Lenin
خجالت‌زدگیِ خشمگین - مسأله کنگره کارگری
و. ای. لنین
ترجمۀ: رفیقی با نام "دوست شما"
قسمت دوم (ب) قطعنامۀ مورد مطالعه[١] به مسأله کنگرۀ کارگری مربوط می‌باشد.منشویکها آنقدر درباره این مسأله نوشته‌اند و گفته‌اند که بد نبود قطعنامه ای صادر می‌شد که واقعاً تمامی مطالب را جمعبندی کرده و کلیه سوء تفاهمات و اختلافات در تشریح این ایده را از بین می‌برد، قطعنامه‌ای که یک رهنمود روشن و قطعی حزبی ارائه می‌داد. کافی است خاطرنشان کرد که آخرین نوشته جات روسی درباره کنگرۀ کارگری (جزوۀ فوق الذکر، کنگرۀ کارگری سراسر روسیه) از پانزده رساله و مجله که از جنبۀ منشویکی به مسأله پرداخته‌اند، نام می‌برد.
اجازه بدهید ببینیم این «مباحثات» به کجا انجامیده است.
ماده اول از پیشگفتار:
«سازمانهای توده ای کارگران، که تنها بر اساس نیازها و ملزومات اتحادیه ای، محلی[؟] و گروهی[؟]، بطور کلی[؟] به وجود آمده اند و روی زمین سبز می‌شوند، چنانچه زیر نفوذ احزاب یا سازمانهای سوسیال دموکراتیک پرولتری قرار نداشته باشند، و به حال خود رها شوند، گرایش مستقیمی دارند تا افق‌های فکری و سیاسی توده‌های طبقۀ کارگر را به دایرۀ تنگ اتحادیه‌ای و، بطور کلی، به منافع خاص حوائج روزمرۀ اقشار و گروههای مجزای پرولتری محدود سازند.»
اینکه کدام سازمانهای توده ای می‌توانند بر زمینه نیازهای گروهی سبز شوند، تنها خدا می‌داند. همیشه منظور از گروه چیز کوچکی مدّ نظر است که کاملا در نقطه مقابل توده قرار دارد. نویسندگان قطعنامه کلمات را کنار هم ردیف می‌کنند بدون آنکه دربارۀ محتوای مشخص و معین آن بیندیشند.
منظور واقعی آنها از کلمات «سازمانهای توده ای کارگران، بر اساس نیازها و ملزومات محلی» شامل شوراهای نمایندگان کارگران می‌باشد. این نوعی از سازمانهای کارگران است که در دورۀ انقلابی در روسیه به خوبی شناخته شده است. ما در کمال صحت می‌توانیم ادعا کنیم به ندرت ممکن است مقاله ای درباره کنگرۀ کارگری و سازمانهای توده ای طبقۀ کارگر بطور کلی، نوشته شود و به این نوع سازمان نپردازد. اما از آنجائیکه این قطعنامه خواست ارائۀ مشخص و دقیق ایده‌ها و شعارهای معین را به ریشخند می‌گیرد، کلمه ای دربارۀ شوراهای کارگران، کلمه ای دربارۀ شوراهای هیئت نمایندگان کارگران و نظایر آن بر زبان نمی‌آورد.
اما آنچه که در پیش روی ما قرار داده می‌شود گونه ای انتقاد ناقص از پاره ای سازمانهای توده ای محلی است، انتقادی که هیچگونه برخوردی به مسألۀ اهمیت مثبت آنها، شرایطی که آنها تحت آن عمل می‌کنند و غیره، ندارد.
در وحلۀ اول، آیا این درست است که این «ایدۀ» رسوا مورد حمایت محافل کارگری قرار گرفته است؟ ماده پنجم پیشگفتار همان قطعنامه می‌گوید: «اشتیاق خود کارگران به برگذاری آن [کنگرۀ کارگری] هنوز از جانب آنها از طریق هیچگونه گام عملی جدی به صورت مهیا شدن برای آن تظاهر پیدا ننموده است.»
