Лукашенко

тушкунликка тушиб, Путинга таслим бўлди: Россия ва Беларусиянининг умумий ҳокимияти.

Белоруссия президенти, Иттифоқ давлатининг қўшма органлари ва рамзларини яратиш масалаларини ҳал қилишга тайёрлигига аниқ ишора берди. Бу хақда Московский Комсомолец газетасининг расмий сайти  маълум  қилмоқда.

Шу хафта давомида Кремлда бўлиб ўтган иккинчи музокараларда Александр Лукашенко Владимир Путинни Иттифоқ давлатини тузиш тўғрисидаги шартномада кўзда тутилган масалаларни ҳал қилишга тайёр эканлигини тушунди. Қонунчилик бирлашишини, ягона парламентни, вазирлар маҳкамасини ва бошқа олий органларни ташкил этишни, шунингдек умумий рамзларга (байроқ, эмблем ва мадҳия) ва ягона валютага ўтишни назарда тутади.

Бироқ, Владимир Путиннинг ишонтиришлари бу сафар ҳам етарли бўлмайди. Қўшимча пул ва имтиёзларни батька фақат Москвага зарур бўлган муайян қарорлар эвазига олиш мумкин.

29-декабр куни Александр Лукашенкони Кремлда ҳақиқий суғур куни кутиб турган эди: таниш коридорлар, айни ўша вакиллар хонаси ва мунтазам тушликка ўтиб кетадиган, набатдаги нонушта.

- Биз бу ҳафтада иккинчи маротаба учрашмоқдамиз, - деди Владимир Путин алоҳида энтузиазмси эслатиб ўтди.

- Тезлашиб кетди. Бир-биримизнинг жонимизга ҳам тегиб кетдик, дея Лукашенко ҳазиллашмоқчи бўлди, лекин унинг кескин юзидан, батька нинг ҳазиллашишга вақт йўқлиги аниқ эди. Аҳир Кремлда Белоруссия бюджети келгуси йилда Россия Федерациясининг нефть секторидаги солиқ маневраси учун товон сифатида қўшимча ва жуда зарур маблағлар олишига қарор қабул қилиши керакда. (Беларусида кейинги президент сайловлари 2020 йилда ўтказилиши кераклигини эслатиб ўтамиз, аммо 2019 йил кузига кўчирилиши мумкин).

Бироқ, Владимир Путин, агар у меҳрибонлик ва хайрихоҳлик бўлса-да, Лукашенко музокараларнинг ижобий натижаларига ҳеч қандай ишора бермади. Аксинча, бу соатларни ўзаро солиштириш , деб огоҳлантирди. Ҳа, орада бироз троллик қилиб ўтди.

- Биз сиз билан келишганимиздек, сизнинг таклифингизга кўра, Иттифоқ давлатини қуриш бўйича режаларимизни ишлаб чиқиш йўлида ҳаракат қиламиз,- дея президент учрашувнинг бошиданоқ, бу сафар россия-белорусия муносабатлари бўйича интеграция масаласи Лукашенко томонидан кўтарилмаганлигига очиқ урғу бериб ўтди.

- Биз ҳеч қачон бир-биримизни жонимизга тега олмаймиз. Муҳокама қилиниши керак бўлган масалалар бор, бу бизнинг ишимиз. Сўнгги марта биз ушбу мураккаб ва заиф дунёда келажакда биргаликда яшашимиз ҳақида жиддий гапиришга келишиб олган эдик. Бундан ҳеч қаерга қочиб қутила олмаймиз ва кетолмаймиз, чунки кўплаб муаммоларни келажак учун ҳал этишимиз керак - дея хулоса қилди Беларусия раҳбари ўзининг характерли усуллари билан.

Владимир Путин 25 декабрь куни иқтисодий ва бошқа соҳалардаги муносабатларимизни янада ривожлантириш бўйича қўшма ишчи гуруҳ тузиш тўғрисида келишувга эришилганини эслатиб ўтди (эътиборли жиҳати, россиялик амадорлар норасмий суҳбатлари жоғида очиқча интеграция бўйича гуруҳ деб аташаётган бўлишса, Минскда бу каби атамалардан ҳозирча тийилиб турилмоқда)

Бугун нима қилинганлиги ҳақида гаплашишни таклиф қилмоқчиман. Сиз, ҳукуматга тегишли кўрсатмалар беришингизни айтган эдингиз. Устига- устак олдимизда янги йил: бир-биримизни табриклаймиз, эҳтимол бу байрам олдидан учрашиш яхши анъанага айланар -, деди ВВП.

