اصلاحیه

‍

‌فیلم کوتاه «از اوقات فراغت چگونه استفاده کنیم؛ رنگ‌زنی»، محصول ۱۳۵۵ که گمان می‌رفت از آثار عباس کیارستمی‌ست، در واقع ساخته‌ی کوروش افشارپناه است.

‌فیلم کوتاه «از اوقات فراغت چگونه استفاده کنیم؛ رنگ‌زنی»، محصول ۱۳۵۵ و از تولیدات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان که گمان می‌رفت از آثار عباس کیارستمی‌ست، در واقع ساخته‌ی کوروش افشارپناه است.

این موضوع ابتدا توسط آقای علی‌اصغر میرزایی که یکی از عوامل این فیلم بوده و در بسیاری از فیلم‌های تولید کانون پرورش فکری، با کیارستمی هم‌کاری داشته، به ما اعلام شد. پس از تایید موضوع توسط آقای ناصر زراعتی (از دیگر هم‌کاران کیارستمی در دوران فعالیت او در کانون) قضیه را با خود آقای کوروش افشارپناه - بازیگر نقش اول فیلم «گزارش» - در میان گذاشتیم که مورد تایید ایشان هم قرار گرفت.

و این‌که چطور این اشتباه پیش آمده، از این قرار است: 

۱- در عنوان‌بندی این فیلم، نام عوامل با توجه به سمت‌شان نوشته نشده، بلکه اسامی تعدادی از آن‌ها - نه همه - زیر عنوان «با همکاری:» آورده شده است.

۲- در فهرست‌ فیلم‌های کیارستمی موجود در بیشتر کتاب‌های مربوط، خبری از فیلم از اوقات فراغت چگونه استفاده کنیم؛ رنگ‌زنی نیست، اما در یکی از منابع - «کتاب فرهنگ فیلم‌های مستند سینمای ایران: از آغاز تا سال ۱۳۷۵»، نوشته‌ی مسعود مهرابی - فیلم مورد بحث به‌عنوان یکی از ساخته‌های کیارستمی قید شده است.

شرکت ام‌کا۲ که از فیلم «باد ما را خواهد برد» به بعد، تهیه‌کننده‌ی تقریبا تمام فیلم‌های کیارستمی‌ست، بعد از مرگ کیارستمی، امتیاز تمامی فیلم‌های کانونی او را خریداری کرد - از جمله این فیلم - و همه‌ی فیلم‌های قدیمی این مجموعه را مورد بازسازی و مرمت قرار داد و آماده‌ی انتشار با بالاترین کیفیت ممکن نمود.

این فیلم کم‌تر دیده‌شده که تا همین چند ماه پیش نسخه‌ی کاملی از آن در دسترس نبود و حتی در بیش‌تر کتاب‌ها هم نشانی از آن نیست، محصول مقطعی‌ست که کیارستمی علاوه بر ساخت فیلم در کانون پرورش فکری، مدیریت مرکز تولید فیلم‌های آموزشی این نهاد را نیز بر عهده داشت. مرکز تولید فیلم‌های آموزشی کانون از سال ۱۳۵۴ شروع به کار کرد و تا سال ۱۳۵۷ فعالیتش ادامه داشت. در این مدت بیش از بیست فیلم آموزشی در این مرکز و زیر نظر کیارستمی ساخته شد. از این میان، چهار فیلم ساخته‌ی خود کیارستمی بود. فیلم از اوقات فراغت چگونه استفاده کنیم؛ رنگ‌زنی که از مجموعه فیلم‌های آموزشی معرفی مشاغل کانون است، ضمن اشاره به چگونگی گذراندن اوقات فراغت کودکان، به آموزش رنگ‌آمیزی به آن‌ها می‌پردازد.

ناصر زراعتی می‌گوید: «کیارستمی به‌عنوان مدیر مرکز تولید فیلم‌های آموزشی کانون، بر ساخت فیلم‌هایی که در این مرکز توسط کارگردانان دیگر تولید می‌شد، نظارت می‌کرد. معمولا بعد از راف‌کات و قبل از نهایی شدن مونتاژ و فرستاده شدن فیلم برای اضافه کردن صدا و موسیقی، کیارستمی آن را می‌دید و نکات لازم را گوشزد می‌کرد.»

علی‌اصغر میرزایی نیز در مصاحبه‌ای با ما گفت: «در تیتراژ آغازین فیلم از اوقات فراغت... نام خیلی از عوامل نوشته نشده، چراکه در سینمای قبل از انقلاب، نوشتن نام دست‌اندرکاران تولید فیلم با عناوین‌شان چندان مرسوم نبود. اسم خود من در تیتراژ فیلم‌های «معلم؛ چند سیما و خاطره» و «عشایر فارس»* نیامده است. در آن دوران اصراری به نوشتن نام عوامل در تیتراژ نبود. در خیلی از فیلم‌ها مثلا می‌نوشتند دستیار: علی؟! حالا این کدام علی‌ست، معلوم نیست.

تم بیش‌تر و یا تمامی فیلم‌های تهیه‌شده در مرکز تولید فیلم‌های آموزشی کانون که مدیریت آن با کیارستمی بود را خود او تعیین می‌کرد و کارگردان‌ها روی تم تعیین‌شده کار می‌کردند و سناریو را می‌نوشتند.

در فیلم از اوقات فراغت... من مدیر تولید بودم، سایر عوامل عبارتند از:

کارگردان: کوروش افشارپناه

فیلم‌بردار: فیروز ملک‌زاده 

 دستیاران فیلم‌بردار: محمدهاشم اسلامی و جهانگیر آزاد 

صداگذار: چنگیز صیاد

میکس: هرایر آتش‌کار

قطع نگاتیو: ناصر انصاری 

اتالوناژ: علی نجفی 

لابراتوار: استودیو فیلمساز  و استودیو صدا کانون 

مدیر تهیه: ابوطالب حبیبی

رانندگان: صفر میرجلیلی و رسول عیدی

در مورد مونتاژ، راف‌کات را خود آقای افشارپناه زد و فاین‌کات را آقای کیارستمی.

نام‌های شناخته‌نشده‌ای که در تیتراژ هست، اسامی بازیگران نوجوان و بزرگسال فیلم هستند.

بازیگر نقش پدر نوجوانان - که با نقاش صحبت می‌کند - پدر محمدهاشم اسلامی (دستیار فیلم‌بردار) است که اسمش در خاطرم نیست.»

¤¤¤ ‌‌‌ ‌‌‌ ‌‌‌ ‌‌

*: فیلمی کم‌تر دیده‌شده از عباس کیارستمی و از تولیدات کانون پرورش فکری مربوط به قبل از انقلاب

‌