شبکه گسترده «ضد اطلاعات» جمهوری اسلامی
بررسی تخصصی و با جزئیات کمپین ضداطلاعات و Disinformation توسط جمهوری اسلامی بر پایه گزارش فنی کمپانی امنیت سایبری @ClearskySec و @FireEye در این رشته توییت انجام میگیرد. هدف ما آموختن روشهای رایج جمهوری اسلامی برای فریب است؛ آموختن، شمارا از به دام افتادن نجات خواهد داد.
در سال 2018، شرکت امنیت سایبری کلیر-اسکای و فایر-آی چندین پروژه ضداطلاعات و دروغپراکنی جمهوری اسلامی را کشف و افشا کردهاند. در اینجا، شبکهای عظیم از سایتهای خبری جمهوری اسلامی که در سرتاسر دنیا به دروغپراکنی مشغول بودهاند، موردبررسی قرار میگیرند. این شبکه شامل 98 رسانه بود که هرکدام سایت خبری، صفحات شبکههای اجتماعی، و حتی برخی اپ برای تلفن همراه داشتند. این سازمان 28 کشور و منطقه (مانند خاورمیانه، شمال آفریقا و اروپای شرقی) را هدف گرفته بود. مهمترین زبانهایی که برای استفاده خبر پوشش داده شدند به ترتیب عربی، انگلیسی، فارسی، اردو و پشتو است.
روش کار این وبسایتها بدین شرح است، خبرهای واقعی را از سایتهای معتبر سرقت کرده و با اضافه کردن اطلاعات غلط در لابهلای متن، و یا انتشار اخباری که تنها در راستای اهداف جمهوری اسلامی است، عمل میکردهاند. برای اینکه سایت خبری دارای اعتبار شود، به آنها مطالب بیربط نیز افزوده میشد تا ورزش، مسائل فرهنگی و غیره را نیز بهصورت ظاهری پوشش دهند. در تصویر زیر، اطلاعات تاریخ رجیستر شدن
7soz[.]com
که یکی از اولین سایتهای این کمپین دروغپراکنی است را مشاهده میکنید.
در سالهای اولیه، تمرکز این کمپین فریب، بر کشورهای همسایه و کشورهایی که منافع جمهوری اسلامی گرهخورده بود، همچون افغانستان، ترکیه، منطقه خاورمیانه و مصر بوده است. جالب است بدانید که این سایتها تبلیغ انقلاب جمهوری اسلامی و ایدئولوژی ولایتفقیه را میکردهاند. پس از مدتی جمهوری اسلامی برای هر کشور یک سایت جدا ترتیب داده و بهصورت تخصصی اقدام به نفوذ و تأثیرگذاری بر افکار عمومی آن منطقه یا کشور پرداخت. این 98 وبسایت به چهار گروه عمده تقسیم میشوند؛ با بررسی این چهار گروه، شما به یاد صداوسیمای جمهوری اسلامی خواهید افتاد.
گروه اول: آمریکا و اروپا
تمرکز انتشار اخبار در این گروه بر سیاستهای داخلی آن کشورها و ضعیف نشان دادن دولتهای آنها بود. اخبار این سایتها بهگونهای جهتدهی میشد که استیصال و درماندگی دولتهای اروپایی و آمریکا را نشان دهد. این سایتها میکوشیدند مردم کشورهایی را که در راستای منافع جمهوری اسلامی نبودند، علیه دولتهایشان بشورانند.
بهعنوانمثال، حتی با اینکه آمریکا از برجام خارجشده است، این سایتها به شد میکوشند القا کنند که دولت پرزیدنت ترامپ علاقهمند به برقراری رابطه با جمهوری اسلامی است، یا از جهتی دیگر، سایتهایی که بر انگلستان تمرکز دارند، با تمام قدرت میکوشند تا جرمی کوربین را بهعنوان رهبر واقعی و لایق برای مردم انگلستان جا بیندازند. در تصاویر زیر، او را میبینید که در پرستیوی، که از شبکههای رسمی صداوسیما است به اجرای برنامه میپردازد. او همچنین متهم است که 20 هزار پوند از پرستیوی دریافت کرده است.
