Untitled

Әшғарилер Алла Тағалаға қатысты "уәжһ" жəне "йад"-ты дене бөлігіне ұқсатпай бекітеді.

Шейх Саид Абдул-Латиф Фуда «Ан-Накд уа ат-Таквиим» кітабында сыртқы мағынасы дене бөлігі немесе мүшелерін білдіретін есім-сипаттарды түсіндіру мəселесінде былай айтады:

أما الصفات والخلاف فيها، فتلخيصه أن الأشاعرة والماتريدية ينفون عن الله تعالى صفات الحوادث والأجسام كالحد والمقدار والحركة والحيز والجهة والتركيب والاجزاء والانفعال والتأثر بالغير، وهؤلاء الذين يخالفونهم يثبتون كل ذلك.

وليس الخلاف حول صفة ثبتت أصلا لله تعالى. فلو نفى هؤلاء المجسمة ما أشرنا اليه، لبطل الخلاف وانمحى.

ولا تتوهم أن الخلاف هو في أنه هل يوجد لله يد ووجه أم لا، فكثير من الأشاعرة قالوا لله وجه، ولكن الخلاف هو هل هذا الوجه هو من قبيل الأعضاء والاجزاء ام لا ؟؟؟ فكل الأشاعرة نفوا ذلك، وكل المجسمة ممن خالفوهم لم ينفوه.

وكذلك في اليد وغيرها. واما الاستواء فقالت المجسمة هو الجلوس والحلول والاستقرارعلى العرش والكون في مكان.

وعند الاشاعرة : لا ضرر في إثبات الاستواء لله تعالى بل يجب اثباته ولكن لا على سبيل الكون في مكان والجلوس كما تقول المجسمة. هذا هو أصل الكلام، وكل ما سواه فهو تهويل لا يراد به وجه الله تعالى.

فما دام الامر كذلك، فمن هو أقرب إلى الصواب، الذي ينزه اله تعالى عن مشابهة الحوادث أم من يقول بذلك ؟!

Ал енді Алла Тағаланың сипаттары жайында, жəне сол сипаттарды түсіну мəселесінде пайда болған орынды келіспеушіліктер туралы, қысқа айтқанда Әшғарилер де, Матуридилер де Алла Тағаланы жаратылыстың сипаттары жəне дене-мүшемен байланысты шектеулік (хадд), өлшем (микдар), қозғалу немесе бір жерден екінші жерге жылжу (харака), кеңістікте болу (хайиз), белгілі бір жақта болу (джиха), дене бөлігінен немесе мүшелерден құрылу (аджзаа), рефлекс, біреуден əсер алу сияқты "сипаттарды" мүлдем мойындамайды. Ал Әшғарилер мен Матуридилерге қарсы болғандар - Ұлы Алла Тағала қатысты осы жоғарыда баяндалған "сипаттарды" бекітеді.

Жəне де, Әшғарилер мен "Мужассима" арасында болған келіспеушіліктер - Аллаһтың Құран мен Сүннетпен бекітілген "сипаттарды" айналасында басты тармағы болып саналмайтынын айта кетуіміз қажет.

Егер де "мужассималар" жоғарыда айтылып өткен жаратылыстың "сипаттары" ұлы Аллаһ Тағала жарамсыз жəне қолайсыз екенін мойындағанда, арамызда келіспеушілік пайда болмас еді.

Осы келіспеушіліктің барлығы тек Алла Тағаланың дидары немесе қолы бар немесе жоқ екенін мойындау болып табылады деп ойлама. Өйткені көптеген Ашғарилер Аллаһтың дидары (уәжһ) жəне қолы (йад) бар екенін айтады. Бірақ та, бұл келіспеушілік (Алла Тағалаға бекітетін) (уәжһ) ағзалардан немесе бөлшектерден болған ба жоқ па? Барша Ашғари-ғалымдардың ұстанымы Аллаға қатысты (уәжһ)-ты дене ретінде қабылдауды түгел мойындамайды. Ал Әшғарилерге қарсы болған барша антропоморфисттер, Аллаһтың дидарың дене ретінде жəне ағзалар мен бөліктерден тұратының мүлдем мойындамаудан бас тартады.

Ал енді "әл-истиуа" сөзінің түсіндіру жайында: Антропоморфисттер оны - отыру (джулус), орнығу (хулул), аршқа орналасу (истиқрар), бір жерде болу деп түсіндіреді.

Алайда Әшғарилер: "Алла жайында "әл-истиуа"-ны бекітуде ешқандай зиян жоқ" - деп айтады. Керісінше: "әл-истиуа"-ны бекіту міндет болып есептеледі деп санайды. Бірақ, бұл терминді Алла Тағала белгілі бір кеңістіктің нүктесінде немесе отыру деген мағынаны муджассималар секілді бекітуге болмайды" - дейді.

Міне бұл - негіз! Ал одан басқасының бəрі - үрей. Алланың ризалығы табу емес.

Егер жағдай осылай болып жалғаса берсе, кім ақиқатқа ең жақын? Алла Тағаланы жаратылысқа мүлдем ұқсастырмау сенімін ұстанатындар ма, əлде Аллаға жараталысқа тəн "сипаттарды" бекітетіндер ме?!

Екінші мəселе:

Әшғарилер тек қана 7 сипатты растайды дегендері рас па?

Ары қарай Саид Фуда жалғастырады:

وأما قولهم أن الأشاعرة لا يثبتون الا سبعة صفات أو ثمانية أو غير ذلك من الاعداد، فما هو الا كذب عليهم، لأنهم كلهم أجمعوا على أن كمالات الله تعالى التي هي صفاته لا يدرك حدها لأنه لا حد لها، فلا نهاية لكمالاته تعالى، واما العدد المذكور في كتب التوحيد فليس هو حصرا لصفات الله تعالى، بل هو توضيح وتعليم لعامة الناس أقل ما يجب عليهم أن يعلموه لكي يصح إيمانهم ويستقيم إسلامهم، وإلا فإن الله تعالى لم يكلفنا بمعرفة جميع صفاته وأسمائه، لأن ذلك من تكليف ما لا يطاق

Ал енді мужассималардың: "Әшғарилер Ұлы Аллаға тек 7-8 немесе тек бірнеше "сипаттар" бекітеді" дегендері, оларға анық жала жабу болып табылады. Өйткені барлық Әшғарилер Алла Тағаланың кəміл болған сипаттарының соңына жетуге мүмкін емес екендігін айтады. Өйткені оның соңы жоқ. Сондықтан Алланың кəмілдігінде шек жоқ. Ал, ақида кітаптарында келген белгілі бір сипаттардың саны, Алланың сипаттарын шектеу емес. Бұл тек қарапайым халыққа білуге міндетті болған, олардың имандары жарамды болып, исламдары дұрыс болуы үшін ең азы осы сипаттарды білуі қажет екенін түсіндіру үшін белгіленген. Өйткені Алла Тағала бізге Оның түгелдей барлық "сипаттарын" білуді міндет етпеді. Себебі мұндай міндетті орындау мүмкін емес еді.

[Саид Фуда, «Ан-Накд уат такуим», 38-39 бет]

Kun saeedan | كن سعيدا

‏Source m.vk.com