نگران تصمیم های پیچیده و دشوار درباره منابع آب هستم
ناصرشکری
نگران تصمیم های پیچیده و دشوار درباره منابع آب هستم
محدودیت منابع آب
ما در متمم گاهی به سراغ کارهای جان بروکمن می‌رویم.
او به طور منظم با دانشمندان مطرح جهان مکاتبه و مصاحبه می‌کند و در هر مقطع زمانی، یک سوال را از تعداد زیادی از دانشمندان معاصر می‌پرسد.
به عنوان مثال، یک بار از گاوین اشمیت پرسید که چه چیزی تو را نگران می‌کند و او از زیاد شدن فاصله خبرها و فهم ما ابراز نگرانی کرده بود.
یک بار هم از استروگاتز همین سوال را پرسید که چه چیزی تو را نگران می‌کند و او توضیح داد که وصل بودن همه چیز به یکدیگر نگران کننده است.
این بار، همین سوال را از جولیو بوچالتی پرسیده است.
بوچالتی از جمله مطرح ترین شخصیت های جهان در مورد منابع آبی است.
او که دانشمندی ایتالیایی – انگلیسی است، مسئولیت‌های رسمی متعدد در اروپا و آمریکا، از جمله عضویت در پنل برنامه جهانی اجلاس داووس، تدریس در دانشگاه های پرینستون و MIT و نیز چند موسسه تحقیقاتی در زمینه منابع آب را در کارنامه خود دارد.
نگران تصمیم های مربوط به منابع آبی هستم
بوچالتی نگرانی خود را به این صورت توضیح می‌دهد:
ما باید نگران وضعیت منابع آبی باشیم.
پیدا کردن نشریه‌ای که در مورد بحران جهانی آب حرف نزده باشد، ساده نیست.
اما پاسخ این بحران هم چندان ساده نیست و چالش‌ها و دغدغه‌های دیگری ایجاد می‌کند.
طی بیست سال آتی، نیاز آب ما حدوداً ۴۰ درصد بیشتر از امروز است تا بتوانیم کل نیاز اقتصاد جهان را از غذا گرفته تا انرژی، تامین کنیم.
این نوع توزیع ناهمگن محصول در اراضی کشاورزی باعث می‌شود که در آینده نتوانیم به سادگی، ظرفیت کشاورزی را با نیازهای جمعیتی که رشد می‌کند و ثروتمندتر هم می‌شود پاسخ دهیم.
روش سنتی برای افزایش ظرفیت تولید، توسعه زیرساخت‌های آبی است. کانال کشی، سدسازی و تهیه مخازن آب از جمله راهکارهایی است که رواج داشته و دارد.
در برخی کشورها، این راهکار می‌تواند بسیار مناسب باشد. اما کشورهایی که هنوز زیرساخت‌های آبی خود را آن‌چنانکه باید توسعه نداده‌اند و در آن سرمایه‌گذاری نکرده‌اند، همزمان افزایش تقاضای آب، نمی‌توانند سرمایه‌گذاری سنگین لازم برای این کار را انجام دهند و این راهکار برای آنها بسیار گران خواهد بود.
ما باید روش استفاده از آب را تغییر دهیم و از آب کمتر، خروجی بیشتری بگیریم.
متاسفانه ما سابقه‌ی چندان بزرگ و غرورآفرینی از افزایش بهره وری منابع نداریم.
سال ۱۹۶۷ آکادمی علوم آمریکا یک کمیته با عنوان انسان و منابع تشکیل داد تا به این سوال پاسخ دهد:
خبر خوب، این است که: ما هنوز روی کره‌ی زمین هستیم و نابود نشده‌ایم.
خبر بد این است که ظاهراً ما نتوانسته‌ایم بهره‌وری منابع خود را – بدون نابود کردن زمین – چندان افزایش دهیم.
اما همه‌ی بحث آب، در مورد کمیت (Quantity) نیست. بحث کیفیت هم مهم چالش دیگری است.
در کشورهای توسعه یافته، هزاران ماده شیمیایی حلال در آب، راه خود را به منابع آبی پیدا می‌کنند.
از مواد ضد اشتعال تا مواد ضد افسردگی، محصولات بهداشتی، آلاینده‌ها، سموم کشاورزی و انواع هیدروکربن‌ها، تنها بخش کوچکی از فهرست بلندی هستند که هر روز هم بلندتر می‌شود.
در جبهه‌ی اکوسیستم‌ها، عملکرد مطلوبی نداریم.
گاهی اوقات با خودم می‌گویم دغدغه حفظ منابع آبی جاری، بیشتر برای حسابداران میانسالی مطرح است که دنبال محلی برای ماهی‌گیری آخر هفته‌شان می‌گردند.
بیش از یک چهارم گونه‌های مهره دار در سراسر کره‌ی زمین، ساکن رودخانه‌ها هستند. ما در آب‌های جاری، بیش از هر بخش دیگری از اکوسیستم، گونه‌ها را از دست داده‌ایم.
مشکلات بسیار بیشتر از این حرف‌ها هستند.
مسئله این است که کسی نمی‌گوید این مشکلات را قبول ندارد. اصل ماجرا در پیچیدگی آنها است.
مشکل اینجاست که اگر از حلقه‌ی کوچکی از متخصصان بیرون بروید، حتی روشی برای اینکه این بحث‌ها را برای عامه‌ی مردم توضیح دهیم و آنها در این چالش مشارکت داده شوند وجود ندارد.
اما لازم است که مردم در این بحث مشارکت داده شوند. چون هم انتخاب‌های مربوط به سیاست‌گذاری و هم نتایج این تصمیم‌ها، بر زندگی آنها تاثیر جدی دارد.
ما می‌دانیم که بین منابع آبی و منابع غذایی نمی‌توان هر دو را داشت. برای اینکه یکی از اینها را پای دیگری قربانی کنیم، آیا نباید نظر مردم را بدانیم؟ اما چگونه این تغییرات پیچیده را می‌توان برای مردم توضیح داد؟
تقریباً هر سال ۶۰۰ میلیارد دلار در سراسر جهان برای مدیریت آب هزینه می‌شود. این عدد با هزینه‌ی تولید گاز طبیعی یکی است.
تا کنون، دولت‌ها معمولاً چنین بحث‌های کلانی را در سطح ارشد کارشناسی مطرح و بررسی می‌کرده‌اند. اما امروز، کمتر دولتی، بودجه کلان لازم برای مدیریت این چالش‌ها را دارد و باید مستقیماً این پول‌ها را از مردم بگیرد.
پس لازم است روشی پیدا شود که این مسائل به شکلی ساده و عملی و قابل فهم، با همه‌ی پیچیدگی‌های آنها برای مردم شرح داده شود.