر ناکارآمدی دولت در استفاده از گشایش‌های اقتصادی برجام، عدم پاسخگویی و چابکی کشور به اقبال سرمایه‌گذاران بود و به طور مثال گفت که در صنعت نفت کل زمان کشور صرف قراردادهای نفتی شد و در نهایت به نتیجه هم نرسید. همچنین در پاسخ به پرسش از احوال هواپیماهای خریداری شده توسط ایران گفت که به دلیل نبود ساز و کارهای بین‌المللی لازم، آن قرارداد متوقف شده است.
پذیرش سایه سنگین دولت موازی
عباس آخوندی مشکل اساسی کشور را ساختار اقتصاد سیاسی ایران دانست که بازیگر اصلی آن نهادی است که هم به امکانات نظامی دسترسی دارد و هم به امکانات امنیتی و اطلاعاتی و گفت: «به تازگی خبری منتشر شد که چند بانک نظامی با هم ادغام شدند. اصلاً سؤال این است که چرا باید یک سازمان نظامی بانکداری کند؟»
وزیر مستعفی دولت گفت که حضور نهادهای نظامی و همچنین نهادهای «عمومی غیردولتی» در فعالیت‌های اقتصادی باعث می‌شود بخش خصوصی نتواند در اقتصاد حضوری شایسته داشته باشد. از طرفی دیگر تمام ضررهای این بنگاه‌ها بر خزانه کشور تحمیل خواهد شد. وقتی سؤال شد که منظور از نهادهای عمومی غیردولتی چیست، آخوندی گفت در گذشته منظور شهرداری‌ها بودند ولی به مرور سازمان‌هایی چون ستاد اجرایی فرمان امام، بنیاد مستضعفان و ... نیز مشمول قوانین این بخش شدند.
در حالی که آخوندی در نام بردن از سازمان‌های مذکور پرهیز می‌کرد، یکی از دانشجویان پرسید که آیا نمونه‌ای وجود دارد که سپاه در برابر بخش خصوصی به پروژه‌ای ورود کند و آن را برنده شود؟ مهمان برنامه به واگذاری بیش از 50 درصدی شرکت مخابرات اشاره کرد که در آن دو شرکت وارد رقابت شدند؛ یک شرکت تعاونی از یزد و یک شرکت وابسته به نهادهای نظامی. شرکت یزدی تحت فشار بیرونی قرار گرفت و نامه‌ای به دست سازمان خصوصی‌سازی رسید که شرکت یزدی «اهلیت» شرکت در مزایده را ندارد!
چرا جلوی مسکن مهر ایستادید؟
یکی از دانشجویان بسیج دانشجویی درباره سرنوشت مسکن مهر از آخوندی سؤال کرد و گفت که چطور می‌شود که آخوندی در مجلس برای جلب نظر نمایندگان می‌گوید که طرح مسکن مهر طرح خودش بوده است ولی وقتی بر منصب وزارت است با آن مقابله می‌کند؟ وزیر سابق راه، مسکن و شهرسازی گفت که صوت یادشده مقدمه و مؤخره‌ای دارد و اصلاً به معنای موافقت آخوندی با مسکن مهر نبوده است. آخوندی گفت: «من از قبل از سال 88 هم با مسکن مهر مخالف بوده‌ام. طرح پیشنهادی‌ام مسکن اجتماعی برای اقشار بسیار ضعیف، مسکن آزاد برای قشر مرفه و پولدار و مسکن حمایتی برای قشر متوسط بود که نمونه خارجی هم زیاد دارد.» او همچنین گفت که به همه تعهدات دولت قبلی در ساخت و واگذاری مسکن مهر پایبند بوده و بیشترین واگذاری را داشته است ولی چون رسانه‌ای نشده و در مقابل صحبت‌های مخالفین سیاسی دولت رسانه‌ای شده است، همه فکر می‌کنند مسکن مهر به حال خودش رها شد. سپس ادعا کرد که دولت احمدی‌نژاد در مسکن مهر در مجموع بیش از 100هزار میلیارد تومان پروژه را بدون برگزاری مناقصه واگذار کرده و تخلف‌های عجیبی در آن صورت گرفته است.