مفهوم انجمن «سیاسی» کارگران چیست؟ چنانچه نویسندگان قطعنامه اصطلاحات خاصی برای قطعنامۀ حاضر ابداع نکرده باشند، معنی آن مجتمع شدن حول یک برنامه سیاسی و تاکتیک معین است. و دقیقاً حول کدامیک؟ مطمئناً روشنفکران ما باید بدانند که در سراسر جهان انجمن‌های سیاسی کارگری زیر پرچم سیاست بورژوایی وجود داشته اند. شاید این امر دربارۀ روسیۀ مقدس صدق نمی‌کند؟ شاید در روسیۀ مقدس هر انجمن سیاسی کارگری خودبخود یک انجمن سوسیال دموکراتیک است؟
بیچاره نویسندگان قطعنامه؛ از آنجا که جرأت نکرده‌اند رک و پوست کنده بگویند که در زیر نام کنگرۀ کارگری چه ایده ای نهفته است، ایده ای که مدتها قبل قهرمانان جوانتر و صادق تر و پرشورتر آن، آن را اصولی می‌شمردند، چنین به تقلا افتاده اند. این ایده این است که کنگرۀ کارگری قرار است یک کنگرۀ کارگری غیرحزبی باشد. از این که بگذریم، به راستی این درست است که دربارۀ کنگرۀ کارگری حزبی سخن بگوئیم؟
و لذا وعده نویسندگان قطعنامه مبنی بر اینکه «ایده برپائی یک کنگرۀ کارگری عنصر وحدت را به میان می‌آورد و غیره» یا رؤیای معصومانه روشنفکر بسیار جوانی است که به دنبال آخرین کتابی که خوانده افتاده است، یا آنکه عوامفریبی است، یعنی فریفتن توده‌ها با وعده‌هایی که تحقق پذیر نیستند.
البته می‌توان گفت که مبارزه احزاب مختلف در کنگرۀ کارگری منجر به پیدایش عرصه عمل وسیعتری برای سوسیال دموکراتها و پیروزی آنها می‌گردد. اگر شما از این زاویه به کنگرۀ کارگری نگاه می‌کنید، باید رک و پوست کنده آن را بازگو کنید و وعده‌های شیرین «عنصر وحدت» را ندهید. اگر شما این مطالب را بطور صریح نگوئید، دست به این ریسک زده اید که کارگران، گمراه و کور شده از این وعده ها، به خاطر وحدت سیاست به کنگره بیایند، اما در عمل با اختلافات عظیم و آشتی ناپذیر در سیاستها مواجه شوند، ببینند که وحدت فوری سوسیالیست رولوسیونرها، سوسیال دموکراتها و غیره امکان ناپذیر است، آن وقت مأیوس و سرخورده پراکنده شوند، در حالیکه به روشنفکرانی که آنها را فریب داده‌اند، دشنام می‌دهند، به هر چه «سیاست» است دشنام می‌دهند و بطور کلی به سوسیالیسم دشنام می‌دهند. حاصل ناگزیر چنین سرخوردگی ای فریاد «مرگ بر سیاست! مرگ بر سوسیالیسم! اینها کارگران را متفرق می‌سازند و متحد نمی‌کنند!» خواهد بود. پاره ای از اشکال اولیه تردیونیونیسم ناب یا سوسیالیسم عامیانه از این امر جان خواهند گرفت.
البته سوسیال دموکراسی در نهایت بر همه چیز غلبه خواهد یافت؛ همۀ آزمونها را از سر خواهد گذراند، و همۀ کارگران را متحد خواهد ساخت. اما، آیا این گفته، با سیاست ریسک آوانتوریستی خوانائی دارد؟
«با توجه به محبوبیت روزافزون ایدۀ کنگرۀ کارگری در محافل طبقۀ کارگر، برخورد منفعلانه و بخصوص خصمانه از جانب احزاب [؟؟ اشتباه چاپی است؟ حزب سوسیال دموکرات؟] نسبت به کوششهایی که برای به تحقق درآوردن آن انجام می‌شود، وسیعترین چشم انداز را برای ماجراجویان بازخواهد گذاشت تا بدون پای بند بودن به اصول، کارگران را به مسیری انحرافی کشانده، و آنها را به سمت عوامفریبی سوق دهند.»
