ЎТКИР БРОНХИТ.

ЎТКИР БРОНХИТ.


ЎТКИР БРОНХИТ - бу ўпка тўқимасини шикастланмаган холда бронхлар шиллиқ қаватининг яллиғланишидир

Этиологияси - асосий этилогик омилларга бактериялар , вируслар , микоплазмалар киради. Бундан ташқари физик ва кимёвий омиллар хам сабаб бўлиши мумкин бундай ҳолларда инфекцион омил иккиламчи аҳамиятга эга бўлади.

Патогенез - бошланғич даврида вируслар трахея ва бронхлар шиллиқ қаватида адгезияси содир булади ва натижада нафас юллар химоя рефлексининг фаолияти сусаяди ва куйидаги холатлар кузатилади.

1)Қузғатувчи тасирига жавобан бронх шиллиқ қаватларида гиперемия , шииш, силиндрик эпителий десквомацияга учраб шиллиқ ёки йиринг балғам хосил бўлади. Бу жараён фагоцитар жараённинг сусайишига боглиқ

2)Қўзғатувчининг таъсири натижасида мукоцилиар транспорт функция бузилади. Атроф мухитнинг номақбул таъсири, ишлаб чиқариш омиллари, ҳамда чекиш ҳам ўз навбатида нафас йўллари эпителийсидан заррачалар элиминацияси (чиқариб ташлаш) тезлигини сусайтирадилар

3)Бронхлар эпителийсининг халок бўлиши ва десквомацияси, бронхлар шиллиқ қаватининг шиши, ҳамда бронх безларининг гиперсекрецияси обструктив компонент ривожланишига олиб келади.

Патоморфология

 Касалликнинг енгил турида ўзгаришлар бронхлар шиллиқ қавати билан чекланади ва бунда шу қаватнинг шиши ва қизариши, цилинрик эпителийнинг десквомацияси шиллиқ ва йирингли-шиллиқ экссудат хосил бўлиши кузатилади. Хилпилловчи эпителийнинг халоки билан бир қаторда қадоқсимон хужайралар кўпая боради. Патоморфологик ўзгаришлар касалликнинг оғирлик даражаси билан боғлиқ бўлиб, бронхларнинг эпителийси жарохатланганда жараён 2 хафта довом этади. Шиллиқ ости қавати жарохатланганда ёки панбронхит ривожланганда патологик жараён 3 ойгача давом этади. Бунда экссудация ва эпителий десквомацияси натижасида майда бронхлар ўтказувчанлиги бузилади.

Клиникаси

Инфекциянинг инкубацион даври 3-5 кун давом этади ва бу вакт оралиғида беморда уткир респиратор касалликнинг клиник белгилари намоён бўла бошланади( умумий холсизлик, тумов , тана харорати кўтарилиши, бош оғриғи) Кейчинчалик яллиғланиш юқори нафас юлидан пастга қараб юналади. Дастлаб беморда курук ютал кейинчалик балғам ажрала бошланади, хуружли ютал , хансираш тўш соҳасида оғриқ , холсизлик , тана бўйлаб оғриқ, базан терлаш тана харорати 37-38 С гача кутарилишини кўришимиз мумкин. Перкуссияда ўпкада қутича товуш эшитилади , палпацияда узгаришлар аниқланмайди, аускултатцияда везикуляр нафас ва турли хил хириллашлар эшитилади. Ютални даволаганимиздан сўнг хириллашлар юқола бошлайди.

Рентгенологик текширув

Бронхоскопия

Ўткир бронхитда бронхоскопия қилиш шарт эмас. Лекин, у бажарилса катарал ёки йирингли эндобронхит манзарасини кўриш мумкин. Бу текшириш усули ёрдамида бошқа касалликлар истесно қилинади. 

ДИФФЕРЕНЦИАЛ ДИАГНОСТИКАС.

Ўткир бронхит диагнози касалликнинг ўткир бошланиши, йўтал, балғам ажралиши, интокикация белгилари ўпкда аввал қуруқ, сўнг турли колибрдаги нам хириллашлар, ҳамда лаборатор текширишлар асосида қўйилади. Лекин, касалликнинг белгилари 10 кундан ортиқ давом этса, бунда сурункали бронхит, бронхиал астма, ўпка сили ва ўпканинг ўсма касалликларини истесно қилиш керак. Бу холда беморларга рентгеносрафия, томография, бронхоскопия қилиш керак, ташқи нафас функциясини текшириш керак. Бунда ўпкада ўчоқли ўзгаришларнинг аниқланиши ўткир бронхит касаллиги учун хос эмас.

ПРОФИЛАКТИКАСИ

Уш бу касалликнинг профилактикаси ЎРК олдини олишдан иборат бўлиб, ўз вақтида гриппга ва пневмококкларга қарши вакцинацияни амалга ошириш керак. Бундан ташқари 8 организмни чиниқтириш, чекишга қарши курашиш, атроф-мухитни асраш ва бошқа чора тадбирларни амалга ошириш керак.

Report Page