گروه دوم: خاورمیانه و شمال آفریقا
در این سایتها تمرکز بر دشمنان جمهوری اسلامی در منطقه همچون عربستان و اسرائیل است؛ انتشار اخبار دروغ، کاریکاتورهای جهتدار و تهییج مردم در راستای اهداف جمهوری اسلامی و متحدانش، از اهداف آنها بوده است. اخبار بهگونهای بود که ایران را یک قدرت برای برقراری صلح در منطقه معرفی میکرد و عربستان و اسرائیل را بهعنوان دو کشوری که نابودی منطقه را در پیشگرفتهاند، نام میبرد.
گروه سوم: کشورهای مسلمان در آفریقا و آسیا
این دسته از سایتها تمرکز خود را بر نقش مثبت جمهوری اسلامی بهعنوان رهبر دنیای اسلام و کمکهای آن به کشورهای اسلامی قرار میدادند. هدف اصلی نیز کشورهایی بود که اقلیت شیعه دارند، مثل پاکستان، افغانستان، نیجریه و بحرین.
گروه چهارم: متحدان ایران (مانند سوریه، ترکیه و روسیه)
پروسه برای این کشورها بدینصورت بود که خبرهای دروغ و ضداطلاعات در مورد کشورهایی که دشمن مشترک ایران و متحدانش محسوب میشد، انتشار پیدا میکرد. هدف آنها نیز القا این موضوع بود که جمهوری اسلامی یک بازیگر جدی درصحنه سیاسی و متحدی ارزشمند است که نباید کنار گذاشته شود (حقارت جمهوری اسلامی).
ایجاد هماهنگی برای این پروژه از عهده افراد خارج است، و یقیناً یکنهاد و سازمان در پس پرده به فعالیت میپرداخته است. مدیریت ویراستارها، طراحان سایت و گرافیک، مترجمان (که غالباً باید به چند زبان مسلط میبودند)، نویسندگان و متخصصان شبکههای اجتماعی امری ساده نبوده و به سرمایه بالا و نیروی انسانی فراوان نیاز داشته است. جمهوری اسلامی یک شبکه دروغپراکنی را بهصورت موفقیتآمیز برای 6 سال به اجرا گذاشته و احتمالاً افکار میلیونها نفر را نیز تحت تأثیر قرار داده است. در ادامه به بررسی جزئیات تخصصی خواهیم پرداخت.
تمام این سایتها از یک روش کار مشابه استفاده میکردند، روش آنها در ابتدا کپیبرداری از سایتهای خبری محلی از نظر ظاهر و صفحهبندی بود تا به چشم مخاطب آشنا به نظر بیایند؛ سپس در نام خود از کلمه
News
یا هممعنیهایش مانند
Times, Journal, Press, etc.
استفاده میکردند. بهعنوانمثال تمام این سایتهای فیک بر روی یک
IP
بارگذاری شده بودند. هر سایت نیز، باتوجه به نام آن و فرهنگ منطقه، دیزاین خاص خود را داشت. نمونه آنها:
- Criticschronicle[.]com
- Tel-avivtimes[.]com
- Jamekurdi[.]net
بسیاری از این سایتها، به چند زبان فعال بودند؛ که بر اساس مخاطبین سایت تنظیم میشدهاند. مثلاً سایت جامکردی زباناصلی انتشارش کردی و به دلیل احتمال دیده شدن سایت توسط مردم کرد در ایران و سوریه، به عربی و فارسی نیز فعالیت میکرد. تصاویر به کمک مترجم گوگل بازگردان شده است.