من آخرین شماره، شمارۀ پنجم آتگولوسکی[٢] را انتخاب می‌کنم. ای. چارسکی علیه ی. لارین می‌نویسد: ی. لارین «به ناگهان یک اکسیر تشکیلاتی کشف کرده است»... «یک دستور العمل غیر منتظره»... «یک گیجی»... «ی. لارین متوجه نیست که او دارد با عملی «آگاهانه»، پیشنهاد می‌کند که ماهیت پراکندگی انقلاب جاودانه شود، ایده ای که دشمن مستقیم با آرمان وحدت طبقاتی توده‌های کارگر است. و تمام اینها بخاطر منافع کنگرۀ کارگری است که دارد انجام می‌شود...». «به هر جهت، ما خاک بسیار مرغوبی، مناسب انواع «عوامفریبی‌های زمینی» پیش روی خود داریم... نتیجۀ افکار مغشوش رفیق لارین.»
به این ترتیب آنها، یک نقطه را نشانه می‌گیرند و به نقطه ای دیگر می‌زنند. جداً که خودش هم نمی‌داند چه می‌گوید. و لطفاً بیشتر توجه کنید که، اگر نویسندگان قطعنامه لارین را ماجراجو و عوامفریب می‌شناسند، ال و شرکاء، از لارین هم فراتر می‌روند. ال آشکارا می‌نویسد (کنگرۀ کارگری سراسر روسیه، مسکو، ١٩٠٧) که دو گرایش درباره مسألۀ کنگره وجود دارد، و اینکه آنها، منشویکهای مسکو، نه با منشویکهای سن پترزبورگ (ص ١٠) و نه با لارین موافق نیستند. منشویکهای سن پترزبورگ خواهان یک کنگره از طبقۀ کارگر پیشاهنگ می‌باشند، و آن هم فقط «گونه ای از کنگرۀ حزبی» است (ص ١١-١٠). لارین در سن پترزبورگ به عنوان «یک مرتد و مسامحه کار» شناخته می‌شود (ص ١٠). لارین خواهان یک «حزب کارگری سراسر روسیه» است. منشویکهای مسکو خواهان یک اتحادیۀ سراسری کارگران روسیه می‌باشند. پس ما ممکن است سؤال کنیم: چنانچه لارین چنین «پیش کشی» از طرف آتگولوسکی دریافت کرده، ما ال، Ahmet Ts، آرخانگلسکی، سالومین و شرکاء را چگونه باید ارزیابی کنیم؟ به نظر می‌رسد هم لارین و هم منشویکهای مسکو به غضب ماده چهارم گرفتار آمده اند!
اما، رفقا، اگر شما عصبانی هستید و قطعنامه تان «راه انحرافی» را محکوم می‌کند، لااقل وظیفه شما اینستکه بگوئید راه درست کدام است؟ در غیر اینصورت دستپاچگی توأم با عصبانیت شما کاملا مضحک است. اما، شما پس از رد هر دوی «اتحادیۀ سراسر کارگران روسیه» و «حزب کارگری سراسر روسیه» حتی یک کلمه هم درباره اهداف عملی ای که بخاطر آنها خواهان کنگرۀ کارگری هستید چیزی نمی‌گوئید!
عوامفریبان و آوانتوریستها قادرند یک کنگرۀ کارگری برای مقاصد غلط برپا دارند. بنابراین ما سوسیال دموکراتها باید نظر حمایت آمیزی نسبت به کنگرۀ کارگری داشته، و ابداً هیچ هدفی برای این کنگره قائل نباشیم... براستی که، قطعنامۀ منشویکها کلکسیونی از مجموعه درهم و برهمی است.
