Freelancer kim va qanday ishlaydi

So’ngi vaqtlarda “frilans” termini juda mashxur bo’lib bormoqda – internetda pul ishlayman degan odam, bir marotaba bo’lsa ham bu so’zni eshitgan. Lekin u haqida hamma har xil tushunchaga ega. Bu maqolada biz Sizga frilanserlar kim va ularning ishlarini muxim jihatlari haqida gapirib beramiz.

Demak frilans o’zi nima

Freelanser (free – bo’sh; lancer – ishchi) – bunday nom bilan o’rta asrlardagi yollanma jangchilarni atashgan, ular yuk tashishgan, kerakli odamlarni qo’riqlagan, janglarda qatnashgan va bularni hammasi uchun yahshigina pul olgan.

Frilanserlar, kimning puli ko’p bo’lsa, o’sha tomon uchun jang qilganlar. Hozirgi zamonaviy “bo’sh ishchilar” biz aytgan ota-bobolaridan farqli o’laroq, jang uchun klaviatura, sichqoncha, planshet va internetga o’xshashlarni ishlatishadi.

Frilanser ish beruvchining doimiy ishchi-xodimi sanalmaydi, bir martalik vazifalarni bajaradi, evaziga kelishilgan pulini oladi. Buyurtmachi (ish beruvchi) bilan masofadan turib bog'laniladi, ko’p hollarda ijtimoiy tarmoqlar orqali, elektron pochta, Skype, whatsapp, telegram va boshqa xokazo.

Frilanserlarning ish joyini oladigan bo’lsak, bizning vaqtda bu bozorga o’xshash joyni esga soladi, buning asosi esa birjalar bo’lib, u yerda ish beruvchilar o’zlarining takliflarini (ishlari, vazifalari) e’lon qilishadi, frilanserlar esa takliflar orasidan o’zlariga maqul bo’lgan ishni qidirib topadilar.

Agar ikkala taraf ham barcha ishga oid savollar bo’yicha bitta bitimga kela olishgan bo’lsa, u holda topshiriqni bajarishga kirishish mumkin. Agarda yo’q bo’lsa, har doim taklifni inkor qilish imkoniyati mavjud. Ishonavering, Siz qandaydir offisda oylikka ishlaydigan oddiy hodim bo’lsangiz, bunday taklifdan so’ng narsalaringizni yig’ishtirgan bo’lar edingiz.

Albatta, bu misolimiz ancha qisqartirilgan va kasbning barcha afzalliklari haqida yoritilmagan. Yollanma ishchilarning hayoti har kuni ham quvonchli bo’lavermaydi, bir xil kamchiliklar bor – masalan, buyurtma qidirish, boshqa raqib ishchilar oldida pozitsiyani ushlab qolish uchun, o’z mexnatini narxini pastga tushirib aytish va boshqalar. Lekin kelinglar bularga chalg’imaylikda, frilanserni portretini oxirigacha chizib qo’yaylik.

Bu yerda eng foydali kasblar ro’yxatini keltiramiz, ularni bilgan odam frilanserlik qila oladi:

Dasturchi (IT)

Dizayner (web-dizayn, illyustratsiya)

Kopirayter (kopirayt, rerayt, tarjima qilish)

SEO-mutaxassis (saytlarni yurgazish)

3D-modellashtirish bo’yicha mutaxassislar

Poligrafiya maxsulotlari bo’yicha verstalshik

Marketolog (reklamachi)

Injener, arxitektor

Autsorser, konsultant, kouch (biznes trener)

Fotograf, illyustrator

Bu kasblardan ko’plari internetga bog’liq bo’lgani uchun, ko’p odamlar, frilanserlar faqat internetda ishlaydi deb o’ylashadi, lekin bunday emas. Masalan, uyingizga kelib, bollaringizga matematika yoki ingliz tilidan dars berib ketadigan o’qituvchi ham frilanser hisoblanadi. Elektrik, santexnik, svarshik – bu yigitlar ham hususiy vaziflar bajarish orqali pul topishlari mumkin.