کاربرد خط فاصله در زبان فارسی

موارد استفاده از خط فاصله به شرح زیر است:

۱. جدا کردن دو کلمه که دو جنبه مختلف از یک منظور را نشان می‌دهد:

مباحث هنری-ادبی علاقه‌مندان خاص خود را دارد.

۲. برای نشان دادن فاصله زمانی و مکانی به معنای «تا» و «به»:

امشب قطار تهران-مشهد با تاخیر می‌آید.

۳. برای نشان دادن حد فاصل دو عدد (صفحه، تاریخ):

سال‌های ۱۳۴۰-۱۳۴۵ بسیار خاطره‌انگیز بودند.

دقت داشته باشید که عدد کوچک‌تر باید سمت راست قرار گیرد.

۴. در آغاز متن‌های گفتگویی (نمایشی، تلفنی و داستانی) به جای نام گوینده و برای پرهیز از تکرار نام‌ها:

– چرا دیر کردی؟

– ماشین گیرم نیامد.

۵. در دو طرف جمله‌های معترضه (اغلب طولانی و تاکیدی):

این استدلال او -که غیرقابل انکار بود- همه را مجاب کرد.

۶. برای شکستن یا تقطیع واژگان به هجاهای آن برای مقاصد مختلف:

پیش‌دانشگاهی چند بخش است: پیش – دان – ـِش – گاه – یی

مَ – مَ – مَن هم مِ – مِ – مثلِ تُـ تُ – تو (انعکاس لکنت زبان در نوشتار)

۷. میان اجزای برخی ترکیب‌ها که تلفظ یا خوانش آن‌ها دشوار است:

پیمان گِس-گلشاییان

۸. برای تقسیم‌بندی یا ذکر گیرندگان نامه:

گیرندگان:

– رئیس محترم دانشگاه

– معاون محترم پژوهشی

– کارگزینی هیئت علمی

این دانشگاه سه دانشکده دارد:

– دانشکده علوم انسانی

– دانشکده فنی مهندسی

– دانشکده علوم پایه

نکته مهم رعایت فاصله بین علامت خط فاصله با کلمات اطراف آن است. همانطور که در مثال‌های ذکر شده در بالا ملاحظه می‌گردد، این علامت هنگامی که دو کلمه مختلف را به هم وصل می‌کند و یک ترکیب می‌سازد به هر دوی آن‌ها می‌چسبد؛ هنگامی که در آغاز یک سطر قرار می‌گیرد، به ابتدای سطر می‌چسبد ولی یک فاصله با کلمه بعد از خود دارد؛ هنگام تقطیع واژهای یک کلمه از هر دو طرف یک فاصله می‌گیرد و به هنگام کاربرد در جملات معترضه با یک فاصله از کلمه قبل و بعد از خود نوشته می‌شود؛ اما متن داخل آن، بدون فاصله با آن قرار می‌گیرد.