اعمال محدودیت‌های شدید قانونی، دستاویزی برای سوءاستفاده از مهاجران
«به مناسبت ۱۸ دسامبر، روز جهانی مهاجران»
مهاجرت در جوامع مختلف به دلایلی هم‌چون خشک‌سالی، شرایط بد اقتصادی در کشور مبدا، وقوع جنگ یا درگیری‌های داخلی و خارجی و دست‌یابی به موقعیت‌های کاری و تحصیلی بهتر اتفاق می‌افتد. در کشورهای اطراف ایران و در خاورمیانه، وقوع جنگ‌های پیاپی و متعدد باعث شده تا مردم این منطقه شاید بیش از مردم سایر مناطق جهان درگیر مساله‌ی مهاجرت شوند. در این بین، سهم ایران به عنوان کشور مقصد مهاجرت عموما شامل مهاجران افغان بوده است. کشوری که از لحاظ فرهنگی دارای اشتراکات بسیار زیادی با ایران است. وقوع درگیری و جنگ‌های طولانی در این کشور باعث شده که ایران به عنوان کشور میزبان، شاهد حضور تعداد زیادی از افغان‌ها در کشور خود باشد.
بر اساس قواعد بین‌المللی، مهاجران از حقوق مشخصی در کشور مقصد برخوردارند. حقوقی هم‌چون حق کار کردن، حق تحصیل فرزندان، حق معامله کردن به صورت قانونی، گرفتن حق شهروندی آن کشور پس از یک دوره زمانی مشخص و ... در ایران اما این حقوق برای مهاجران افغان چندان لحاظ نمی‌شود و اگر حقوقی هم در نظر گرفته می‌شود، به صورت قطره‌چکانی و نیم‌بند اعمال می‌شود. همین مساله باعث ایجاد محرومیت مهاجران از حقوق قانونی خود و به تبع آن افزایش فقر در میان آن‌ها می‌شود. مساله‌ای که چه بخواهیم و چه نخواهیم، تبعات آن به کل جامعه‌ی ایران سرایت می‌کند. بنابراین سیاست ایزوله کردن مهاجران با استفاده از محدودیت‌های قانونی، نه تنها دردی را دوا نخواهد کرد بلکه باعث ایجاد تبعات و معضلات اجتماعی دیگر خواهد شد که کل جامعه از آن رنج خواهد برد؛ معضلاتی چون کار کودک و محرومیت کودکان از تحصیل.
در حالی که این محرومیت‌ها به صورت قانونی در مورد مهاجران افغان اعمال می‌شود، این مساله می‌تواند مورد سواستفاده‌ی برخی افراد قرار گیرد. برای مثال در حال حاضر، کودکان افغانِ بسیاری در ایران در تفکیک زباله به کار گرفته می‌شوند. وقتی به مساله کمی عمیق‌تر نگاه می‌شود، این شکل از به‌کارگیری کودکان، بسیار شبیه به برده‌داری در قرن‌های نه چندان دور است. برخی افراد سودجو در افغانستان، این کودکان را برای کار به ایران قاچاق می‌کنند و برخی از پیمان‌کاران شهرداری (به‌سان «خریدار») آن‌ها را با حداقل حقوق و مزایا به کار می‌گمارند. پیامدهای این مساله هر روز در مقابل چشمان ما در خیابان دیده می‌شوند و بسیاری از شهروندان هم تنها نظاره‌گر این مساله هستند.
ایجاد محدودیت‌های شدید قانونی در ایران برای مهاجران افغان باعث شکل‌گیری اشکال فجیع‌تری از سواستفاده از انسان‌ها، به‌خصوص زنان و کودکان، می‌شود. مساله‌ای که کرامت انسانی را بیش از پیش پایمال می‌کند و نیاز به مطالبه‌گری بیشتر در خصوص حفظ کرامت انسان‌ها و در پی آن، همکاری دولت‌های هر دو طرف برای توجه به حقوق اولیه و انسانی افراد آسیب‌دیده و درگیر جنگ است. توجه به حل ریشه‌های این مهاجرت‌ها در وهله‌ی اول و سپس در نظر گرفتن حقوق قانونی برای مهاجران در تبادلات بین دولت‌ها می‌تواند به حل این مشکل، بسیار کمک کند.