استجابت دعا به چه معناست؟
احادیث۱. أَمِيرُ اَلْمُؤْمِنِينَ عَلَيْهِ السَّلاَمُ كَتَبَ إِلَى اِبْنِهِ اَلْحَسَنِ عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ ... فَأَلْحِحْ عَلَيْهِ فِي اَلْمَسْأَلَةِ يَفْتَحْ لَكَ أَبْوَابَ اَلرَّحْمَةِ - لاَ يُقَنِّطُكَ إِنْ أَبْطَأَتْ عَلَيْكَ اَلْإِجَابَةُ فَإِنَّ اَلْعَطِيَّةَ عَلَى قَدْرِ اَلْمَسْأَلَةِ وَ رُبَّمَا أُخِّرَتْ عَنْكَ اَلْإِجَابَةُ لِيَكُونَ أَطْوَلَ لِلْمَسْأَلَةِ وَ أَجْزَلَ لِلْعَطِيَّةِ رُبَّمَا سَأَلْتَ اَلشَّيْءَ فَلَمْ تُؤْتَاهُ وَ أُوتِيتَ خَيْراً مِنْهُ عَاجِلاً أَوْ آجِلاً أَوْ صِرْتَ إِلَى مَا هُوَ خَيْرٌ لَكَ فَلَرُبَّ أَمْرٍ قَدْ طَلَبْتَهُ وَ فِيهِ هَلاَكُ دِينِكَ وَ دُنْيَاكَ لَوْ أُوتِيتَهُ ...
امیرالمؤمنین صلوات الله علیه در وصیت خود به امام مجتبی صلوات الله علیه نوشت: ... در دعا و درخواست به درگاه الهی اِلحاح و پافشاری کن تا درب‌های رحمت را برای تو باز کند. اگر اجابت تو به تأخیر افتاد، [این تأخیر] تو را مأیوس نکند، زیرا عطیه و بخشش به اندازه درخواست است و گاهی اجابت تو به تأخیر انداخته می‌شود تا درخواست طولانی‌تر [و در نتیجه] بخشش و عطیه بزرگتر باشد. چه بسا چیزی درخواست می‌کنی ولی به تو داده نمی‌شود و[لی] بهتر از آن در کوتاه مدت یا بلند مدت به تو داده می‌شود یا سراغ چیزی که برایت بهتر باشد میروی، زیرا چه بسا امری هست که تو آن را طلب کرده‌ای، در حالیکه اگر به تو داده شود هلاکت دین و دنیای تو در آن میباشد ...
بحار الأنوار: جلد ۷۴، صفحه ۱۹۶
۲. أَبِي عَبْدِ اَللَّهِ عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ قَالَ: مَنْ ... قَامَ مِنْ آخِرِ اَللَّيْلِ فَتَطَهَّرَ وَ صَلَّى رَكْعَتَيْنِ وَ حَمِدَ اَللَّهَ وَ أَثْنَى عَلَيْهِ وَ صَلَّى عَلَى اَلنَّبِيِّ صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ لَمْ يَسْأَلِ اَللَّهَ شَيْئاً إِلاَّ أَعْطَاهُ إِمَّا أَنْ يُعْطِيَهُ اَلَّذِي يَسْأَلُهُ بِعَيْنِهِ وَ إِمَّا أَنْ يَدَّخِرَ لَهُ مَا هُوَ خَيْرٌ لَهُ مِنْهُ.
امام صادق صلوات الله علیه فرمود: کسی که در آخر شب برخاست و وضو گرفت و دو رکعت نماز خواند و حمد الهی نمود و بر او ثنا گفت و بر پیامبر صلی الله علیه و آله صلوات فرستاد، هیچ چیزی از الله درخواست نمیکند مگر اینکه یا خود همان چیزی که درخواست کرده است را به او عطا میکند و یا آنچه برایش از آن بهتر است را برای او ذخیره میکند.
الکافي: جلد ۳، صفحه ۴۶۸
۳. قَالَ عَلَيْهِ السَّلاَمُ: اَلْمُؤْمِنُ مِنْ دُعَائِهِ عَلَى ثَلاَثٍ إِمَّا أَنْ يُدَّخَرَ لَهُ وَ إِمَّا أَنْ يُعَجَّلَ لَهُ وَ إِمَّا أَنْ يُدْفَعَ عَنْهُ بَلاَءٌ يُرِيدُ أَنْ يُصِيبَهُ.
امام سجاد علیه السلام فرمود: مؤمن در دعاهاى خود يكى از سه استفاده را مى‌برد يا برايش ذخيره مى‌شود و يا دعايش مستجاب ميگردد و يا بلائى از او دفع مى‌شود كه بايد دچار آن بلا ميشد.
بحار الأنوار: جلد ۷۵، صفحه ۱۳۸
۴. أَبِي عَبْدِ اَللَّهِ عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ قَالَ: إِنَّ اَلْمُؤْمِنَ لَيَدْعُو اَللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ فِي حَاجَتِهِ فَيَقُولُ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ أَخِّرُوا إِجَابَتَهُ شَوْقاً إِلَى صَوْتِهِ وَ دُعَائِهِ فَإِذَا كَانَ يَوْمُ اَلْقِيَامَةِ قَالَ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَبْدِي دَعَوْتَنِي فَأَخَّرْتُ إِجَابَتَكَ وَ ثَوَابُكَ كَذَا وَ كَذَا وَ دَعَوْتَنِي فِي كَذَا وَ كَذَا فَأَخَّرْتُ إِجَابَتَكَ وَ ثَوَابُكَ كَذَا وَ كَذَا قَالَ فَيَتَمَنَّى اَلْمُؤْمِنُ أَنَّهُ لَمْ يُسْتَجَبْ لَهُ دَعْوَةٌ فِي اَلدُّنْيَا مِمَّا يَرَى مِنْ حُسْنِ اَلثَّوَابِ.
حضرت امام صادق عليه السّلام فرمود: همانا مؤمن خداى عز و جل را در بارۀ حاجت خود بخواند و خداى عز و جل فرمايد: اجابت او را بتأخير اندازيد بخاطر شوقى كه بآواز و دعاى او دارم، پس چون روز قيامت شود خداى عز و جل فرمايد: اى بندۀ من تو مرا خواندى (و دعا كردى) و من اجابت را بتأخیر انداختم اكنون ثواب و پاداش تو چنين و چنان است، و باز در بارۀ فلان چيز و فلان چيز مرا خواندى (و دعا كردى) و من اجابت تو را بتأخير انداختم و پاداش تو چنين و چنان است، فرمود: پس مؤمن آرزو كند كه كاش هيچ دعائى از او در دنيا اجابت نمى‌شد براى آنچه ثواب و پاداش نيك كه مى‌بيند.
الکافي: جلد ۲، صفحه ۴۹۰
استجابت در لغت به معنای پاسخ دادن و پذیرفتن و برآورده کردن است و طبق روایات فوق و غیره، مستجاب شدن دعا به معنای قبول شدن آن است که در نتیجه یا عین حاجت درخواستی به شخص داده می شود یا چیزی بهتر از آن به او داده می شود یا به خاطر آن دعا، بلائی از شخص دفع می شود و یا ذخیره آخرت او می شود و چنان ثوابی در قیامت به شخص داده می شود که آرزو می کند ای کاش هیچ دعایی از من در دنیا مستجاب نشده بود! شناخت معنای اجابت دعا، یأس و ناامیدی را از ما دفع می کند، زیرا فرد آگاه می شود که اجابت دعا فقط به داده شدن عین حاجت نیست.