«از طرف دیگر، مسألۀ وظایف کنگرۀ کارگری، طرق و ابزار تدارک آن، هنوز در محافل سوسیال دموکراتیک بسیار کم تشریح شده اند [اما آنها به منظور مشخص شدن صریح وظایف کنگره و طرق و ابزار آن، به اندازۀ کافی برای لارین و منشویکهای مسکو تشریح شده اند. رفقای سن پترزبورگی، هیچ فایده ای ندارد که سرهایتان را زیر بالهایتان پنهان کنید، این امر سبب نمی‌شود که جوجه اردکهایی که توسط اکسلرود پرورش یافته اند از برکه قدم به خشکی بگذارند!* ]، و اینکه خود کارگران برای تشکیل آن هنوز هیچگونه اشتیاقی از طریق برداشتن گام عملی جدی به صورت مهیا شدن برای آن، نشان نداده‌اند، و کنگره تنها بیان حقیقی و نه ساختگی خواست جمعی اقشار دارای آگاهی سیاسی پرولتاریا بوده و هنگامی که از طریق فعالیت مستقل تشکیلاتی خود آنها، به همراه همکاری نقشه مند فزایندۀ حزب، برای برپایی کنگره تدارک دیده می‌شود، در خدمت وحدت طبقاتی آنها قرار می‌گیرد.»
بیچاره رفقا ال، Ahmet Ts و شرکاء! آنها با شوق و حرارت بسیار قابل توجهی خیلی خوب پیش رفته بودند؛ آنها دو مجموعه کامل از مقالات درباره کنگرۀ کارگری منتشر کرده، و مسأله را از کلیۀ زوایا بررسی کرده بودند، اهمیت «عمومی – سیاسی» و تشکیلاتی آن، دیدگاه نسبت به دوما، نسبت به حزب و «نیروی عنصر خرده بورژوا» را تشریح کرده بودند ولی ناگهان دستیاران اکسلرود یک چنین تغییری را موجب شدند!
ما می‌ترسیم که اگر تاکنون لارین به تنهائی (بخاطر بیاورید: «مرتد و مسامحه کار») علیه منشویسم کوته نظرانه**، شورش می‌کرد، اینک دیگر شورش به یک قیام گسترش پیدا کند... اکسلرود عمل مستقل و کنگرۀ حقیقتاً کارگری را علیه سلطۀ روشنفکران وعده داده بود – و حالا نویسندگان سن پترزبورگی تصمیم می‌گیرند و توضیح می‌دهند که از فعالیت مستقل باید همان برداشتی شود که از طرف همان حزب «روشنفکری» بسیار بد نام مجاز شمرده می‌شود!
«به پیروی از این احکام، کنگرۀ ح.س.د.ک.ر. به کارگران و روشنفکران [واقعاً؟ چه لطف بزرگی است از طرف جنگجویان علیه «سلطه روشنفکران»!] پیشنهاد می‌نماید که به مباحثات همه جانبه درباره مسائل مربوط به برنامه و اهداف کنگرۀ کارگری [اما نه آنطوری که لارین و Ahmet Ts انجام می‌دهند!]، به کار ترویجی، تبلیغی و تشکیلاتی برای تدارک آن، و طرق و ابزار تشکیل آن بپردازند.
این است نق زدن روشنفکرانه و عاجزانۀ ناب؛ من از رژیم حزبی کهنه شده کنونی راضی نیستم، من نمی‌خواهم آن را حفظ و تحکیم کنم! عالی است. شما نمی‌خواهید آن را حفظ کنید، پس تغییرات معینی را پیشنهاد کنید و ما مشتاقانه درباره آن بحث خواهیم کرد. خواهش می‌کنم لطف کنید بفرمائید شما چه نوع کنگرۀ کارگری را مناسب می‌دانید. این مسأله هنوز روشن نشده – تشکیل کنگره تدارک دیده نشده است. ما باید به بحث بنشینیم. عالی است. رفقای عزیز من، جداً فایده ای ندارد که قطعنامه‌هایی دربارۀ «به بحث نشستن» بنویسیم، زیرا ما مدت مدیدی است داریم این کار را می‌کنیم. اما یک حزب کارگری «باشگاهی» برای تمرین «بحث‌های» روشنفکرانه نیست – بلکه یک سازمان رزمندۀ پرولتری است. بحث کردن بجای خود بسیار خوب است، اما باید زندگی و عمل کنیم. در کدام نوع از سازمان حزبی زندگی و عمل کردن مجاز است؟ در نوع قدیمی؟ مبادا از سازمان کهنه شدۀ قدیمی دفاع کنید، مبادا آن را حفظ و تقویت کنید! عالی است و قس علیهذا.
قطعنامه بلشویکی ما مسأله را طرح کرده و پاسخی مستقیم و معین به آن می‌دهد. طفره رفتن از مسأله بی فایده است، خواه اینکار بخاطر دستپاچگی باشد یا به علت نیت خیر «آشتی» انجام گردد، گریز از موضوع بی فایده است زیرا جایگزین ساختن پیشنهاد شده است، و کار به عمل در آوردن این جایگزینی ادامه دارد. از مرغهای روشنفکر منشویک جوجه اردک پدید آمده است. جوجه اردکها شنا کرده و رفته اند. مرغها باید انتخاب کنند – روی آب یا روی خشکی؟ جوابی که آنها داده‌اند (که دقیقاً می‌توان آنرا اینطور ترجمه کرد: نه در آب و نه در خشکی بلکه در گل و لای) جواب نیست؛ امر به تعلیق و طفره رفتن است.
اکسلرود نتوانست لارین را متوقف سازد. لارین نتوانست Ahmet Ts و شرکاء را متوقف نماید. و این آخری نمی‌تواند مانع آنارکو – سندیکالیست‌ها شود.
ما می‌خواهیم روی زمین خشک بمانیم. ما می‌توانیم درباره شما بگوئیم که هر چه شور و شوق شما بیشتر باشد، هر چه با قاطعیت بیشتری از میان گل و لای بگذرید، زودتر به خشکی برخواهید گشت.
ما «برای گسترش و تقویت نفوذ حزب سوسیال دموکراتیک در میان توده‌های وسیع پرولتاریا» پیشنهاد نمی‌کنیم بجای سوسیال دموکراسی، «یک حزب کارگری» از نوع غیر پرولتری آن، یا «یک اتحادیۀ سراسری کارگران روسیه» که مافوق همه احزاب قرار داشته باشد، یا یک کنگرۀ کارگری با اهداف نامشخص، جایگزین گردد، بلکه چیزی ساده و معتدل، چیزی که هر گونه نقشه پردازی با آن بیگانه است را مطرح کرده‌ایم - «باید کوشش بیشتری نمود تا از یک طرف اتحادیه‌های کارگری را سازماندهی کرده و در درون آنها تبلیغ و ترویج سوسیال دموکراتیک را به پیش برد، و از طرف دیگر، بخشهای باز هم بزرگتری از طبقۀ کارگر را به فعالیتهای گوناگون سازمانهای حزبی سوق داد» (آخرین ماده از قطعنامۀ بلشویکی).
این موضوع برای روشنفکران دلخستۀ ما، بسیار «کهنه» و بسیار کسالت آور شده است. بگذار آنها با طرحهای خود مشغول باشند؛ ما به همراه کارگران خواهیم رفت، حتی در «کنگرۀ کارگری» (اگر برگزار شود)، و در عمل، صحت پیشبینی هایمان را به آنها نشان خواهیم داد و آنگاه ما با کارگران سرخورده (یا در واقع با آنهائیکه از برخی رهبران روشنفکرشان سرخورده شده اند) به کار «کهنه شده» در اتحادیه‌های کارگری و سازمانهای حزبی از همه نوع، باز خواهیم گشت.
