تسعیر ارز چیست
یک واحد تجاری، ممکن است فعالیتهای خارجی خود را با ارز انجام دهد. اگر عملیات مالی این شرکت به ریال ثبت شود، باید تمام معاملات ارزی آن به ریال تبدیل شود. این تبدیل واحد پولی را تسعیر ارز میگوییم. در واقع با تسعیر ارز، حسابدار بررسی میکند که نرخ تغییرات ارز چه تاثیری بر عملیات مالی گذاشته و آیا برای شرکت سودآور بوده است یا خیر.
به دلیل این که تعیین نرخ لحظهای ارز دشواریهای خاص خود را دارد، معمولا به صورت تقریبی در بازههای زمانی مختلف مثل یک هفته یا یک ماه از میانگین نرخ ارز به عنوان نرخ تقریبی استفاده میشود. اما اگر نوسانات نرخ ارز شدید باشد، نمیتوان به این میانگین اتکا کرد.
از آن جا شرکتهای پذیرفته شده در بورس نیز جزء بزرگترین واحدهای تجاری کشور و به نوعی بخش مهمی از چرخه اقتصاد میباشند، توجه به این موضوع برای سرمایهگذاران این حوزه و حتی سایر بازارهای موازی الزامی است.
مثال:
فرض کنید یک شرکت تولیدی ایرانی با شرکتی خارجی وارد معامله میشود. اگر پرداخت مدتی بعد از معامله صورت گیرد، نرخ ارز در زمان انجام معامله و زمان پرداخت تفاوت خواهد داشت.
برای مثال فرض کنید یک شرکت ایرانی کالایی را با قیمت (۱۰۰۰) دلار به یک شرکت خارجی میفروشد و در زمان امضای قرارداد نیز نرخ دلار (۴۰۰۰) تومان بوده است. پس معامله به صورت زیر ثبت میشود:
قیمت فروش کالا در قرارداد = قیمت کالا به دلار × نرخ دلار در زمان قرارداد
۴ میلیون تومان = ۴۰۰۰ تومان × ۱۰۰۰ دلار
پس از مدتی و در هنگام پرداخت شرکت خارجی قیمت دلار افزایش یافته و به (۱۲۰۰۰) تومان میرسد. در این صورت شرکت ایرانی به ازای هر کالا از محل افزایش نرخ ارز ۸ میلیون تومان دیگر هم سود میکند. در واقع قیمت فروش بهصورت زیر ثبت میشود:
قیمت دریافتی فروش کالا = قیمت کالا به دلار × نرخ دلار در زمان پرداخت
۱۲ میلیون تومان = ۱۲۰۰۰ تومان × ۱۰۰۰ دلار
در این جا شرکت از محل تسعیر ارز هشت میلیون تومان سود کرده است. لذا به سود یا زیانی که حاصل از تغییر نرخ ارز در صورتهای مالی باشد، سود یا زیان ناشی از تسعیر نرخ ارز میگویند.
حسابداران معمولا به سه طریق تسعیر ارز را ثبت میکنند:
۱- در طول یک سال نرخ ارز را ثابت در نظر گرفته و معاملات شرکت را با آن نرخ ثبت میکنند. در انتهای سال ماندههای ارز حاصل از معاملات را تسعیر کرده و سود و زیان حاصل از تسعیر ارز شرکت را محاسبه میکنند. این روش دقت محاسبات پایینی دارد، چون معمولا در طول یک سال ارز نوسانات زیادی دارد که در این روش درنظر گرفته نمیشود.
۲- تسعیر یا به صورت ماهانه و یا در دورهی مالی مشخص انجام میشود. در این روش در هر ماه یا در هر دوره مالی نرخ ارز بروز رسانی میشود و تسعیر بر اساس نرخ جدید محاسبه میشود.
۳- نوسانات نرخ ارز به صورت روزانه ثبت شده و عملیات تسعیر روزانه محاسبه میشود. این روش نسبت به دو روش قبل از دقت بیشتری برخوردار است.
این مطالب را حتما بخوانید: