از 12.75 مدرسه تا 20 گردشگری
نگین خسروانینژادنگاهی به چالش‌های کارآفرینی در حوزه گردشگری
سید حسین خوابنما متولد مشهد است و از سال 57 در زمینه هتل‌داری کار کرده. سال 67 به تهران می‌آید و از سال 71 در زمینه شرکت‌های هواپیمایی هم شروع به کار می‌کند. خوابنما شنبه ساعت 16 مهمان انجمن علمی دانشکده صنایع در آمفی‌تئاتر مرکزی بود تا درباره چالش‌های کسب‌وکار در زمینه گردشگری صحبت کند و به سوال‌های دانشجوها پاسخ بدهد.
خوابنما ابتدا درباره روند شکل‌گیری کارش توضیح می‌دهد: «من از کودکی در هتل کار می‌کردم و می‌دیدم که مسافرها به مشهد می‌آیند ولی توری در کار نبود. مسافرها با ماشین‌های شخصی‌شان می‌آمدند یا خودشان بلیط تهیه می‌کردند. آنجا جرقه این کار در ذهنم خورد و آن را شروع کردم. در مشهد خیلی درآمد خوبی داشتم ولی آنجا برای من کوچک بود. فکر من بزرگتر از مشهد بود. به تهران آمدم و حدود یک سال و نیم بیکار بودم. سپس کم کم شروع کردم و به آژانس‌های مسافرتی پیوستم. آن زمان تورگردی وجود نداشت. گزینه‌های سفر، یک قطار رجا و چهارتا شرکت هواپیمایی بودند. من سامانه چارتر را در کشور راه انداختم. حداقل دو یا سه تا از شرکت‌های هواپیمایی هم با سرمایه‌گذاری من رشد کرده‌اند و تا امروز پنج یا شش هتل ساخته‌ام. با این وجود فکر نکنید من سرمایه‌گذار بودم؛ من زحمت کشیدم و درآمدم را هم به عنوان سرمایه برای توسعه گردشگری خرج کردم. وگرنه تا امروز هیچ وامی از کشور نگرفته‌ام».
او ادعا می‌کند برای خارج نشدن ارز از کشور، فعالیت‌های گردشگری‌اش را داخل انجام می‌دهد: «تابستان یک سال، من نزدیک یک میلیون عرب را برای گردشگری به داخل کشور آوردم». خوابنما ایده‌های زیادی درباره توسعه گردشگری دارد: «شهرها و روستاهای خوب زیادی در ایران هستند که پتانسیل این را دارند تا به مکانهای توریستی تبدیل شوند. ما صدها ماسوله در ایران داریم که همه آن‌ها می‌توانند برند شوند. در ایران آنقدر پول ریخته که من دیگر خسته شدم و وقت ندارم آن را جمع کنم. در خیلی از مکانهای تفریحی و گردشگری، نیروهای انسانی آموزش‌های لازم را ندیده‌اند و سواد به‌روز ندارند. کافی است افراد با توانایی کافی را به کار بگیرید و امکانات خوب بدهید تا تقاضا برای شما زیاد باشد. صنعت توریست و گردشگری در ایران می‌تواند حتی درآمد بیشتری را نسبت به نفت تولید کند. حتی من فکر می‌کنم درآمد خام آن، شامل هتل‌ها، بلیط‌ها، مکانهای تفریحی و ... بیشتر از درآمد نفت است.»
خوابنما به این معروف است که تا کنون برای هزاران نفر کارآفرینی کرده‌است: «کاری که من کرده‌ام این است که برای افراد با حداقل سواد و توانایی هم شغل ایجاد کردم. بسیاری از آن‌ها، به عنوان کارگر برای ساخت هتل‌ها و خدمه برای مکانهای تفریحی استخدام شدند. ما تشنه این هستیم که افراد باپشتکار و بااستعدادی که سرمایه اولیه برای شروع کار ندارند، به مجموعه ما بیایند و ما از آن‌ها استفاده کنیم. خیلی هم زود می‌توانند پیشرفت کنند و به درآمد بالایی برسند.»
او در پاسخ یکی از حضار که درباره تأثیر برجام و تغییرات قیمت ارز بر گردشگری پرسیده بود، می‌گوید: «من وقتی از بانک‌ها می‌پرسم که در این مدت چقدر پول از کشور خارج شده، می‌گویند نه تنها پول کم نشده بلکه اضافه هم شده‌است. اگر ایرانی‌ها بیست درصد سرمایه از کشور خارج کرده‌اند، عرب‌ها پنجاه درصد وارد کرده‌اند. از این لحاظ هیچ مشکلی نداریم. حتی می‌توانم بگویم که هیچ سالی به اندازه امسال، مسافر به کیش و قشم نیامده‌اند». او درباره مشکلات فنی هم توضیح می‌دهد: «وقتی یک هواپیما یا قطار دچار سانحه می‌شود، هیچ مشکلی برای ما پیش نمی‌آید. خود شرکت سازنده پاسخگو است. حتی وقتی هواپیمایی سقوط می‌کند، سفرهای واجب مثل سفرهای اداری و کاری، تعدادشان کاهش نمی‌یابد.»
خوابنما به تازگی فعالیت شرکت‌هایش در زمینه اینترنتی را آغاز کرده است: «من در مدرسه‌ای درس می‌خواندم که با نمره 12.75 شاگرد اول کلاس شدم! تحصیلاتم قدری نبود که کارم را از حالت سنتی خارج کنم ولی امروز با کمک دوستان، سیستم آنلاین کِی‌سفر را راه‌اندازی کرده‌ایم. اتفاقا دانشجویانی از شریف در ساخت آن به ما کمک کردند. همین امروز هم من به پیشنهاد آن‌ها به این نشست آمده‌ام».
وقتی از خوابنما درباره شکست‌هایش جواب می‌دهد: «من هیچ وقت در کسب‌وکار شکست نخورده‌ام. شکست من این بود که وقتی به تهران آمدم، همه دارایی‌ام را در یک موسسه گذاشتم که ورشکست شد و سرمایه‌ام از بین رفت». او درباره چالش‌های رقابت در کار می‌گوید: «وقتی من وارد کار شدم، قرار بود شرکت‌های هواپیمایی رقبای من باشند. ولی من به جای رقابت، به آن‌ها خدمات دادم و آن‌ها را مونوپل خودم کردم تا رشد کنم. هر کسب‌وکاری رشد و شکوفایی دارد، افت هم دارد. من با چنین سیاست‌هایی از افت جلوگیری کردم.» خوابنما درباره عوامل موفقیتش هم صحبت می‌کند: «امروز خیلی‌ها روی هوا کار می‌کنند. ولی ما حواسمان هست که هر قدمی که بر می‌داریم، حساب‌شده باشد و زیرساخت داشته باشد. درست است که الان در زمان بحران هستیم ولی بحران برای ما عادی است. از روزی که من کارم را شروع کرده‌ام، هر روز خبر بحران را به ما دادند.»
خوابنما در آخر درباره بوم‌گردی می‌گوید: «یک سری از بوم‌گردی‌ها هستند که درست انجام نمی‌شود. آن‌ها یا محیط زیست را تخریب می‌کند و یا به گردشگری استاندارد آسیب می‌رساند. ولی وقتی بوم‌گردی استاندارد و حرفه‌ای انجام شود، مزاحمتی برای صنعت گردشگری و طبیعت ایجاد نمی‌کند».