* * *
این گرایش «کنگرۀ کارگری» در حزب ما چگونه باید توضیح داده شود؟ ما در اینجا فقط می‌توانیم سه نکته را که به نظر ما اساسی هستند، بطور خلاصه ذکر کنیم: ١- خستگی روشنفکرانه – عامیانه از انقلاب؛ ٢- خود ویژگی اپورتونیسم سوسیال دموکراسی روس که تاریخاً در جهت کشانیدن جنبش «خالص کارگری» به زیر نفوذ بورژوازی گسترش می‌یابد؛ ٣- سنت‌های هضم نشده انقلاب اکتبر* در روسیه.
عطف به نکتۀ اول. برخی از قهرمانان کنگرۀ کارگری خستگی خود را از انقلاب آشکار ساخته، و به قانونی کردن حزب به هر قیمت و دست کشیدن از هر چیزی مثل جمهوری، دیکتاتوری پرولتاریا، و امثال آن، تمایل نشان می‌دهند. یک کنگرۀ کارگری قانونی ابزاری مناسب برای نائل آمدن به این مقصود است، و پشتیبانی سوسیالیست‌های خلقی، برنشتاینی های بززاگلاویا[٣] (از تواریش و غیره) و کادت‌ها از چنین کنگره‌ای به همین دلیل (و نیز تا حدودی برای دلیل دوم) می‌باشد.
عطف به نکتۀ دوم. اولین شکل تاریخی را که اپورتونیسم سوسیال دموکراتیک روس برگزید، در نظر بگیرید. آغاز جنبش توده‌ای طبقۀ کارگر (نیمه دوم سالهای نود قرن گذشته) این اپورتونیسم را به شکل اکونومیسم و استروویسم[٤] متبلور ساخت. در آن زمان، پلخانف و اکسلرود و کلیۀ طرفداران ایسکرای قدیم[٥] رابطۀ بین آنها را بارها و بارها توضیح دادند. کردو[٦] معروف نوشته شده توسط پروکوپویچ و کوسکوا (١٩٠٠-١٨٩٩) این ارتباط را چنین روشن بیان نمود: بگذار تا روشنفکران و لیبرالها مبارزۀ سیاسی را هدایت کنند و کارگران به مبارزۀ اقتصادی بپردازند. حزب سیاسی طبقۀ کارگر اختراع روشنفکر انقلابی است.
در این کردو کلاسیک بیان روشنی از مفهوم طبقاتی شیفتگی تاریخی روشنفکر نسبت به جنبش «خالص کارگری» وجود دارد. مفهوم آن تبعیت طبقۀ کارگر (بخاطر اهداف «خالص طبقۀ کارگر») از سیاست بورژوایی و ایدئولوژی بورژوایی است. این «شیفتگی» روشنفکران بیانگر گرایش سرمایه‌دارانه به تبعیت کورکورانه کارگران از لیبرالها بود.
امروز، در مرحله ای عالیتر از تکامل، ما دوباره همان چیز را مشاهده می‌کنیم. تشکیل بلوک با کادت‌ها بطور کلی، سیاست حمایت از کادت‌ها و کنگرۀ کارگری غیر حزبی، دو روی همان سکه هستند، و به همان صورتی به هم ربط دارند که لیبرالیسم و جنبش خالص طبقۀ کارگر در کردو به هم ارتباط داشتند. در عمل، کنگرۀ کارگری غیر حزبی بیانگر همان گرایش سرمایه‌دارانه به تضعیف استقلال پرولتاریا و مطیع ساختن این طبقه نسبت به بورژازی است. این گرایش آشکارا خود را در طرحهای جایگزینی سوسیال دموکراسی با یک تشکیلات کارگری غیر حزبی، یا تبعیت از آن دومی، نشان می‌دهد.
این امر در مورد هواداری سوسیالیست‌های خلقی، گروه بززاگلاویا، سوسیالیست رولوسیونرها و دیگران از ایدۀ «کنگرۀ کارگری» نیز صادق است.
