منابع انسانی دیجیتال: نقش و اهمیت آن در مسیر تحول سازمان‌ها
با تشدید روند دیجیتالی شدن کسب‌وکارها و البته جامعه، نسل جدیدی از کارکنان که دارای تبحر و مهارت‌های دیجیتالی هستند به محیط‌های کاری وارد می‌شوند و قوانین و رویکرد سازمان‌ها را تغییر می‌دهند. چگونگی جذب و نگهداشت استعدادها و جلب رضایت کارکنان، امروزه به عنوان مزیتی رقابتی مورد توجه قرار می‌گیرد. هیچ زمانی به اندازه عصر حاضر، نقش مهم واحدهای منابع انسانی سازمان‌ها در هنر مدیریت سرمایه‌های انسانی مشخص نبوده است.
منابع انسانی در عصر دیجیتال، تحت تأثیر تحولی اساسی و سریع قرار گرفته است. به عنوان نهادی که مسئول ارائه خدمات به کارکنان است، از مدیریت منابع انسانی انتظار می‌رود به هدایت همه‌جانبه تحول دیجیتال در سازمان‌ها کمک کند. می‌توان این تحول را در سه حوزه مورد بررسی قرار داد:
· نیروی کار دیجیتال: چگونگی بهره‌گیری سازمان‌ها از شیوه‌های جدید مدیریتی، فرهنگ نوآورانه، چابک و مجموعه‌ای از روش‌ها که با حمایت از استعدادهای دیجیتال، ایجاد سازمانی مبتنی بر شبکه ارتباطی و تعاملی را تسهیل می‌کند.
· محیط کار دیجیتال: چگونگی طراحی محیط کاری که از طریق آن بهره‌وری افزایش یافته و با ایجاد جوی خوشایند برای کارکنان سازمان، مشارکتی مشتاقانه، توازن میان کار و زندگی و احساس هدفمندی را ممکن می‌سازد.
· مدیریت منابع انسانی دیجیتال: چگونگی تغییر عملکرد منابع انسانی در مسیر تحول دیجیتال، استفاده از ابزار و اپلیکیشن‌های دیجیتالی برای ارائه راهکارها و نوآوری مستمر همراه با اختیار آزمون و خطا، از مسائل مورد توجه مدیریت منابع انسانی در عصر دیجیتال است.
این تغییر و تحول به سرعت در حال وقوع بوده و در همین راستا مدیران منابع انسانی نه تنها در استفادهِ صرف از فناوری‌های دیجیتال، بلکه در هدایت سازمان‌ها برای «دیجیتالی بودن»، نقشی حساس را ایفا می‌کنند. دیجیتالی بودن به معنای تغییری اساسی در تمامی فرایندهای عملیاتی، مدل‌های کسب‌وکار، فرهنگ و روش‌های کاری، توسعه و نگهداشت استعدادها و تعاملات درون‌سازمانی است. بر اساس گزارش مؤسسه مشاوره‌ای دیلویت در سال ۲۰۱۷، ۵۶ درصد از سازمان‌ها برنامه‌های منابع انسانی خود را با بهره‌گیری از ابزارهای دیجیتال و موبایلی بازطراحی کرده‌اند. ۵۱ درصد از آن‌ها، در حال بازطراحی سازمان خود مبتنی بر مدل‌های کسب‌وکار دیجیتال هستند و ۳۳ درصد از تیم‌های مدیریت منابع انسانی مورد بررسی، از فناوری‌های نوینی مانند هوش مصنوعی در ارائه راهکارهای منابع انسانی بهره گرفته‌اند. همچنین ۴۱ درصد از این سازمان‌ها، اپلیکیشن‌های منابع انسانی را برای ارائه خدمات به نیروی کاری سازمان ایجاد کرده‌اند.
مدیران منابع انسانی و سایر مدیران کسب‌وکارها، در مسیر تحول دیجیتال با دو چالش جدی روبرو هستند. نخست، مدیریت مؤثر منابع انسانی و نیروی کاری سازمان، که می‌تواند به مدیران و کارکنان در جهت بهره‌گیری از طرز فکر دیجیتال، فرهنگ‌سازی، تغییر شیوه مدیریتی، سازماندهی و رهبری دیجیتال کمک کرده و بدین ترتیب در هدایت و مدیریت تغییر این مسیر، نقشی اساسی داشته باشد. دوم، موقعیتی است که مدیریت منابع انسانی برای متحول نمودن تجربه کارکنان در همکاری و تعامل با سازمان از طریق تغییر در فرایندها، سیستم‌ها و رویکردهای مدیریت منابع انسانی با استفاده از پلتفرم‌ها و اپلیکیشن‌های جدید دیجیتالی و شیوه‌های نوین ارائه خدمات به کارکنان ایجاد می‌کند.
تا زمانی که سازمان‌ها قادر نباشند تجربه خوشایندی را برای کارکنان خود که اولین مخاطبان یک برند هستند ایجاد کنند و کارکنان نیز به عنوان بازیگران اصلیِ خلق تجارب جذاب برای مشتریان، درکی از یک تجربه منحصربه‌فرد در تعامل با سازمان نداشته باشند، بالطبع در ایجاد این تجربه برای مشتریان نیز ناتوان هستند. امروزه سازمان‌های پیشرو و موفق، بیش از همیشه به تحولی مستمر که بر مشتریان داخلی (کارکنانشان) همانند مشتریان خارجی آن‌ها تمرکز دارد فکر می‌کنند و آن را مزیتی رقابتی می‌دانند. البته عمل به این مهم به سادگی بیان آن نیست. شاید برای اجرایی نمودن سفرهای بازطراحی شده کارکنان در سازمان به زمانی دو یا سه ساله نیاز باشد. اپلیکیشن‌ها یکپارچه‌ای که می‌توانند زمان حضور و غیاب کارکنان را به صورت خودکار مدیریت کنند و قرارهای ملاقات همراه با موقعیت دقیق مکانی آن را مشخص کنند، دریافت ویدئوهای یادگیری مهارت‌ها برای کارکنان به محض درخواست[1]، ایجاد شبکه‌های ارتباطی مبتنی بر اپلیکیشن جهت بهبود تعاملات بین کارکنان و تخت‌تر نمودن سطح ارتباطات سازمانی بین مدیران و کارکنان، نظارت بر عملکرد و احوال فیزیکی و جسمانی کارکنان و پیشنهاد زمان استراحت به آن‌ها، همگی نمونه‌هایی از ابتکاراتی هستند که در چشم‌انداز منابع انسانی دیجیتال، با بهره‌گیری از فناوری‌های تحول‌آفرین برای بهبود تجربه کارکنان و تسهیل فرایندهای کاری در جهت ایجاد بهره‌وری، انجام بی‌درنگ فعالیت‌ها و خلق ارزش همراه با تلاش برای ایجاد توازن میان کار و زندگی کارکنان مورد توجه قرار می‌گیرند.
[1] on-demand