✅«جشنواره های مدرسه ای پس از نوروز»/پیشنهادی برای جایگزین تکالیف عیدانه و پیک های نوروزی دانش آموزان

✍ کامیار قهرمانی فرد|پژوهشگر تعلیم و تربیت

🔷وجود تئوری های جدیدی همچون «تئوری چندسوادی» و پداگوژی برآمده از آن ها، موید این نکته هستند که منابع مکتوب همچون کتب درسی و غیردرسی و پیک نوروز و... صرفا یکی از منابع یادگیری و یک شکل از ارایه محتوا و انتقال پیام بوده و این درحالی است که متناسب با عصر دیجیتال ابزارهای مختلفی برای کمک به روند آموزش و اثربخش نمودن آن وجود دارد که وسایل و تجهیزات الکترونیک، و خود شبکه های اجتماعی و فضاهای مجازی بستری برای تولید و عرضه مطالب و محتوای آموزشی غیرچاپی و حتی ارایه نسخه الکترونیک کتاب ها هستند. 

🔸باید پذیرفت که امروزه برخی از این ابزارهای نوین همچون تبلت ها و نیز ابزارهای با کاربری غیرآموزشی مثل تلفن های همراه همواره و به شکل گسترده و آسان در دسترس خود و یا اولیای دانش آموزان- ابتدایی- قرار دارند و به نوعی کودکان در استفاده از آن ها تبحر یافته اند و خواه ناخواه به وفور شاهد استفاده از این ابزارها توسط کودکان در محیط خانه و جامعه هستیم و ایده آل این است باید با دیده فرصت به این موضوع نگریسته و کاربری های تقویتی و آموزشی برای این نوع ابزارها و نیز اپلیکیشن ها، نرم افزارها و شبکه های بر بستر و ضمیمه آن ها، تعریف نمود.

🔷هدف اصلی از طرح موضوع فوق، ارتباط دادن آن به مسأله بحث برانگیز، تعیین تکالیف نوروزی دانش اموزان است که این روزها و در آستانه تعطیلات نوروز97 بسیاری از مباحث را دامن می زند. البته باید اذعان نماییم که "خیلی از خود ماها هم از وجود پیک های نوروزی و حتی تعیین تکالیف پر حجم نوروزی در دوران تحصیل کودکی-مخصوصا دوره ابتدایی-چندان خاطره خوشی نداشتیم" و چه بسا تکالیفی که حتی با هدف بهبود مستمر دانش و مهارت ها و ممانعت از فراموشی آموخته های مدرسه ای در طول تعیطلات دو هفته ای، ولی اجباری تکلیف شوند، حتی در صورت انجام آن نیز، شکل انفعالی داشته و چون توام با رغبت و انگیزه فراگیر نبوده نتایج اثربخش آموزشی و تربیتی بر آن متصور نیست. 

🔸حتی در جمع های دانش اموزی و محیط خانواده ها به زبان طنز مطالبی از این نوع در تنقید تکالیف سنگین نورزی دانش اموزان بیان شده است که " ابر و باد و مه و خورشید و فلک درکارند تا خوشی و شیرینی تعطیلات عید را به کام کودکان مدرسه ای تلخ نمایند" که حاکی از برداشت سوء نسبت به چنین تکالیفی برای تعطیلات است که این خود دلیلی بر لزوم تجدیدنظر در اقدامات مدارس-مخصوصا مدارس ابتدایی- در این زمینه است.

🔷بنابراین به نظر می رسد در اقدامات و مداخلات آموزشی و تربیتی و مخصوصا در تعیین تکالیف اضافی با هدف حفظ ارتباط مستمر فراگیران با مقوله آموزش و بهبود مداوم آموخته های آن بایستی مفروضاتی را مد نظر داشت که برخی از آن ها عبارتند از:

- برای هر مدرسه و هر آموزگار و مربی جهت تعیین تکلیف باید حق ابتکار و آزادی عمل قائل شد.

-خود تعطیلات نوروز باید به عنوان یک فرصتی اجتماعی- فرهنگی برای کسب تجارب زیسته-فراتر از تعیین تکلیف- تلقی شود

-اصل داوطلبانه بودن انجام تکالیف و رعایت تفاوت های فردی دانش آموزان باید لحاظ شود.

-علائق، انگیزه و ذائقه های فردی و جمعی دانش آموزان نسبت به میزان و نوع تکالیف باید مد نظر قرار گیرد.

- ظرفیت منابع و ابزارهای چندگانه و غیرچاپی و چه بسا الکترونیک مخاطب پسند برای انجام تکالیف و کسب تجارب در طول تعطیلات عید مورد تاکید باشند

🔸اکنون که شاهد تدبیری مناسب و اراده ای کلان نسبت به تعدیل تکالیف نوروزی دانش آموزان و حذف پیک های نوروزی از کیف دانش آموزان در ایام تعطیلات عید نوروز هستیم چنین اقدام شایسته ای را به فال نیک گرفته و بر مجموعه اقدامات جایگزین، پیشنهادی متناسب با مفروضات ذکر شده بالا تحت عنوان: پیشنهاد برگزاری «جشنواره های درون مدرسه ای پس از نوروز» به شرح ذیل ارایه می گردد:

✅در فراخوان برگزاری «جشواره ای درون مدرسه ای پس از نوروز» که قاعدتا قبل از شروع تعطیلات و به ابتکار متولیان مدارس- اعم از دولتی و غیردولتی-اطلاع رسانی می گردد با محوریت توسعه مهارت های گفتاری، نوشتاری، هنری- زیبایی شناختی و حس کنجکاوی محیطی و با هدف تلفیق آموخته های مدرسه ای با تجربیات محیطی در محورهای ذیل طراحی و هدفگذاری می گردد:

محور 1- عکس: با تاکید بر ثبت تصاویر ایتکاری و خلاقانه از مناظر و دیدنی ها، آئین های محلی، رسومات نوروز، و نیز موضوعات مرتبط کتب درسی همراه با توضیح کوتاه مکتوب در مورد هر عکس به قلم و زبان خود دانش آموز

محور2- عکس سلفی موبایلی: با تاکید بر ثبت لحظه ای تصاویر سلفی از خود در کنار فعالیت ها و رویدادهای فرهنگی، اجتماعی، زیست محیطی، سفر و... مرتبط با آموخته های مدرسه ای

محور3- فیلم کوتاه موبایلی: شامل فیلم های کوتاه صامت و مستند از مناظر و رویدادهای نوروزی همراه با توضیح کوتاه و مکتوب به زبان و قلم خود دانش اموز

محور4-فیلم کوتاه گزارش موبایلی: شامل فیلم سلفی همراه با گزارش مناظر و زیبایی های سفر، آئین های محلی نوروز و رویدادهای مرتبط با آموخته های مدرسه ای همراه با توضیح همزمان با نمایش تصویر و صدای خود دانش آموز

محور5- نقاشی، گزارش خلاصه داستان، کتابخوانی، دل نوشته، سفرنامه نویسی و... و سایر محورهای مورد توجه به تناسب ابتکارعمل آموزگاران و علاقمندی فراگیران

✅همچنین مدیران و مربیان در هر مدرسه می توانند با تشکیل دبیرخانه «جشنواره درون مدرسه ای پس از نوروز» نسبت به جمع آوری آثار آماتوری و ابتکاری دانش اموزان پس از تعطیلات و انجام فرآیند داوری، بهترین آثار را در محورهای مختلف انتخاب و مورد تجلیل قرار دهند که در صورت طراحی سطوح منطقه ای، استانی و کشوری جشنواره، آثار منتخب دانش اموزان می توانند وارد رقابت های سطوح بالاتر شوند.

🔷امیدوارم این پیشنهاد عنداللزوم با جرح و تعدیل مورد توجه متولیان امر، کارشناسان، مدیران و آموزگاران عزیز نظام تعلیم و تربیت برای غنای تجارب یاددهی یادگیری مخصوصا در این ایام قرار بگیرد.

@MadaresehSavadafarin