“Ўзбекистон – 2030” стратегияси бўйича амалга оширилган ишлар ва келгусидаги режалар бўйича навбатдаги брифинг
Бу ҳақда АОКАда ўтказилган брифингда Миллий антидопинг агентлиги бошқарма бошлиғи Аъзамжон Солиев маълум қилди:
Ўзбекистон Республикаси Миллий антидопинг агентлиги томонидан Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2023 йил 11 сентябрдаги «ЎЗБЕКИСТОН – 2030» СТРАТЕГИЯСИНИ 2023 ЙИЛДА СИФАТЛИ ВА ЎЗ ВАҚТИДА АМАЛГА ОШИРИШ ЧОРА-ТАДБИРЛАРИ ТЎҒРИСИДА”ги 300-сонли қарорида белгиланган топшириқлар ижросини таъминлаш бўйича бир қатор ишлар амалга оширилмоқда.
Жумладан, қарордан келиб чиқиб, Агентлик томонидан амалга оширилиши лозим бўлган устувор вазифалар белгиланди ва “Йўл харитаси” ишлаб чиқилди.
Унга кўра, Бутунжаҳон aнтидопинг агентлиги (ВАДА)нинг антидопинг электрон таълим платформасидаги 7 та ўқув дастурлари ўзбек тилига таржима қилиниб, ВАДА вебсайтига жойланди. Мазкур ўқув дастурлари барча спортчилар, шу жумладан ўзбек спортчиларининг ҳам Халқаро мусобақаларда қатнашишлари учун мажбурий шарт қилиб қўйилган антидопинг соҳасидаги билимларини белгилаш ва якунда имтиҳон топшириб муваффақиятли ўтган спортчиларга сертификат беришни ўз ичига олади. Бугунга қадар ушбу дастурни якунлаб, сертификатга эга бўлган ўзбек спортчилари сони 700 нафарга етди.
Спортда допинг қўлланишининг олдини олиш, ўзбек спортчиларида ижобий допинг синамалари чиқиши ҳолатларини олдини олиш, спортчилар ва спорт соҳасидаги мутахассисларга антидопинг қоидаларини ўргатиш, терапевтик истиснолар, спортда тақиқланган моддалар ва усуллар билан атрофлича таништириш ҳамда мамлакатда самарали допинг назоратини амалга ошириш борасида агентлик томонидан онлайн ва офлайн кўринишида малака ошириш курслари ташкил қилинди. Мазкур курслар орқали жорий йилда жами 1500 нафарга яқин Республикамиз мутахассислари ўқиб, сертификатларга эга бўлишди.
Октябрь ойида Марказий Осиё минтақавий антидопинг ташкилоти РАДОКА ҳамда Литва антидопинг агентлиги билан ҳамкорликда ўзбекистонлик мутахассислар учун “Спортда тақиқланган моддалар ва усуллар”дан терапевтик истисно тарзида фойдаланиш бўйича халқаро экспертлар иштирокида онлайн Вебинар ташкил этилди. Мазкур вебинарда республикамизда фаолият олиб бораётган 450 нафарга яқин спорт шифокорлари ва мураббийларининг иштироки қамраб олинди.
2023 йил “Инсонга эътибор ва сифатли таълим йили” доирасида агентлик томонидан бир қатор ўқув-қўлланмалар ва дастурлар ишлаб чиқилди. Хусусан, “Спортда тақиқланган моддалардан терапевтик истиснолар тарзида фойдаланиш: асосий шартлар ва мезонлар”, “Спортчининг биологик паспорти”, “АДАМС тизимида маълумотларни жойлаштириш”, “Йиллик тест рўйхатига киритилган спортчилар учун дастур”, “Спортда тақиқланган моддалардан терапевтик мақсадда фойдаланиш”, “Допинг назорати”, “Допинг ва унинг спортчи саломатлигига таъсири” ва бошқа ўқув-услубий қўлланмалари яратилди ва нашр этилди. Шунингдек, “Спортда тақиқланган моддалар ва усуллардан терапевтик истиснолар мақсадида фойдаланиш бўйича дастур” ишлаб чиқилди. Киберспорт ва яккакураш спорт турлари учун “Антидопинг қоидалари” ўқув-услубий қўлланмаси, тиббиёт ходимлари учун допингга қарши кураш ва унинг профилактикаси бўйича “Антидопинг таълимоти” малака ошириш курси ва дастури ишлаб чиқилди. Барча яратилган ўқув-услубий қўлланмалар ва дастурлар Ўзбекистон спорт федерациялари ва ассоциацияларига тарқатилди.