نمونه دیگر سایت
awdnews[.]com
بود که کشورهای اروپایی را هدف قرار میداد. با توجه به زبان انتخابی، پیامی متفاوت را به شما نشان میداد. در تصاویر زیر، چهار نسخه از وبسایت را مشاهده میکنید:
- تصویر اول، نسخه انگلیسی: بمبی که 40 کودک را در یمن کشت، توسط آمریکا به عربستان دادهشده بود
تصویر دوم، فرانسوی: کلاهسفیدها، با کمک جبهالنصره حمله شیمیایی تدارک دیدهاند. (توجه داشته باشید کلاهسفیدها بسیار از جنایات اسد را فاش کردند و در تصویر خبر، آنها را به داعش و آمریکا ارتباط میدهد.)
تصویر سوم، اسپانیایی: ترامپ خبر از ادامه سقوط اتحادیه اروپا داد.
- تصویر چهارم، آلمانی: چرا عربستان سعودی از تحریم آمریکا علیه حزبالله استقبال میکند؟
ایران همچنین خود را رهبر مسلمین دنیا در میان کشورهای مسلمان معرفی میکند؛ بهعنوانمثال در تصویر زیر که برای خبررسانی به مسلمانان شیعه نیجریه طراحیشده است؛ شما میتوانید ببینید که سایت القا میکند آقای زکزاکی بهعنوان نماینده "ولیفقیه" در نیجریه معرفیشده است.
این سایتها نیز در مقاله دزدی فعال بودند. در تصویر اول سایت
WhatsuPic
را مشاهده میکنید که مقاله از
RT[.]com
سرقت کرده است، در تصویر دوم عین مقاله را در
RT
میبینید (که خود یک سایت پروپاگاندا برای روسیه است)؛ در تصویر سوم با به حذف رفرنسها به
RT،
یادشان رفته لینک را حذف کنند.
در تصویر زیر همچنین نمونههایی از تغییر عناوین و متن خبر را در سایت عبری که جمهوری اسلامی برای پخش دروغ در مورد اسرائیل راهاندازی کرده بود مشاهده میکنید.
حضور در شبکههای اجتماعی: هر یک از این وبسایتها در شبکههای اجتماعی مختلف همچون فیسبوک، توییتر، اینستاگرم و تلگرام حضور داشتند. اگر سایت به چند زبان مختلف فعالیت میکرد، برای هر زبان، شبکه اجتماعی مختص خود را اندازی کرده بودند. اینگونه اکانتها به دودسته تقسیم میشدند؛
دسته اول: اکانتهایی که همنام با سایت اصلی بودند و ادعا میکردند صفحه رسمی خبر گذاری در شبکه اجتماعی بودند.
در تصویر زیر شما ارتباطات سایت خبرپراکنی جمهوری اسلامی،
sachtimes[.]com
که در پاکستان فعال بود با اکانتهای خودش در شبکههای اجتماعی را مشاهده میکنید.
دسته دوم: اکانتهای فیکی که معمولاً از تصاویر زنان زیبا استفاده میکردند؛ این اکانتها به طرق مختلف فناوریهای خود را بالابرده و به پخش اخبار وبسایت اقدام میکردند.
در ادامه شما تصویر سه پروفایل فیک را میبینید که به انتشار اخبار فیک در شبکههای اجتماعی میپردازند.
ماریا لوپز که نقش یک شهروند فرانسوی را بازی میکند به انتشار نسخه فرانسوی سایت
"AWD news"
میپردازد.
سوفیا آلوارز که نقش یک شهروند انگلستان را بر عهده دارد و به پخش اخبار مرتبط با اروپا از
"AWD news"
میپردازد. جالب است بدانید یک پروفایل با همین نام در فیسبوک در سال 2016 بهعنوان کمپین فیک نیوز ساسپند شد.
رونی کاتز، که خود را یک زن اسرائیلی جا زده است، که اخبار جعلی
"Tel Aviv Times"
که متعلق به جمهوری اسلامی است را در بین کاربران اسرائیلی انتشار میداد. به اطراف خود نگاه بیندازید؛ کاربران فیک جمهوری اسلامی، بسیارند.