زیبایی: کن، فیکون!

استفاده‌ی گسترده از فیلترهای عکاسی که در طرفة العینی رنگ چشم، فرم صورت و حالت لب‌ها را درگرگون می‌کند، چند صباحی‌ست که شدیداً توجه‌ام را به خود جلب کرده است. قصد ندارم در این یادداشت، چیز دقیقی به شما ارائه دهم به همین دلیل رجوع می‌کنم به شهودی که از مسئله دارم و برمبنای همین شهود، داستان را پیش خواهم برد. برای شروع، با کمی خیال پردازی، سِیری فرضی و مبتنی بر شهود برای آرایش و فیلترهای عکاسی ترسیم می‌کنم:

به طور معمول اگر کسی قصد زیباتر به نظر رسیدن یا برطرف کردن/پوشاندن ایرادات چهره‌ش را داشته باشد، آرایش می‌کند. حداقل ملزومات آرایش کردن شامل مواد آرایشی، مهارت لازم جهت استعمال آن‌ها بر روی بدن و زمان کافی است. بسته به کم و کیف هر یک از موارد ذکر شده، نتیجه‌ی نهایی آرایش متفاوت خواهد بود. فرض کنیم فردی متوسطِ سه مورد فوق را در اختیار داشته باشد. در طی فرایند آرایش کردن، فرد مذکور، با محدودیت‌هایی رو به رو می‌شود. برای مثال ممکن است نتواند فرم بینی‌اش را آن‌گونه که مایل است تغییر دهد یا چشمانش را بیش‌تر از حد معمول کشیده‌ و درشت‌تر نماید؛ مگر آن که مهارت بالایی در آرایش داشته باشد یا از لوازم آرایشی بهتر و کارآمدتری بهره بگیرد.

فردی را در نظر بگیرید که با محدودیتی در به کار بردن آرایش در چهره‌اش رو به رو است، برای مثال می‌توانید فرض کنید که او بینی بزرگی دارد و نمی‌تواند آن را از یک حدی بیشتر، کوچک‌تر نشان دهد. حالا محدودیت شخص مذکور را در کنار ترندهای آرایشی روز، جراحی‌های زیبایی کوچک و بزرگ، صورت‌های بی‌نقص‌شده و تغییرات وحشیانه‌ی ایجاد شده در نرم‌های زیبایی قرار دهید. حالا فرد ذکر شده مرحله‌ی جدیدی از نیاز را احساس خواهد کرد؛ علاوه بر محدودیت‌هایی که در فرایند آرایش کردن با آن‌ها مواجه شده، حال نیازهای جدیدی در خود احساس می‌کند که پاسخ‌های ساده و قابل دسترسی ندارند. برای نمونه فردی با بینی بزرگ که با آرایش نمی‌تواند به فرم مطلوب خود دست پیدا کند، حال به انجام عمل جراحی فکر می‌کند. اما در عین حال ممکن است دچار محدودیت سنی یا هزینه باشد. در این صورت نیاز او بدون پاسخ باقی خواهد ماند.

اما مسئله در این جا به بن‌بست نرسیده است! فردی با تمام محدودیت‌ها و نیازهای گفته شده را در نظر بگیرید. اگر چنین فردی چند سال قبل با این مسئله مواجه می‌شد، بدون شک راه حل «مرسوم» را برمی‌گزید: ایجاد تغییرات دلخواه در عکس‌های چهره‌اش! در گذشته هرگونه تغییری در عکس‌ها به صورت دستی انجام می‌شد؛ مثلا فرد خودش باید با تلاش و ممارست، به کمک یک نرم‌افزارِ ویرایش عکس بینی‌اش را تغییر دهد. رفته رفته جریان تغییر دادن عکس‌ها توسط این نرم‌افزارها در بین مردم جا باز کرد و محبوبیت روزافزونی یافت. در همین گیر و گدار، پلتفرم‌های تصویرمحوری مانند اینستاگرام روی کار آمدند و افراد نسبت به گذشته نیاز بیشتری به بهتر و زیباتر دیده شدن در خود احساس کردند.

