Present simple
@IELTS_for_Uzbek_easy_grammar_in_a_monthHozirgi oddiy zamon
Present simple
(Hozirgi oddiy zamon)
Formulasi:
(Present zamonlarda ishlatiladigan shartli belgilar. S-ega degani. Subject so'zining qisqargan shakli. V-fe'l degani. Verb so'zining qisqargan shakli.
V1-fe'lning birinchi shakli. V2-fe'lning ikkinchi shakli. V3-fe'lning uchinchi shakli.
Fe'l ning shakllari qanday yasaladi?
A) V1 bu fe'lning lug'atda berilgan shakli
B) V2 bu to'g'ri fe'llarga -ed qo'shimchasini qo'shish orqali yasaladi. Masalan I work+ed=I worked
C) V3 fe'lning uchinchi shakli bo'lib to'g'ri fe'llarga -ed qo'shimchasini qo'shish orqali yasaladi.
D) noto'g'ri fe'llar 300 dan ortiq bo'lib ularni yodlash kerak
Darak gapda: S+V1
Inkor gapda: S+do/does not +V1
So'roq shaklda do va does yordamchi fe'li egadan oldinga chiqadi. Do/ does S+V1?
Misol uchun:
Darak gaplada:
I work
You work
He works
She works
It works
We work
You work
They work
Inkor gaplarda:
I don't work
You don't work
He doesn't work
She doesn't work
It doesn't work
We don't work
You don't work
They don't work
So'roq gaplarda:
Do I work?
Do you work?
Does he work?
Does she work?
Does it work?
Do we work?
Do you work?
Do they work?
Ishlatilishi:
To'rtta o'rinda ishlatiladi.
1. Odatiy takroriy ish harakatlar
2. Tabiat qonunlari va faktlar hamda doim to'g'ri deb qaraladigan fikrlar
3. Jadvallar
4. Sharxlar
Qoidalarga misollar.
(Avvalo tushuncha hosil bo'lishi uchun misollar o'zbekchada beriladi)
1-qoida uchun:
1. Men har doim soat 7da turaman.
2. U haftada 6 marta maktabga boradi.
3. Anvar odatda kechqurun soat 12da uxlaydi.
4. Akam shifoxonada ishlaydi.
5. Men har kuni ertalab yuguraman.
2-qoida uchun:
1. Quyosh sharqdan chiqadi.
2. Suv 100°C darajada qaynaydi.
3. Suv 0°C darajada muzlaydi.
4. Qushlar bahorda uchib keladi.
5. Barglar odatda kuzda sarg'ayadi.
3-qoida uchun:
1. Bugun ZO'R TV kanalida ...kabi ko'rsatuvlar bo'ladi.
2. Avtobus 7:40, 10:20, 3:50da keladi.
3. Samolyot 4:20da jo'nab ketadi.
4. Assalom O'zbekiston dasturi soat 6:00da bo'ladi.
5. Fudbol TV 2:00dan 12:00da reportaj olib bormaydi.
4-qoida uchun:
1. Messi to'pni qabul qildi uni Suarezga oshirdi. Suarez zarba berdi va goool.
2. Qirol Malikani qo'lini so'radi. Malika rozi bo'ldi. Ular turmush qurdi...
Sharxlar degani sport o'yinlari ga sharxlar. Kitobdagi voqealarga sharxlar. Kinolarga sharxlar va hokazo.
Kalit so’zlar:
Present simple (Hozirgi oddiy zamon uchun)
Always (har doim)
I always get up at 7 o’clock (men har doim soat 7da turaman)
Regularly (muntazam)
You regularly go to school (sen muntazam maktabga borasan)
Usually / normally (odatda)
I usually eat an ice-cream (men odatda musqaymoq yeyman)
As a rule / as usual (odatdagidek)
You don’t come as a rule (sen odatdagidek kelmaysan)
Traditionally (an’anaga ko’ra)
He traditionally go to the church (u an’anaga ko’ra cherkovga boradi)
Occasionally (ahyon-ahyonda)
She occasionally smokes (u ahyon-ahyonda chekib turadi)
Mainly (asosan)
My sister mainly goes to the hospital (opam asosan kasalxonaga boradi)
In general / generally (umuman olganda)
I generally smoke (men umuman olib qaraganda chekaman)
Often / frequently (tez-tez)
She often goes shopping (u tez-tez bozor qilishga boradi)
Sometimes (ba’zan)
We sometimes go swimming (biz ba’zan cho’milishga boramiz)
Now and then / from time to time (vaqti vaqti bilan)
I learn English from time to time (men vaqti vaqti bilan ingliz tilini o’rganaman)
Seldom / rarely /barely (kamdan kam. Eslatma ushbu kalit so'zlardan inkor gaplarda qo'llanilmaydi. Chunki ularning o'zi inkor ma'nosini beradi. Kamdan kam-deyarli yo'q degani. Ingliz tilidagi gaplarda bitta inkor keladi)
They seldom go shopping (ular kamdan kam bozor qilishga boradi)
At weekends (dam olish kunlarida)
At weekends I go my home (dam olish kunlarida men uyimga boraman)
In the evenings (oqshomlari)
In the evenings I call my girlfriend (oqshomlari men qizimga telefon qilaman)
Every+day/week/month/year/morning/Monday/January..... (har kun/hafta/oy/yil/tong/dushanba/yanvar...da)
Once a day/a week/ a year (bir kunda/bir haftada/bir yilda bir marotaba)
Twice bo’lsa ikki marotaba
Three times/four times...uch marotaba/to’rt marotaba