Test
Mohammad 313alansari💫 بسم الله الرحمن الرحیم💫
✨والحمد الله رب العالمین✨
📝پیوست شبهه پنجم
🔷انواع حصر:
✅الف) حصر حقیقی و اضافی
حصر بر دو گونه است: حقیقی و اضافی.
📍1- حصر حقیقی
در حصر حقیقی، «محصور» در «محصورٌفیه» منحصر می‌شود و حكم آن به دیگری سرایت نمی‌كند؛ مانند:
ـ ﴿وَ ما مِنْ إِلهٍ إِلَّا اللَّهُ﴾۱
ـ كه یكی هست و هیچ نیست جز او وَحدَهُ لا إلهَ إلّا هُو (هاتف اصفهانی)
در این آیه شریف و بیت فارسی، الوهیت تنها به خداوند اختصاص دارد و این معنا توانایی سرایت به امری دیگر را ندارد.
📍2- حصر اضافی
این حصر بر سه گونه است و به پیش‌فرضها و حالتهای مخاطب بستگی دارد. انواع حصرهای اضافی به این شرح است:
💢الف) قلب
هرگاه مخاطب، پنداری نادرست داشته باشد، گمان او را با حصر تصحیح می‌کنند؛ مانند: ﴿وَ ما مُحَمَّدٌ إِلَّا رَسُولٌ﴾.۳ مشركان می‌پنداشتند كه حضرت رسول (صلی الله علیه و آله) فرستاده خداوند نیست. خداوند متعال در این آیه شریف، وظیفه حضرت رسول (صلی الله علیه و آله) را در رسالت الهی منحصر كرده است، البته این امر بدان معنا نیست كه ایشان اوصاف دیگری ندارند، بلكه این حصر تنها برای تصحیح گمان مشركان صورت گرفته است
💢ب) اِفراد
هرگاه مخاطب گمان كند که چند نفر فعل واحدی را با هم انجام داده‌اند، متكلم این پندار را با حصر تصحیح می‌كند. این نوع از حصر، گمان اشتراک در حكم را به چیزی معین تبدیل می‌كند؛ مانند: «ما سَعَی فی حاجَتِكَ إلّا أنا». در این مثال، مخاطب گمان می‌كرده است كه نیازش را دو نفر برآورده‌‌اند، اما متكلم با حصر، برآورده کردن حاجت او را تنها در خودش منحصر کرده است.
💢ج) تعیین
این نوع از حصر زمانی صورت می‌گیرد كه مخاطب در تعیین مقصورٌعلیه حیران و در انتخاب میان چند نفر در تردید باشد. برای از بین بردن این تردید از حصر استفاده می‌شود؛ مانند: «ما سَعَی فِی حاجتِكَ إلّا أنا»، در این مثال، شنونده نمی‌داند كه کدام یک از افراد، نیاز او را برآورده كرده است. از این رو، فرد مورد نظر با حصر معین می‌شود.
✅ب) حصر موصوف بر صفت و حصر صفت بر موصوف
انواع حصر (حقیقی و اضافی) تقسیم دیگری نیز دارند كه آن را حصر موصوف بر صفت و صفت بر موصوف می‌نامند.۱
📍1- حصر موصوف بر صفت
مانند: «إنَّما الْحَیَاةُ تَعِبٌ» که در آن «الحیاة» موصوف و «تعب» صفت است. در اینجا «حیاة» در «تعب» حصر شده است.
📍2- حصر صفت بر موصوف
مانند: «لا یَفُوزُ إلّا الْمُجِدُّ» که در آن «لا یفوز» وصف و «المُجِدّ» موصوف است. در اینجا «رستگاری» تنها در «انسانِ كوشا» حصر شده است.
منبع 📘کتاب: علوم بلاغی (1) 🖍نویسنده: سید محمد حسینی نیا
♻️کانال مدرسه قائم آل محمد
🆔🔎 https://t.me/Madre3_qhaame_al_mohammad