از تبعیض جنسیتی در محیط کار چگونه جلوگیری کنیم؟

در این مقاله به سؤالات زیر پاسخ خواهیم داد:

• منظور از محیط کاری که همه در آن برابر هستند یعنی چه؟
• چرا از بین بردن تبعیض جنسیتی برای کسب و کار من مهم است؟
• چگونه از تبعیض جنسیتی در محیط کار جلوگیری کنم؟

فرض کنید سران شرکت خطوط هوایی “هواگستر” نهایت تلاش خود را می کنند تا خود را ایرلاینی باپرستیژ که به حقوق مشتریان بیشتر از رقبا اهمیت می دهد نشان بدهند؛ آنها برای این کار هزینه کمتر بلیط، چمدان اضافه رایگان و بازگشت کل هزینه برای پروازهای کنسل شده را تبلیغ می کنند، ولی با کارمندان خود زیاد عادلانه برخورد نمی کنند؛ آنها یک خلبان خانم دارند ولی او 25 درصد کمتر از خلبان آقا حقوق می گیرد در صورتیکه تخصص، تجربه و کار آنها یکسان است. این دو خلبان همزمان باهم در شرکت استخدام شده اند، ساعات کاری آنها یکسان است و هر دوی آنها بازخوردهای بسیار مثبتی دریافت کرده اند. به نظر شما چرا این دو خلبان حقوق یکسانی نمی گیرند؟

هر چه بیشتر بررسی می کنیم علت کم بودن حقوق خلبان خانم برای ما روشن تر می شود؛ همه مسئولین و مدیران این شرکت هواپیمایی مرد هستند و احتمالاً به علت جانب داری های ناخودآگاه علیه خانم ها حقوق کمتری به او داده می شود.

تبعیض جنسیتی چیست؟

مثال بالا نمونه تبعیض جنستی در محل کار است؛ این نوع تبعیض ها معمولاً در شرکت ها و ارگان هایی رخ می دهند که مسئولین و مدیران آن به طور ناخواسته بین کارکنان تبعیض قائل می شوند. تبعیض جنسیتی زمانی اتفاق می افتد که علیرغم برابری تخصص و تجربه، مزایای بهتری برای مردان در نظر گرفته می شود. در مثال شرکت هواپیمایی به دلیل پرداخت نابرابر حقوق به خلبان خانم، این شرکت دچار تبعیض جنسیتی شده است.

به کمک تعصب تلویحی (Implicit Bias) می توان تبعیض را منطقی جلوه داده و آنرا توجیه کرد. مثلاً ممکن است یکی از مدیران شرکت هواپیمایی به کارمند خانم مجرد را به این دلیل که در آینده ممکن است ازدواج کرده یا بچه دار شود استخدام نکند.

جانب داری ناخودآگاه همانطور که در مقاله تعصب بیجا چیست گفته شد، زمانی رخ می دهد که اعتقادات ریشه ای – که ناشی از محیط و فرهنگ هستند – بر تصمیمات ما اثر می گذارند. مثلاً اگر دقت کرده باشید در فیلم ها همیشه خلبان هواپیماهای جنگنده مرد هستند که به طور ناخودآگاه در ذهن ما جانب داری ایجاد می شود.

اگر جانب داری ها و تعصبات را وارد محیط کار کنیم برای زنان محدودیت های شغلی ایجاد شده یا امکان ترفیع درجه از آنان سلب می شود. دو مورد از معروف ترین محدودیت هایی که برای زنان در محیط کار بوجود می آید شکاف حقوقی و سقف شیشه ای است. شکاف حقوقی زمانی رخ می دهد که خانم ها به طور میانگین برای جایگاه شغلی یکسان حقوق کمتری از آقایان بگیرند. نکته عجیب در مورد شکاف حقوقی این است که طبق تحقیقات انجام شده هر چه تحصیلات خانمی بالاتر باشد شکاف حقوقی هم عمیق تر خواهد شد. به راحتی می شود این تبعیض را هم با ذکر جمله: “شرکت ما وضعیت مالی خوبی ندارد” توجیه کرد.

تبعیض جنسیتی برای کسب و کارها هم مضر است، در صورت وقوع آن کارمندان خانم ارزشمند و مستعد انگیزه خود را از دست داده و احساس نابرابری می کنند. تبعیض سقف شیشه ای زمانی رخ می دهد که از خانمی که مستحق ترفیع درجه است چشم پوشی شود. کمتر از 20 درصد اعضای هیأت مدیره کمپانی های بزرگ آمریکایی را خانم ها تشکیل می دهند؛ این مسأله احتمالاً به این دلیل است که در بیشتر کمپانی های بزرگ تبعیض جنسیتی وجود داشته و از ترفیع درجه آنان جلوگیری می شود.

چگونه با نابرابری جنسیتی در محیط کار بجنگیم؟

داشتن یک محیط کاری که برابری جنسیتی در آن رعایت می شود باعث می شود تا افراد مستعد را جذب کرده و نگه دارید. برای اینکه بفهمید کمپانی شما چقدر به برابری جنسیتی اهمیت می دهد، باید با خود صادق بوده و به سؤالات زیر جواب دهید:

• جایگاه زنان در سلسله مراتب شرکت شما کجاست؟
• برای افزایش مهارت های کارکنان زن خود چه قدم هایی برداشته اید؟
• آیا زنان را سرمشق دیگران قرار داده اید؟
• آیا برای ریشه کن کردن جانب داری ناخودآگاه و ترویج برابری تلاشی کرده اید؟
• سیاست های برابری جنسیتی شما چه قدر کارگر بوده اند؟

ببینید با خانم هایی که به زودی بچه دار می شوند چگونه برخورد کرده و نحوه تشویق کردن آنها در شرکت شما چگونه است؟ با کارکنان زن خود در داخل و خارج شرکت به صحبت و گفتگو پرداخته و ببینید سیاست های شما چه تأثیراتی بر روی آنها می گذارد و چه تفاوت هایی با سیاست های مشابه برای مردان دارند؟ بعد از بررسی وضعیت کنونی کسب و کار خود برنامه ریزی کرده و برای جنگیدن با نابرابری جنسیتی خود را آماده کنید.