Лукашенко ишчи гуруҳнинг шакллантиришда ҳеч қандай муаммо йўқлигини айтди: Биз ҳудди сиз каби, ҳам таркибий, ҳам раҳбарият бўйича бирдай ҳаракат қилдик.

Аввалроқ хабар қилинганидек, ишчи гуруҳнинг ҳамраиси Россия томонидан Иқтисодий тараққиёт ва савдо вазирлигининг раҳбари Максим Орешкин, Беларусия томонидан ҳамкасби Дмитрий Крутой эди.

Давлат амалдорлари билан бир қаторда, парламент аъзолари, ҳисоб палатаси вакиллари ва икки мамлакат молия органлари вакиллари иштирок этишга қарор қилинди. Улар Иттифоқ давлатини тузиш тўғрисидаги шартномада белгиланган интеграциянинг барча соҳаларида таклифларни тайёрлаш билан шуғулланадилар. Эслатиб ўтамиз, бу қонунларнинг бирлашиши, ягона парламент, Вазирлар Маҳкамаси ва бошқа олий ҳокимият органлари, шунингдек умумий рамзлар (байроқ, эмблем ва мадҳия) ва ягона валютани яратишдир.

Путин билан учрашувда Лукашенко нима учун ишчи гуруҳига эҳтиёж борлигини яхши билишини аниқ кўрсатди. Шубҳасиз, биз иттифоқдошлар шартномасида кўзда тутилган масалаларни ечишга эришганимиз яхши , - дейди батька ўзида борини сиқиб чиқариб.

Экспертлар фикрича, интеграцияни тайёрлаш учун биргаликдаги тузилмани ташкил этишга розилик берган ҳолда, ўз шартларини илгари суриш орқали Беларусия раҳбари ишни кечиктиришга харакат қилади.

Бундай холат иккимингчи йилларнинг биринчи декадасида ҳам бўлган эди, ўшанда Минск Россия рублига ўтиш масаласида қўшимча компенсация ва иккинчи эмиссия марказини ташкил этиш шартини қўйган эди - дейди экспертлар. Бироқ, Россия томонининг позицияси билан таниш бўлган манбаларнинг ишонтиришича: бу сафар бундай ўйинлар ўтмас экан.

Кремль ўзи учун барчасини ҳал этиб бўлди ва энди Минскга оҳиригача босим ўтказиш ниятида. Лукашенко аниқ қадамлар қўйиши ва Кремлни жаҳлини чиқарадиган муаммоли масалаларни ечишга қаратилган қатор қарорларни қабул қилиши керак (хусусан, санкцияларга тушганларни қайта экспорт қилишни тўхтатиш, шунингдек, кулранг йўллар орқали алкоголь ва тамаки маҳсулотларини импорт қилиш). Акс ҳолда, у қўшимча пул ва имтиёзларга эга бўлмайди. Беларусия билан бўлган барча муносабатлар ЕОИИ (Еврососиё иқтисодий иттифоқи)нинг бошқа аъзолари билан бир хил асосда қурилади, бу барча харажатлар билан ўзини ўзи уюшма давлатига қараганда анча самарали интеграция механизми сифатида намоён қилди.

Россия раҳбари матбуот котиби Дмитрий Песков, Россия-Белоруссия музокаралари асосида эришилган ютуқларни кутмаслик ҳақида огоҳлантирди. Бизнинг иттифоқчилик муносабатларимизни ривожлантиришга яна бир қадам муваффақиятли деб қаралади, бу жуда узоқ йўл бўлиб, бу ерда кутилмаган қарор қабул қилишни кутиб бўлмайди, чунки бу жуда мураккаб субстанция , деди у ва бу гап Россия ва Беларусиянинг ўзаро қўшилиши ҳақида эмас. Бу икки тарафнинг бир-бирига интилиши, асло бир тарафники эмас. - дея, таъкидлаб ўтди.

25-декабрдан фарқли ўлароқ, Путин ва Лукашенконинг учрашувидан кейин бу сафар нафақат биргаликдаги матбуот анжумани ўтказилмайди, балки унинг иштирокчиларига ҳар қандай журналистларни яқинлаштирилмайди. Песковнинг сўзларига кўра, Кремль натижалари ҳақида зарур бўлганда хабар беради.

Музлик жойидан кўчганлиги хақидаги билвосита сигнал, Лукашенконинг муросага келгани ва Кремль пул беришга рози бўлганлигини, Владимир Путин бугунги Қизил майдонда уюштирадиган дўстона хоккей учрашувида батька иштирок этиши мумкинлиги орқали билинади.