ҚОНУНИЙ ҚИМОРВОЗЛИК

«...Асадбек янги уйланган кезлари, ҳали қиморни ташламаган пайтларда «Тамбовда катта ўйин бўлади», деган хабарни эшитди-ю, «Ўша катта ўйинини ҳам бир кўрай», деб белни бақувват қилиб борди. Сулико билан ўша ерда, қимор устида танишган эди. Асадбекдан бир оз ёшроқ бўлган Суликонинг кавказликларга хос қизиққонлиги бу ўйинда панд бериб, каттага тушди. Тушганда ҳам Асадбекка тушди. Ўйин охирлаганда ҳеч вақоси қолмаган Сулико дабдурустдан:

— Мен номусим билан хотинимни тикаман! — деди.

— Эркак одам номусини қиморга тикмайди, — деди Асадбек унга жавобан.

— Унда хотинимни тикаман, — деди Сулико ғазаб билан сўнг Асадбекка ўқрайганича қўшимча қилди: — Сен менга ақл ўргатма, нимани тикишни ўзим биламан!

Асадбек хотиржам равишда қарта тарқатди. Бир неча сонияда хотинини ютқизган Сулико катта қадаҳга тўлдириб ароқ қуйди. Қадаҳни лабига олиб борди. Бироқ кутилмаганда ароқни ўзининг юзига сепиб юборди-да, алам билан:

— Хотиним Кутаисида. Хоҳлаган пайтингда олиб кет, — деб манзилни айтди.

— Хоҳлаган пайтимда олиб кетаверайми? — Асадбек шундай деб унга қаради. Сўнг икки қадаҳга ароқ қуйиб бирини Суликога узатди:

— Мен хотинингни ютиб олдим. У энди меники, нима истасам шуни қиламан, тўғрими?

Сулико Асадбек узатган қадаҳни олди-ю, унга ташланиб қолмаслик учун ўзини аранг тутиб, саволига титроқ овозда «Ҳа», деб жавоб қилди.

— Унда эшит, — деди Асадбек: — Мен уни хотин қилмайман, хотиним бор. Ўйнаш қилмайман, ўйнашлар тиқилиб ётибди. Менинг синглим йўқ. У менга сингил бўлади. Сен эса куёв. Орамиз очиқ, куёв бола… Аммо битта шартим бўлади: синглимни бундан буён қиморга тикмайсан.»

Қизиқ, бизда букмекерлик идоралари фаолиятига рухсат берган Хукуматимиз Тохир Малик қаламига мансуб асарнинг юқоридаги сатрларини ўқишганмикин?

Букмекрлик нималигини хали билмаганлар учун қисқа ахборот: букмекерлик бу қиморбозликнинг бир тури бўлиб, бунда одам бирор бир спорт ўйини ёки натижаси олдиндан аниқ бўлмаган тадбир (масалан, президент сайлови) қандай якун топишига тахмин қилиб пул тикади. Таъбири тўғри чиқса тиккан пулининг устига соврин сифатида қўшимча пул олади. Тахмини хато чиқса тиккан пули куяди.

Афсуски, давлатимиз янги даромад манбаиларини топиш илинжида баъзида қабул қилинаётган қарорларнинг ахолининг иқтисодий ахволи ва саломатлигига қандай таъсир қилишини ўйлаш кераклигини эсдан чиқариб қўймоқда. Жумладан, букмекер идоралари мижозлари гиёҳвандларга ўхшаб хаётида салбий иқтисодий, юридик ва оилавий асоратлар келиб чиқишига қарамай бу ўйинга бўлган майлини қондириш учун ишлаб топилганми, ўғирланганми, ёки қарзга олинган пулини ўша идораларга қайта-қайта этиб беришади. Яъни уларда рухий тобелик шаклланади. Бундай тобелик шаклланиши букмекерлик идораларининг даромадини таъминлайдиган омил. Тобе инсон бу холатда ўзининг хотини ёки боласини гаровга қўйиш эвазига пул олиб ўйинга тикишдек пасткашликга бориши тарихдан маълум.

Бутунжахон соғлиқни сақлаш ташкилоти томонидан буни расмий равишда касаллик деб тан олинган. Мутахасислар бу дардни гемблинг деб номлашади. Психотерапевт-нарколог сифатида айтишим мумкин - гемблинг давоси гиёхвандлик давоси каби жуда мураккаб масала. Чунки гиёхвад модда истъемоли хам, гемблинг хам бош миядаги лаззатланиш марказини ишдан чиқариб қўяди. Инсон фақат шу иш билан шуғулланганида ўзини яхши сезиб, бошқа ташвишлар кўзига кўринмай қолади.

Мен ёзаётган бу гаплар янгилик эмас, бу хақда минглаб илмий, тарихий ва оммабоп мақолалар мавжуд. Ушбу қарорни илгари сурган лоббистлар букмекерлардан тушган даромад болалар спортини ривожлантиришга ёрдам беради деган гапни рўкач қилишмоқда. Лекин ўша лоббистлар букмекерлик фаолияти спортда коррупцияни кучайтириб унга зарар қилганлиги учун бу фаолият АҚШнинг кўпгина штатларида ва бошқа давлаларда ман этилганлиги хақида сукут сақлаб туришибди. Нега? Чунки бундай фикр президентга билдрилганида бундай қарор давлат рахбари томонидан имзоланмас эди!

Темур Маликнинг ўша асарида қиморбоз Суликонинг отаси хақида шундай сатрлар ёзилан: 

«Тақдирнинг ёвуз ўйинини қарангки, меҳр-мурувватдан гапирувчи оқсоқолнинг бир набираси ўғрибоши, яна бири қиморбоз эди. Донишманд аҳли «Мол текин келса дил бераҳм бўлади», деб бежиз айтишмаган. Текин молга маҳлиё бўлиб яшаётганларида вақти келиб ўзлари каби яна бир бераҳм дилнинг қурбонига айланишларини ўйлашмайди.»

Бирордарлар, постни улашинг. Шояд юқоридагиларга етиб бориб улар эртани ўйлашлари учун туртки бўлиб, яқинларимиз учун букмекерлик идораларыдан узоқ юришга ундар.

Соғлигизни асранг,

Доктор Болтаев