“Ишонч телефони”
Ҳозирги вақтда “Ишонч телефонлари”нинг яратилиши тарихини аниқлаш жуда қийин. Бир қатор муаллифларнинг таъкидлашича, биринчи ишонч телефонлари АҚШда ўтган асрнинг бошларида пайдо бўлган. 1906 йил баҳорида, Нью-Йоркда протестант руҳонийси Гарри Уорренни телефон қўнғироғи уйғотиб юборади. Телефон гўшагидан “Мен билан учрашишингизни илтимос қиламан, мен қийин аҳволга тушиб қолдим” , деган овоз эшитилади. Буни эшитган руҳоний “Эртага черков эрталабдан очиқ бўлади” – деб телефонга жавоб беради. Эртаси куни, авлиё ота қўнғироқ қилувчи ўзини осганлигини билиб қолди. Воқеадан ўзини йўқотиб қўйган руҳоний газетага «Ҳаётдан кетишингиздан олдин, куннинг исталган вақтида менга қўнғироқ қилинг», деб эълон беради. Унинг саъй-ҳаракатлари билан “Ҳаётни қутқар” лигаси ташкил этилди, унинг мақсади телефон орқали маънавий ва руҳий ёрдам кўрсатиш эди.
Европада телефон орқали психологик маслаҳат хизмати Иккинчи Жаҳон урушидан кейин ташкил этилган. Маълумки, 1948 йилда психиатрлар Х. Хофф ва Э. Рингеллар “Ҳаётдан чарчаган одамларга тиббий ёрдам” марказини ташкил этишган. Ўшанда, биринчи марта телефон хизмати ва психологик ёрдам кўрсатадиган мутахассиснинг юзма-юз қабул қилиниши умумлаштирилди.
Кейинчалик, 1953 йилда Англияда (бошқа манбаларга кўра1958 йилда) доимий равишда малакали психологик маслаҳат хизматини телефон орқали яратиш ғояси янгради. Ушбу ташаббус руҳоний Питер Уесн ва Чад Уорд томонидан олиб борилган. Черковга келувчиларга ваъзларни ўқиш давомида руҳонийлар “инсоннинг елкасига тушадиган” кўплаб психологик муаммолар мавжудлигини тушуниб етишади ва бундан ҳайратга тушишади. Статистикага кўра, 1953 йилда Лондонда кунига уч марта ўз жонига қасд қилиш ҳолатлари бўлган. Кейин руҳонийлар ўзларининг ўз жонига қасд қиладиган, ёлғизлик ва руҳий тартибсизликдан азият чекаётган одамлар кўмак ва ёрдам сўрашлари мумкин бўлган телефон рақамларини очиқчасига эълон қилишди. Рекламада шундай ёзилган эди: “Ўз жонингизга қасд қилишдан олдин менга қўнғироқ қилинг! Телефон 9000”.
Бугунги кунда, кўплаб манбалар “Ишонч телефони” хизматининг яратилиши 1953 йил 2-ноябрдан бошлаб, инглиз руҳонийси Чад Вара телефонни олиб, биринчи қўнғироққа жавоб берган пайтдан бошлаб ҳисобланиши керак деган фикрга қўшилади. Дўстона телефон ёрдами шу қадар долзарб эдики, тез орада Чад Вара уни ёлғиз уддалай олмай қолди, шунинг учун у кўнгиллиларни излай бошлади. 1954 йил 2-февралда «Самаритянлар». телефон орқали кўмаклашувчи кўнгиллилар жамияти тузилди. Кейинчалик «Самаритянлар» мустақил «Befrienders International» («Халқаро дўстона ёрдам”) халқаро ташкилотига айлантирилди. Шу даврда, Осиё ва Австралияда “Ҳаёт чизиғи” деб номланган телефон хизматлари «Life Line International» (Халқаро ҳаёт чизиқлари) ташкилотида жамланишди. Ушбу марказлар “Ёрдам телефон каби яқин” шиори остида малакали ёрдам кўрсатдилар.
Бугунги кунда дунёнинг 41 дан ортиқ мамлакатларида 357 дан ортиқ «Befrienders International» марказларининг содиқ кўнгиллилари ўз жонига қасд қилмоқчи бўлган ёки умидсизликка тушган одамларга ёрдам бериб келишади. Ташкилотнинг ҳисоб-китобларига кўра, ҳар йили дунёда 30 миллион киши ўз жонига қасд қилишга уринади. «Befrienders International» маркази ишининг асосий элементи лавозимидан қатъий назар кўнгиллилик бўлиб, жамиятнниг қайси қатламига мансублиги ва ёшидан қатъий назар танланади. Кўнгиллиларни танлашда ҳамдардлик туйғусига эга бўлганлик, бошқаларнинг ташвишларига беътибор бўлмаган ҳамда олинган маълумотларни сир сақлаш қобилиятига эга бўлишлик каби хислатларга алоҳида эътибор берилади.