باید اول ببینید که تبعیض در کدام قسمت های کمپانی شما رخ می دهد و رویکردهای جنگیدن با آن را مشخص کنید. در اولین قدم باید تیمی بسازید که در آن انواع و اقسام افراد با سوابق و زمینه های گوناگون وجود دارند. باید یک آگهی استخدامی حرفه ای نوشته و آن را در انواع و اقسام سایت های کاریابی ارسال کنید. وقتی برای شما رزومه ارسال می شود قسمت نام را پنهان کنید تا هنگام پروسه بررسی رزومه یا مصاحبه دچار تعصب بیجا نشوید. سپس از گروهی از کارمندان خود، که در آن خانم ها هم وجود دارند، بخواهید تا از افراد مصاحبه کنند. با این روش فقط بر اساس نظر یک نفر تصمیم گیری نکرده و جانب داری یک نفره را از بین می برید.

بعد از آنکه تیمی عالی را از افراد متنوع و حرفه ای استخدام کردید، مطمئن شوید هیچ ابهامی در مورد جایگاه شغلی و نحوه آموزش دادن به آنها وجود ندارد. تمام اطلاعات کلاس های آموزشی را برای همه کارمندان ایمیل کرده و به در و دیوار شرکت بچسبانید و هر کاری که لازم است را بکنید تا همه کارمندان متوجه تغییرات بشوند. می توانید برنامه ای ترتیب دهید و در آن در مورد برابری جنسیتی سخنرانی کنید. همه باید رفتارهای درست و نادرست را در محیط کار بدانند.

پروسه بررسی و امتیازدهی به کارمندان بخش دیگری است که باید تبعیض جنسیتی را در آن شناسایی کرده و از بین ببریم. این قسمت جایی است که در مورد ترفیع درجه و افزایش حقوق کارمندان تصمیم گیری می شود بنابراین باید مطمئن شوید این پروسه عاری از هرگونه تعصب است. باید ضوابط مشخص و شفافی داشته باشید که همه کارکرد آن را دانسته و افراد بر اساس آن قضاوت شوند. مقامات عالی رتبه شرکت باید عملکرد مدیرانی را که در کار بررسی و ترفیع درجه کارمندان دخیل بوده اند را بررسی کرده و از انجام گرفتن عادلانه آن اطمینان حاصل کنند.

ترفیع درجه کارمندان کار بسیار حساسی است؛ اگر مسئول ترفیع درجه هستید به طور شفاف به کارمندان بگوئید که برای ترفیع درجه باید چه کار کنند؟ چه انتظاراتی از آنها دارید و پیش نیازهای جایگاه شغلی کدام ها هستند؟ بعد از پاسخ دادن به این سؤالات باید کارمندان را بسته به شایستگی هایی که دارند قضاوت کنید. به کارمندان حتی آنهایی که مسئولیت های فنی دارند میدان بدهید و اجازه دهید مهارت های مختلف خود را گسترش داده و پیشرفت کنند.

زمانیکه کارمندی استعفاء داد قبل از رفتن با او مصاحبه کنید و ببینید علت اصلی ترک کردن محل کار چه بوده است. آیا از نظر آنها فرصت های برابری برای پیشرفت وجود داشتند؟ آیا فرهنگ کاری شرکت را عادلانه و برابر دیده اند؟ مهم نیست استراتژی های شما چقدر خوب هستند اگر به درستی آنها را به کار نبرید هیچ فایده ای ندارد. از اینکه همه کارکنان می دانند چه انتظاراتی از آنها دارید مطمئن شده و به طور مکرر کلاس های آموزشی و سخنرانی هایی در مورد قصد، مزیت ها و ارزش های ایجاد برابری جنسیتی در محیط کار ترتیب دهید. کلمه کلیدی در اینجا “به طور مکرر” است؛ هیچ وقت نباید از ترویج دادن برابری جنسیتی دست بکشید چون شرکت شما همواره در حال تغییر کردن است.

آیا برای مبارزه کردن با تبعیض جنسیتی در محیط کار آماده اید؟

فکر می کنید وضعیت محیط کار شما در مبحث برابری جنسیتی چگونه است؟ در این قسمت با ایجاد یک چک لیست به شما کمک خواهیم کرد تا وضعیت برابری جنسیتی را در محیط کار خود ارزیابی کرده و برای مبارزه کردن با آن برنامه ریزی کنید:

• اندازه گیری نسبت تعداد خانم ها به آقایان
• مقایسه حقوق کارکنان مرد با زن برای شناسایی شکاف حقوقی
• ارزیابی پروسه استخدام و از میان بردن تعصبات احتمالی
• ترتیب دهی برنامه های آموزشی برای تمامی کارمندان بدون توجه به جنسیت
• اضافه کردن برنامه آموزشی برابری جنسیتی به پروسه های منابع انسانی شرکت
• منتشر کردن شفاف ضوابطی که برای ترفیع درجه دارید
• منتشر کردن شفاف پیش نیازهایی که برای ترفیع درجه لازم هستند.

بعد از ایجاد لیست برابری جنسیتی و اضافه نمودن موارد دیگر، با اعضای تیم در مورد هرگونه تغییر صحبت کرده و از اینکه همه از آخرین تغییرات با خبر هستند اطمینان حاصل کنید.

منبع: سایت زرافه