عطف به نکتۀ سوم. انقلاب بورژوایی روسیه نوع خاصی از سازمان توده‌ای پرولتاریا را آفریده است که به سازمانهای معمولی اروپائی (اتحادیه‌های کارگری یا احزاب سوسیال دموکراتیک) شباهت ندارد. این سازمانها، شوراهای نمایندگان کارگران می‌باشند.
شوراهای نمایندگان کارگران و نهادهای مشابه در حقیقت ارگانهای قیام بودند. توان و موفقیت آنها سراسر وابسته به توان و موفقیت قیام بود. تنها زمانیکه قیام گسترش یافت، شروع کار آنها نه بیهوده، بلکه بکار گیری نیروی عظیم پرولتاریا بود. به هنگام برآمد نوین مبارزه، به هنگام انتقال به آن مرحله، چنین نهادهائی، البته لازم و مطلوب هستند. اما تکامل تاریخی آنها نباید عبارت باشد از بسط صوری شوراهای محلی نمایندگان کارگران به یک کنگرۀ سراسری کارگران روسیه، بلکه باید عبارت باشد از تبدیل ارگانهای جنینی قدرت انقلابی (چرا که شوراهای نمایندگان کارگران اینطور بودند) به ارگانهای مرکزی پیروزمند قدرت انقلابی، به حکومت موقت انقلابی. شوراهای نمایندگان کارگران و وحدت آنها برای پیروزی قیام ضروری هستند. یک قیام پیروزمند به ناگزیر سایر انواع ارگانها را خواهد آفرید.
البته، سوسیال دموکراسی روس نباید شرکت در کنگرۀ کارگری را مردود بشمارد، زیرا انقلاب به شکلی زیگزاگ گونه در حال گسترش است و ممکن است متنوع‌ترین و غیرمتعارف‌ترین موقعیتها را به وجود آورد. اما، مطالعۀ دقیق شرایط انقلاب همچنانکه جزر و مد می‌نماید، و تلاش برای بهره گیری از آن شرایط یک چیز است و درگیر شدن در نقشه پردازیهای گنگ یا ضد سوسیال دموکراتیک چیز کاملا متفاوتی است.
ناشه اکو (پژواک ما): روزنامۀ قانونی بلشویکی که از ٢٥ مارس تا ١٠ آوریل (٧ تا ٢٣ آوریل) ١٩٠٧ در سن پترزبورگ انتشار می‌یافت. روزنامه توسط لنین ادیت می‌شد و ادامه نوی لوچ بود که در ٢٧ فوریه (١٢ مارس) ممنوع اعلام شده بود. تقریباً در هر شماره ای از آن مقاله ای از لنین وجود داشت. از سایر همکاران روزنامه می‌توان از و.و. ورووسکی و م.س. اولمینسکی نام برد. جمعاً ١٤ شماره آن منتشر شد. در ٩ (٢٢) آوریل ١٩٠٧، فرماندار شهر سن پترزبورگ، بر اساس قوانین حالت فوق العاده، انتشار آن را ممنوع ساخت. شماره چهاردهم آن، آخرین شماره، پس از ممنوعیت انتشار یافت.[٢] آتگولوسکی (پژواکها): رساله‌های منشویکی (مجموعه مقالات) بودند که در ١٩٠٧ در سن پترزبورگ منتشر می‌شدند.