Спортчиларни допинг ва унинг профилактикаси бўйича керакли маълумотлар билан таъминлаш мақсадида Ёшлар сиёсати ва спорт вазирлиги билан ҳамкорликда “Антидопинг таълимоти” ўқув дастури ҳамда Ўзбекистонда рўйхатдан ўтган дори воситалари таркибида тақиқланган моддалар мавжудлигини текшириш учун “Спортда тақиқланган моддаларни текшириш миллий платформа”си яратилди.
Агентлик томонидан допинг синама ва допинг назоратини ташкил қилиш, спортчилар ҳақида маълумотларни тўплаш ва сақлашга оид «спортчининг биологик паспорти» (ABP) онлайн тизими жорий этилди ва олинган маълумотларни Бутунжаҳон антидопинг агентлигининг Антидопинг Маъмурияти ва бошқарув тизими (ADAMS)га киритиш йўлга қўйилди.
Жорий йилнинг сентябрь ойида Тошкент шаҳрида Бутунжаҳон антидопинг агентлиги билан ҳамкорликда Марказий Осиё минтақавий антидопинг агентлиги бошқарувининг ҳисобот йиғилиши ўтказилди. Ушбу тадбир давомида давлатларда олиб борилаётган антидопинг фаолият бўйича Кенгаш аъзоларининг йиллик ҳисоботи эшитилди ва олдиндаги режалар белгилаб олинди.
Агентлик муассислигида “Спорт ва тиббиёт” халқаро журналига асос солинди. Мазкур журналда республикамиз ва хорижий олимлар томонидан спорт тиббиёти, фармакологияси ва биокимёси соҳасида олинган илмий мақолалар чоп этилиши йўлга қўйилди. Ҳозирда мазкур журнални халқаро индексланган SCOPUS ҳамда Web of Science маълумотлар базасига киритиш борасида ишлар амалга оширилмоқда. Журнал халқаро ISSN коди билан аккредитациядан ўтказилди.
Таъкидлаш жоизки, мамлакатимиз спортчилари ва спорт мутахассисларини антидопинг соҳасидаги билим ва кўникмаларини оширишда фаолият юритаётган агентлик ходимларининг ўзлари ҳам доимий равишда соҳага оид Халқаро миқёсдаги конференциялар, симпозиумлар, семинар ва вебинарларда мунтазам равишда иштирок этишиб, ўз билимларини янада мустаҳкамлаб бормоқдалар. Хусусан, қон допинги мутахассислари ва халқаро допинг назорати ходимлари учун ташкил этилган халқаро вебинарлар, допингда тергов ва суриштирув бўйича халқаро вебинар, ЮНЕСКОнинг Париж шаҳрида бўлиб ўтган “Спортда допингга қарши кураш конвенцияси”га аъзо давлатларнинг 9-сессияси, Япония антидопинг агентлиги (ЖАДА) томонидан ташкил этилган “Осиё-Океания Халқаро антидопинг семинари” ва бошқалар шулар жумласидандир.
Таъкидлаш жоизки, антидопинг соҳасида мамлакатимизда амалга оширилаётган кенг кўламли ислоҳотлар натижасида допингдан ҳоли ҳалол спортга жамоатчиликни кенг жалб қилиш бўйича ҳукумат даражасида эътибор қаратилаётганлиги ҳамда мазкур соҳада амалга оширилаётган ишлар Бутунжаҳон антидопинг агентлиги томонидан ҳам юксак эътирофга сазовор бўлмоқда. Бу ижобий ўзгаришларнинг барчаси албатта мамлакатимизда олиб борилаётган ислоҳотларнинг ижобий самараси эканлиги таъкидланмоқда.