از صید ماهی تا پادشاهی (۸)

گام هشتم: فعالیت در زیست‌بوم ناحیه نوآوری شریف

همانطور که در قسمت‌های قبل خواندید، متین با پشت سرگذاشتن کمیته پذیرش پارک علم و فناوری شریف اینبار به عنوان شرکت رشدیافته عضو پارک شد و حالا می‌توانست از خدمات مخصوص این نوع از عضویت برای شرکت موادیسم استفاده کند. در مدتی که در مجتمع فناوری خیابان قاسمی مستقر بود، اسم شرکت‌های بزرگی را می‌شنید که همه در اطراف دانشگاه مستقر هستند. شرکت‌هایی مثل ترب، کوئرا، نوبیتکس، تلوبیون، بخشی از مجموعه اسنپ، هلدینگ هزاردستان (کافه بازار)، فناپ، گلرنگ و فوتبال360. برایش جالب بود و فهمید که بیشتر این شرکت‌ها انتخاب کردند که در محیطی به نام «ناحیه نوآوری شریف» باشند. در قسمت‌های قبلی بارها اسم این ناحیه را شنیدید ولی اینبار قصد داریم در گام هشتم از مسیر کارآفرینی متین به این ناحیه و اجزای آن بیشتر بپردازیم.

خیابان‌ها و کوچه‌های اطرف دانشگاه‌ صنعتی شریف شاهد تحولاتی اساسی شده است که نمایانگر شکلگیری یک تمدن جدید در بافت شهری است. تمدنی که اینبار فناوران، نوآوران و کارآفرینان در راس آن هستند و محیط به خصوصی را شکل داده‌اند. این اتفاق با همنشینی کسب‌وکارهای فناور به صورت خودجوش در همسایگی دانشگاه آغاز شده بود. فضای فناوری و نوآوری داخل دانشگاه در دو دهه به اطراف دانشگاه سرایت کرد و ناحیه اطراف خود را تحت تاثیر قرار داد. فضایی که از آن با عنوان «ناحیه نوآوری شریف» یاد می‌شود. در ابعاد 250 هکتار در میان خیابان آزادی و سه بزرگراه شهید جناح، شیخ فضل الله نوری و یادگار امام (همین تصویری که به صورت نقشه نشان داده شده است). در این ناحیه بیشتر از 600 شرکت فناور دتر حوزه‌های مختلف مشغول به کار هستند. این شرکت‌ها در حوزه‌های متعدد و با فناوری‌های گوناگون مشغول به فعالیت هستند که منجر به حضور طیف‌های متنوعی از شرکت‌ها در ناحیه نوآوری شریف شده است. نکته مهم ماجرا آن است که از بین 600 شرکت مستقر در ناحیه نوآوری شریف، حدود 200 شرکت در عضویت پارک علم و فناوری شریف هستند. مهمترین مزیت استقرار شرکت‌ها در ناحیه نوآوری شریف، هم‌افزایی و هم‌آفرینی با شرکت‌هایی است که در همسایگی همدیگر قرار دارند (یعنی اینکه بتوانند با هم همکاری و تعاملات کاری مشترک تعریف کنند). حضور در شبکه نوآوری اطراف دانشگاه صنعتی شریف و توسعه ارتباطات فناورانه مهمترین اتفاق در ناحیه نوآوری شریف محسوب می‌شود.

نکته مهمی که لازم است به آن اشاره شود این است که تنها شرکت‌های فناور در ناحیه حضور ندارند. بلکه مجموعه بازیگرانی هم هستند که به هر شکل به شرکت‌های فناور، خدماتی را ارائه می‌دهند و از شکل‌گیری و رشد شرکت‌ها حمایت می‌کنند. ترکیب این شرکت‌ها و مجوعه‌ها باعث ایجاد یک شبکه نوآورانه منحصر به فرد با عنوان «زیست‌بوم ناحیه نوآوری شریف» شده است.

زیست‌بوم ناحیه نوآوری شریف شامل دسته‌های مختلف از بازیگران کارآفرینانه‌ای است که در راستای خلق ارزش مشترک در مجاورت دانشگاه شکل‌گرفته‌اند. در تصویر زیر تعدد هر یک از بازیگران نوآوری حاضر در ناحیه مشخص شده است.

یک دسته بازیگرانی هستند که خدماتی در راستای ایجاد کسب‌وکارهای فناور و دانش‌بنیان ارائه می‌دهند و از لحظه شکل‌گیری ایده تاراه‌اندازی و رشد کسب‌وکار، حمایت‌های مختلفی انجام می‌دهند. شتابدهنده‌ها، مراکز نوآوری و مرکز رشد از جمله این بازیگران هستند.

دسته دیگر مجموعه‌هایی هستند که با ارائه منابع مالی مناسب از مسیر ارزش‌آفرینی فناوران، نوآوران و کارآفرینان حمایت می‌کنند. صندوق‌های پژوهش و فناوری و شرکت‌های سرمایه‌گذار خظرپذیر نمونه‌هایی از این مجموعه‌ها هستند.

دسته دیگر با در اختیارگذاشتن فضای استقرار و فضای ساخت و تولید، شرایط را برای رشد و بقای کسب‌وکارهای فناورانه آماده می‌کنند. مجتمع‌های فناوری، فضاهای کار اشتراکی و فضاهای کارگاهی و آزمایشگاهی مهمترین مجموعه‌های این دسته هستند.

دسته نهایی شامل هاب‌های نوآوری هستند که با عنوان کارخانه‌های نوآوری در ایران شناخته می‌شوند. محیط‌های بزرگی که خود شامل چند شتابدهنده، مرکز نوآوری، مجموعه‌های سرمایه‌گذار خطرپذیر ، فضاهای تولیدی و آزمایشگاهی و فضاهای استقرار هستند (لازم به ذکر است که لیست کامل بازیگران ناحیه و شرکت‌های فناور در سایت پارک علم و فناوری شریف موجود است).

هدف پارک علم و فناوری شریف این است که بتواند به توسعه زیست‌بوم ناحیه نوآوری شریف کمک کند تا شرکت‌های امثال متین بتوانند از ظرفیت بازیگران آن برای رشد خود استفاده کنند. تا الان هم متین به خوبی توانسته بود از ظرفیت مجتمع‌های فناوری و شرکت‌های سرمایه‌گذاری در ناحیه استفاده کند و حالا می‌تواند با شرکت‌های مختلفی که در ناحیه مستقر هستند ارتباطات کاری و تجاری خود را گسترش دهد.