Әрбір әулие жүрегіне үңілсе Онымен көрісе алады. Неліктен уәләиеті Ахмедие (с.а.у) яғни Ахмедтің (с.а.у) әулиелік халі тура шыға салмай, миғраж секілді ұзақ саяхат жасап барып кездесті. Алайда, барлық әулие жүрегі арқылы қолы жете беретін мінәжат емес пе…
РИСАЛЕЙ НҰР
Адамның жаратылысы күрделі де мазмұнды. Сон дықтан ол "ғалам" ағашының ең нұрлы да құнды жемісі. Олай болса ғаламды сан құбылтып, өзін жанжақты көрсететін Иләһи көркем есімдер тұтасымен рух айнасында көрінуі заңды құбылыс. Осы жақтан алғанда, Аллаһ Тағаланың Өзі және Есімсипаттары ең ұлық дәрежеде, жарқын бейнеде адамзаттың рухани тұрғыдан ең ұлық тұлғасына сәулесін толық шашып, ғажайып түрде шағылысып, кемел түрде көрініс табады. Міне осы көрініс пен шағылыс, Ахмедтің (с.а.у) миғражының мәнісі, өзегі болып табылады. Сөйтіп Оның уәләяты рисалетке айналды яғни әулиелігі пайғамбарлыққа ұласып, оған кіріспе, бастау болды. Уәләят яғни әулиелік жол көлеңкелі болады. Ол екінші мысалдамадағы бірінші адамға ұқсайды. Ал, Рисалет болса яғни пайғамбарлық көлеңкесіз. Ол тұптура, тікелей Заты Зүлжәлалдың Әхадиетімен (Әр нәрсені жекежеке өзі жаратуы) байланысты, екінші мысалдамадағы екінші адамға ұқсас. Миғраж болса, Ахметтің (с.а.у.) уәләятының яғни Мұхаммедтің әулиелігінің ең ұлы кереметі әрі ең жоғары мәртебесі болғандықтан рисалетке яғни пайғамбарлыққа айналып кетті. Олай болса, Миғраждың ішін, астарын уәләят дейміз. Ол халықтан Хаққа қарай кетті, басқаша айтқанда жаратылғандар арасынан шығып, Жаратқанға тура бет алды. Ал, Миғраждың сыртын Рисалет яғни пайғамбарлық дейміз. Ол Хақтан халыққа келеді. Уәләятті Жаратқанға "құрбиет" мәртебелерінде сулук яғни жақындау, құлдың өзі талпынып белгілі бір мәртебелерді жүріп өту және ол ұзаққа созылып, уақыт қажет ететін оқиға. Ал, Ұлық Нұр болып табылатын Рисалет болса Иләһи "ақрабиеттің" ашылуы яғни Аллаһ тарапынан құлды өзіне тартуының бір көрінісі. Ол уақытқа тәуелсіз жайт, бір сәтте болатын іс. Сондықтан хадисте: "бір сәтте барып келді" дейді.
Енді тыңдарман ретінде отырған дінсізге айтарымыз: Бұл ғаламның тамаша бір мемлекетке, керемет бір шаһарға, әсем зәулім сарайға ұқсайтыны рас. Олай болса, әлбетте оның бір әкімі, қожайыны, жасаған бір шебері болуы тиіс. Ондай ұлық та керемет Зүлжәлал Маликі, Зүлкәмал Әкімі, өте шебер Саниы яғни Иесі, Билеушісі, Шебері бар екені де рас. Һәм күллі әлеммен, әлгі тұтас мемлекетпен, әлгі шаһармен, әлгі зәулім сараймен тығыз байланысып, бүкіл сезімдерімен жалпыға жаппай жаны ашып, алаңдайтын, назары өте ауқымды, ұғымы кең, санасы терең сезімтал бір кісінің де бар екені рас. Әлбетте, ол Саниы Мүхтәшәмнің (Айбынды да зор ұлық Шебер) манағы назары ауқымды, терең ойлайтын, сезімі сергек, өрелі, түйсігі мол, ұғымы кең, шалымды да қарымды пендесімен өте жақын байланыста болуы керек әрі оған арнаған киелі үндеуі, оған ауған жоғары назары болуы тиіс. Сондайақ, Адам ғалейһиссаламнан бері әлгіндей байланысқа түскендердің ішінде ерен еңбегімен көзге түскен яғни Жер шарының жартысын, адамзаттың бестен бір бөлігін өзіне қаратқан, әлемнің рухани жағдайын түбегейлі өзгерткен, жарық нұрға бөлеген, маңызы зор ұлы тұлға Мұхаммед араби саллаллаһу ғалейһи уәссәлам екеніне дау жоқ. Ол, мұндай байланыстың ең ұлы да жоғары мәртебесін көрсетіп кетті. Олай болса ондай байланыстың ең жоғары мәртебесі боп табылатын Миғраж Оған тиесілі, Оған лайық, солай болуы өте орынды.