Training
آموزش حقوق خانواده و نقش دولت و نظام آموزشی
عکس: مهر خانه
فیروزه فروزانفر
خانه امن: آموزش حقوق خانواده پیش از ازدواج ضروری است . بسیاری از دختران و پسران جوان در حالی دهها برگ زیبای سند ازدواج را امضا می کنند که هیچ اطلاعی از بندها و تعهداتی که به واسطه این امضاها برای آنها الزام آور می شود را ندارند .
این آموزش نه تنها در دانشگاهها و رسانه ها که در سالهای آخر دبیرستان می تواند در سرنوشت دختران و پسرانی که قرار است چنین سند مهمی در آینده امضا کنند مهم و تاثیر گذار باشد .
خانواده نیز موظف است دختران و پسران خود را نسبت به حقوق و تکالیفی که پس از قرار داد ازدواج برای آنها مسئولیت قانونی ایجاد می کند آگاه کند و این در حالی است که تقریبا هیچ آموزش رسمی و غیر رسمی درباره آن انجام نمی گیرد و بدون آموزش نیز نمی توان از زوجین جوان انتظار داشت از عهده تکالیفی که بر عهده گرفته اند به خوبی بر آمده و نهاد خانواده را با توجه به کارکردهای آن تقویت کنند .
اگر به اهمیت آموزش حقوق متقابل اعضای خانواده پی برده باشیم بدون تردید نیاز به یک برنامه آموزشی از خانواده تا مدرسه و دانشگاه و جامعه را نیز احساس می کنیم . به راستی برنامه آموزشی سیاستگذاران عمومی جامعه برای آموزش حقوق به اعضا خانواده چیست ؟
آموزشی که می تواند حق و تکلیف تک تک اعضا خانواده را مشخص کرده و آنها را نسبت به رعایت آنها آماده کند .
یکی از آموزش های ضروری یادگیری حل مسئله و حل اختلاف در خانواده است . مهارت های که می توان با یادگیری و خواندن و تمرین آنها را آموخت و اجرا کرد .
به نظر می رسد مسوولان جمهوری اسلامی که اخیرا از بالا رفتن آمار طلاق احساس نگرانی می کنند بهتر است به جای آنکه این دلایل را در ماهواره و اینترنت جستجو کنند اتفاقا از رسانه ها و فضای مجازی در جهت آموزش حل مساله بین اعضا خانواده استفاده کرده و آنها را از کودکی در معرض چگونگی برخورد با حقوق دیگر اعضا خانواده تمرین و آموزش دهند .
توصیه اول به مسوولان جمهوری اسلامی : نخستین نکته این است که انجام دادن هر کاری به مهارت و دانش نیاز دارد. برای آنکه زن و مرد به همسران توانایی تبدیل شوند دانائی ها ، دانش ها و مهارت های لازم را کسب کنند و نقش دولت و نظام آموزشی در این مسیر دارای اهمیت است .
همچنین در آموزش ها باید تاکید محوری بر این نکته باشد که راه حل عمده مسائل و مشکلات زناشویی ، اصلاح نگرش به نقش های زنانه و مردانه و تقسیم بندی جامعه بر اساس جنسیت است . چنانچه شیوه برخورد و انتظارات زوجین بر اساس نقش های نوشته شده و لایتغیر اصلاح شود امکان گفت و گوی برابر بین آنها ایجاد شده و اصولا گفت و گو صورت می گیرد و اگرنه در شرایطی که مرد طبق تعالیم هر روز در جامعه احساس برتری کند نه گفت و گویی شکل گرفته و اگر هم شکل بگیرد به نتایج زیان باری تبدیل می شود .
مشخص شدن انتظارات براساس هویت برابر از جمله نکاتی است که چه در روابط دوستی یا ازدواج می بایست بین شرکای جنسی مشخص و معلوم شود .
طرح انتظارات همواره افراد را در قبول مسئولیت آماده کرده و سطح توقعات را با توانمندی طرفین متعادل می کند .
آموزش نگرش مثبت به یکدیگر از جمله نکات ضروری است که برنامه ریزی طولانی مدت نیاز دارد . در جامعه ای که اعتماد به یکدیگر خدشه دار شده مسلم است که نه تنها آمار طلاق ،که آمار کلاهبرداری و جرم و آسیبهای اجتماعی در آن بالا می رود .
آموزش و تمرین چگونگی اعتماد سازی ، چگونگی و روش های گفت و گو و مشورت با یکدیگر و هماهنگی و تصمیم گیری جمعی از جمله نکات ضروری است که مسولان فرهنگی ما باید به آن توجه ویژه کنند .
چگونه می توان شعار همدلی ، همفکری ، همکاری ، پشتیبانی ،حسن نظر ، حل وفصل مسائل ،فعالانه به حرف هاییکدیگر گوش کردن ، تشریک مساعی و احترام به عقاید یکدیگر داد بدون آنکه از مدرسه تا دانشگاه ، از رسانه تا جامعه آن را تمرین کرد و بدون آنکه در همه آموزش ها ، آموزش حق و حقوق طرفین را به عنوان زیر بنای آموزش مورد توجه قرار نداد .
شناسایی مسئله ، علت یابی و سرانجام راهیابی از نکاتی هستند که با آگاهی به حقوق متقابل می بایست به آن توجه و مرتب تمرین کرد .
قانون روش مسالمت آمیز ،صمیمانه و خوش بینانه را زیر ساخت نظم عمومی قرار داده ولی چگونه می توان بدون آموزش انسانهای داشته باشیم که محور رفتارهای خانوادگی و اجتماعی خود را بر این اصول قرار داده اند .
مسولان دولتی جمهوری اسلامی که نگران افزایش آمار طلاق هستند باید بدانند بدون داشتن مشاوران آگاه و با تجربه و استفاده از تجربه دیگر کشورها راه به جایی نمی برند و آمار طلاق در سالهای آینده با افزایش بیشتری روبرو خواهد شد .
اصلاح قوانین مربوط به خانواده و آموزش این قوانین چراغ راهی است که می تواند یک برنامه دقیق برای تحکیم خانواده را رقم زند و اگرنه به زودی خانواده در ایران با بحران جدی روبرو خواهد شد