Matematika
Jamshid Ismailov16.04.2020
1) Botir, Nodir va Qodir birgalikda bog’dan 92 ta olma terib olishdi. Tushlikda Botir 5 ta, Nodir 2 ta, Qodir esa 4 ta olma yedi. Shundan so’ng har bir bolada baravar miqdorda olma qoldi. Har bir bola bog’dan nechtadan olma tergan?
Yechish:
1-usul. 1). 5+2+4=11(ta) 3 ta bolaning yegan olmalari soni
2). 92-11=81(ta) 3 ta bolada qolgan olmalar soni
3). 81:3=27(ta) har bir bolada qolgan olmalar soni
4). 27+5=32(ta) Botir tergan olmalar soni
5). 27+2=29(ta) Nodir tergan olmalar soni
6). 27+4=31(ta) Qodir tergan olmalar soni
2-usul. Agar har bir bolada bir xil miqdorda ya’ni x tadan olma qolgan bo’lsa, u
holda Botir x+5 ta, Nodir x+2 ta, Qodir x+4 ta olma tergan bo’ladi
x+5+x+2+x+4=92
x+x+x=92-5-2-4
3x=81
x=81:3
x=27 (har bir bolada qolgan olmalar soni)
27+5=32(ta) Botir tergan olmalar soni
27+2=29(ta) Nodir tergan olmalar soni
27+4=31(ta) Qodir tergan olmalar soni
Javob: Botir 32 ta, Nodir 29 ta, Qodir 31 ta olma tergan.
2) Bir shahardan bir vaqtda qarama-qarshi tomonga qarab ikki piyoda yo’lga
chiqdi. 2 soatdan keyin ular orasidagi masofa 16 km bo’ldi. Agar ikkinchi
piyodaning tezligi soatiga 5 km bo’lsa, birinchi piyodaning tezligini toping?
Yechish: 1-usul. 16:2=8 bu piyodalarning bir soatda bir biridan uzoqlashishi.
8-5=3 bu birinchi piyodaning tezligi.
Javob: 3 km/soat
2-usul: birinchi piyodaning tezligini x deb belgilasak ifodaning tenglamasini tuzamiz.
X*2+5*2=16
2*x+10=16
2*x=16-10
2*x=6
X=6:2
X=3
Javob: 3 km/soat
3)To’rtko’l shahridan bir vaqtda qarama-qarshi tomonga qarab ikki
mototsiklchi yo’lga chiqdi. 5 soatdan keyin ular orasidagi masofa 715 km
bo’ldi. Agar birinchi mototsiklchining tezligi soatiga 65 km bo’lsa, ikkinchi
mototsiklchining tezligini toping?
1-usul: 715:5=143
143-65=78 km/soat
2-usul. 65*5=325
715-325=390
390:5=78 km/soat
Javob: 78 km/soat
3-usul: 65*5+x*5=715
325+5x=715
5x=715-325
5x=390
X=78 km/soat
4) Maktab bog’iga 36 tup mevali daraxt bor. Daraxtlarning 2/9 qismi nok,
qolganlari olma. Maktab bog’idagi nok daraxtlari olma daraxtlariga qaraganda
necha tup kam?
Yechish 1-usul: 36:9*2=8 nok 8 ta, 36-8=28 olma 28 ta.
28-8=20 nok daraxti olma daraxtidan 20 ta kam ekan.
Javob: 20 ta
5) Kinoteatrning tomosha zalida 18 ta qator, har bir qatorda 22 tadan joy bor. Agar chiptaning narxi 2000 so’mdan bo’lib, 3 seansning hammasiga chiptalar sotilsa, kinoteatrga qancha pul tushadi?
Yechish: Jami o’rinlar sonini topamiz. 18*22=396 ta o’rin bor ekan.
Bir seansga sotiladigan chiptalar.
396*2000=792000
Endi buni 3 ga ko’paytiramiz 3 ta seansdan umumiy tushumni topamiz.
792000*3=2376000
Javob: 2376000 so’m