دیپلماسی پاندا

حتی اگر چندان هم دوست‌دارِ حیوانات نباشید، باز هم احتمالاً پانداها را دوست خواهید داشت.خصوصاً پانداهای غول پیکر یا GiantPanda که در جنوب چین زندگی می‌کنند  و با وجودی که ابعادشان در حد و اندازه‌ی یک خرس است، آرام و ساکت و مظلوم هستند و بیشتر وقت‌ها به بازی و تفریح با هم‌نوعان خود مشغولند.

به درستی نمی‌دانیم که حاکمان چین، چه زمانی برای نخستین بار تصمیم گرفته‌اند از پاندا به عنوان یک هدیه دیپلماتیک استفاده کنند.

اما قدمت این اقدام کم نیست. چنان که ظاهراً در قرن هفتم میلادی و در زمان  امپراطوری تانگ، همسر امپراطور چین یک جفت پاندا را به عنوان هدیه برای امپراطور ژاپن فرستاده است

اگر چه استفاده از پانداها به عنوان هدیه‌ی سیاسی قرن‌هاست در بین حاکمان چین رواج داشته است، اما آنچه امروز به نام دیپلماسی پاندا یا  Panda Diplomacyy می‌شنویم، معمولاً به سال‌های ۱۹۴۰ و ۱۹۵۰ اشاره دارد.

سال‌هایی که مائو به صورت مکرر از پانداها به عنوان هدیه‌‌ی سیاسی استفاده می‌کرد.

ماجرا آن‌قدر جدی و مهم بوده که هنوز هم نشریاتی مانند نیویورک تایمز در سالگرد آن به مرور این رویداد دیپلماتیک تاریخی می‌پردازند (+).

البته چند سالی است که چین سیاست خود را تغییر داده و پانداها را برای مدت ده سال به دولت‌ها اجاره می‌دهد.

اجاره‌‌ی یک جفت پاندا حدود یک میلیون دلار است و کشور اجاره کننده کتباً و رسماً متعهد می‌شود که مالکیت چین را بر روی نوزادان پانداها که احتمالاً طی دوره‌ی اجاره متولد می‌شوند بپذیرد.

این کار، ضمن درآمدزایی برای دولت چین، به حفظ گونه‌ی پانداها هم کمک می‌کند. چون پخش شدن آنها در نقاط مختلف کره‌ی زمین، احتمال انقراض یا سوانح را برای آن‌ها کاهش می‌دهد (فقط یک زلزله در سال ۲۰۰۸ در چین، دو سوم کل پانداهای وحشی این کشور را منقرض کرد).

مزیت دیگر این کار، آن است که وقتی دولت چین به کشور دیگری یک جفت پاندا را به رایگان هدیه می‌دهد، دریافت‌کننده‌‌‌ی هدیه بیش از گذشته قدر این هدیه‌ی دیپلماتیک را می‌داند.

امروزه پاندا دیپلماسی معنای عمومی‌تری هم پیدا کرده است.

هر گاه کشورها از داشته‌های ارزشمند فرهنگی، سنتی و طبیعی خود به کشور دیگری هدیه‌ای می‌دهند تا حسن نیت خود را نشان دهند و مناسبات سیاسی با هزینه‌ی کم بهبود یابد، گفته می‌شود که پاندا دیپلماسی مورد استفاده قرار گرفته است.