اختلال استرس پس از سانحه

آسیبی که از بلایای طبیعی باقی می‌ماند

بلایای طبیعی گاهی موارد شدیدی از اختلال استرس پس از سانحه را در بازماندگان باعث می‌شود.

انجمن روانپزشکی آمریکا آسیب را اینگونه تعریف می‌کند: ((پاسخ احساسی که به وقایع وحشناکی مثل تصادف، تجاوز و بلایای طبیعی شکل می‌گیرد.))

پیتر لوین یکی از متخصصان و صاحبان عنوان در این حوزه بیان می‌کند که آسیب به شدت حادثه رخ داده بستگی ندارد بلکه به واکنش احساسی ای که فرد نسبت به آن حادثه نشان می‌دهد و علائمی که از خود نشان می‌دهد مربوط است بدین ترتیب هر حادثه‌ای بدون در نظر گرفتن شدت فاجعه‌ناک بودن آن می‌تواند برای عده‌ای منجر به آسیب شود.

چنین آسیب‌هایی به اشکال مختلف بروز می‌کنند که در راس آن‌ها "اختلال استرس پس از سانحه" قرار دارد. چنین اختلالی پس از حوادثی مثل زلزله، سونامی، سیل، طوفان، آتش‌سوزی و رانش زمین ایجاد می‌شود.

چنین آسیب‌هایی بسیار موذی هستند چرا که ممکن است همه گیر شود و در آن‌ واحد تعداد بسیار زیادی از بازماندگان را مبتلا کند و در نتیجه عده زیادی دچار استرس و احساس گناه شوند.

عللی که باعث ایجاد چنین آسیب‌هایی می‌شوند (مثل همان بلایای طبیعی) بسیار ناگهانی رخ می‌دهند و اولین واکنشی که در افراد نسبت به آن رخ می‌دهد نوعی شوک و انکار است. اما به مرور یا به سرعت این شوک جای خود را به نوعی احساس بزرگنمایی شده می‌دهد. احساسی که حاوی استرس و افسردگی و احساس گناه توامان است.

در خلال چنین حوادثی انسان‌ها ممکن است کسانی که دوستشان داشته‌اند و اعضای خانواده خود را از دست بدهند و احتمالا برای مدت‌ها بدون هیچ دوست و خانواده‌ای در پناهگاه‌ها و کمپ‌ها زندگی کنند. اگرچه زندگی با دیگر بازمانده‌ها هم ممکن است در تخفیف چنین احساسات بدی کمک کند چون در این صورت بازمانده‌ها می‌توانند با هم صحبت کنند و نوع دیگری به فاجعه‌ای که رخ داده نگاه کنند و همچنین افراد حس نکنند که بی‌پناه هستند.

بلایای طبیعی ممکن است باعث شود که انسان‌ها خود را قربانی یک عذاب الهی بدانند و ایمانشان را از دست دهند. در چنین مواردی توسل به باورهای دینی و الهی نیز می‌تواند به تخفیف استرس و آشفتگی‌ها کمک کند.

انجمن روانپزشکی آمریکا علائم چنین آسیبی را شامل استرس، تغییر خلق، افسردگی، تحریک پذیری،اختلالات خواب و خوردن، مشکل در تصمیم گیری؛ علائم جسمی مثل سردرد، تهوع و درد قفسه سینه‌ و نیز ترس از تکرار شدن چنین حادثه‌ای و مرور ذهنی آن حادثه می‌داند.

گاهی اختلال استرس پس از سانحه در بازماندگان با تاخیر رخ می‌دهد و افراد در ابتدا کاملا سالمند اما پس از مدتی علائم این اختلال را نشان می‌دهند. گاهی افراد نیازمند بهره بردن از خدمات تخصصی و حرفه‌ای برای مدیریت این اختلال هستند و در غیر اینصورت نمی‌توانند به زندگی عادی خود بازگردند.

منبع:psychologytoday.com