اجازه دهید خلاصه‌ای از شرح ما وقع بدهم. بشر به زیباتر شدن و رفع ایرادات چهره‌اش تمایل دارد. به همین دلیل سال‌هاست که آرایش می‌کند اما بعضاً با محدودیت‌هایی در فرایند آرایش کردن و رسیدن به نتیجه‌ی دلخواه خود مواجه می‌شود. با پیشرفت نرم‌افزارهای ویرایش عکس، بسیاری از افراد به سمت این نرم‌افزارها آمدند.

 خیلی راحت و «طبیعی» فرم لب‌هاش رو تغییر بده یا صورتش رو کشیده‌تر و باریک‌تر کنه. مگر این‌که مهارت بالایی/در آرایش داشته باشه. حالا شما این محدودیت رو بذارید کنار ترندهای آرایشی و جراحی روز، صورت‌های بی‌نقص‌شده و تغییراتی که در نرم‌های زیبایی شکل گرفته. فرد احتمالا در این مرحله نیاز جدیدی احساس می‌کنه؛ پول و شرایط سنی لازم برای انجام جراحی زیبایی رو نداره، به لوازم آرایشی مناسب/دسترسی نداره و نمی‌تونه اون طوری که مدنظرشه با آرایش خودش رو تغییر بده. چاره چیه؟ بله. تغییر دادن عکس‌هاش با نرم‌افزارهای مختلف. قبلنا این تغییرات با دست و معمولا هم به صورت ضایعی انجام می‌شد اما کم کم فیلترهای عکاسی وارد میدان شدند و به شدت بین مردم طرفدار پیدا کردند. شرکت‌های/مختلف هم دیدند که خب، حالا که داره استقبال می‌شه از این جریان، ما هم بیایم به طرز وحشیانه‌ای روی دقت تشخیص چهره و تغییرات انجام شده روی اون‌ها کار کنیم. بنابراین همون طور که نرم‌های زیبایی توسط جریان‌های سوشال میدیا به سمت یکسان شدن پیش می‌ره، فیلترها هم پا به پای این جریان/لب‌های خوش فرم، پوست صاف، صورت زاویه‌دار و چشم‌های رنگین رو با دقت بسیار بالا و بدون کمترین هزینه‌ای در اختیار افراد قرار می‌دن. حالا فرد دیگه لازم نیست آرایش کنه و کافیه با یکی از همین نرم‌افزارها با فیلتر مورد علاقه‌ش از خودش عکس بگیره، تمام!

اما چی این وسط مسئله‌ست؟ این که/

قربانی اصلی این جریان زن‌ها هستند. خیلی از اوقات دیگه اهمیتی نداره چه اتفاقی در طی سالها افتاده که نتیجه‌ی a حاصل شده، بلکه چیزی که مهمه همون aئه. حالا تو این مسئله میلیون‌ها زن رو می‌بینیم که از سنین خیلی پایین درگیر فیلترهای عکاسی می‌شن، حتی قبل از این که به درک و شناختی/از خودشون رسیده باشند. زن‌ها با این فیلترها به عینه مشاهده می‌کنند که فرم لبشون تغییر می‌کنه، رنگ چشم‌هاشون عوض می‌شه و الخ. بی راه نیست که بگیم در ذهنشون داره نرم‌های جدیدی شکل می‌گیره که با نرم‌های قبلی تفائت چشم گیری دارند. اما همین تغییرات نرم‌های زیبایی در مدت زمان کوتاه منجر به نتایج مهمی می‌شه احتمالا. برای مثال دختر کم سن و سالی رو در نظر بگیرید که فکر می کنه چشم آبی زیباترین و ایده آل ترین رنگ برای چشمه. مدتی بعد ترندها عوض می شه و فرد به نوعی مجبوره خودش رو با شرایط جدید وفق بده.

همه‌ی این اتفاقات مثل اینه که شما ماسک های مختلفی رو روی چهره ت می‌زنی اما هیچ توجه نمی کنی که چهره‌ی خودت داره پوسیده میشه. آرایش کردن و استفاده از فیلترها به خودی خود ایرادی نداره اما اگر ندونی و نفهمی می تونی باهاشون تا کجا فرو بری ایراد