[٣] گروه بززاگلاویا: گروهی نیمه کادت، نیمه منشویک از روشنفکران بورژوازی روسیه (س.ن. پروکوپویچ، ی.د. کوسکوا، و.ی. بوگوچارسکی، و.و. پورتوگالوف، و.و. خیژنیاکوف، و دیگران) و در زمانی شکل گرفت که نخستین انقلاب روسیه ٧-١٩٠٥ در حال فروکش کردن بود. نام آن از هفته نامۀ سیاسی گروه گرفته شده بود، بززاگلاویا (بدون عنوان) که در مه – ژانویۀ ١٩٠٦ در سن پترزبورگ، تحت سردبیری پروکوپویچ منتشر می‌شد، بعداً بزاگلاویتسی وارد گروه روزنامۀ تاواریش – سخنگوی کادتهای چپ – شد. آنها با انکار هر گونه وفاداری نسبت به حزب، در حقیقت لیبرالیسم بورژوازی و اپورتونیسم را موعظه می‌کردند و از رویزیونیستها در جنبش سوسیال دمکراتیک روسیه و جهان حمایت می‌کردند.
برنشتاینیسم: جریانی در سوسیال دمکراسی بین المللی، دشمن مارکسیسم؛ در اواخر قرن نوزده در آلمان پدید آمد و نامش را از سوسیال دمکرات آلمانی، ادوارد برنشتاین گرفت. برنشتاین آموزشهای انقلابی مارکس را در یک چارچوب لیبرالیسم بورژوایی، مورد تجدیدنظر قرار داد. در روسیه «مارکسیستهای علنی» و اکونومیستها با اشتیاق از این جریان استقبال کردند.
[٤] استروویسم یا «مارکسیسم علنی»: جریانی که در سالهای ١٨٩٠ روسیه در بین بخشی از روشنفکران بورژوا رواج داشت. استرووه، توگان بارانوفسکی، بولگاکف و عده‌ای دیگر نمایندگان این جریان بودند. «مارکسیستهای علنی» ادعا می‌کردند حامیان مارکسیسم هستند. لیکن در حقیقت تمام آن چیزی را که از آموزشهای مارکس می‌پذیرفتند این واقعیت بود که انکشاف سرمایه‌داری اجتناب ناپذیر است. اما جوهر انقلابی مارکسیسم، نظریۀ انقلاب سوسیالیستی، دیکتاتوری پرولتاریا و الغای نظام سرمایه‌داری را «مارکسیستهای علنی» کلا رد می‌کردند. آنها «ایدئولوگهای بورژوازی لیبرال روسیه، در پوشش مارکسیسم» بودند. مقالاتی که می‌نوشتند در مطبوعات علنی که از حکومت تزاری اجازه داشتند، منتشر می‌شدند.
[٥] ایسکرا (اخگر): نخستین روزنامۀ مارکسیستی غیرقانونی سراسری روسیه بود که در خارج توسط لنین در دسامبر ١٩٠٠ تأسیس شد و بطور مخفیانه به روسیه فرستاده می‌شد. ایسکرا در متحد کردن سوسیال دمکراتهای روسیه از نظر ایدئولوژیک و فراهم کردن زمینه برای وحدت سازمانهای محلی پراکنده به صورت یک حزب انقلابی مارکسیستی، سهم بسزائی داشت. پس از تقسیم حزب به بلشویکها و منشویکها در کنگرۀ دوم ح.س.د.ک.ر.(١٩٠٣)، ایسکرا به دست منشویکها افتاد (از شمارۀ ٥٢ به بعد). برای تمایز از ایسکرای قدیمی لنین، به ایسکرای نو معروف شد.
[٦] کردو: بیانیه‌ای که در ١٨٩٩ توسط گروهی از اکونومیستها (س.ن. پروکوپویچ، ی.د. کوسکوا و تعدادی دیگر) انتشار یافت و به این عنوان مشهور گشت. این بیانیه صریح‌ترین نمود اپورتونیسم در اکونومیسم روسی بود. لنین که در زمان انتشار بیانیه در تبعید بسر می‌برد، پاسخ آنرا با افشاگری و اعتراضیۀ تندی داد که در اجتماعی مرکب از ١٧ مارکسیست تبعیدی که به دعوت لنین گرد آمده بودند، مورد بحث و تصویب قرار گرفت. «اعتراضی توسط سوسیال دموکراتهای روس» (این سند به این نام خوانده شد) را لنین برای انتشار به خارج فرستاد.