corona
آرمان ملی- منیره چگینی ۱۳۹۹/۱/۲۴حاشيه‌نشين‌های قربانی كرونا را گسترش می‌دهند
شاید تا چندی پیش، بسیاری از مردم بر این باور بودند که «کرونا فقیر و غنی نمی‌شناسد» و همه را درگیر می‌کند، اما با افزایش چند برابری اقلام بهداشتی همچون ماسک، الکل و... و تهدید کارفرمایانی که در خانه نشسته بودند و کارگران را مجبور به فعالیت در محیط کارشان می‌کردند و به تبع رفت و آمد آنها در شهرها، آن زمان بود که کرونا فقیر را از غنی تشخیص داد و در مناطق حاشیه‌نشین و محروم گسترده‌تر شد. صحبت‌های یک پزشک که نمی‌خواهد نامی از او در این گزارش برده شود، در این رابطه قابل تامل است، او که در یکی از بیمارستان‌های شهرری فعالیت می‌کند به «آرمان ملی» می‌گوید: «بسیاری از افراد مشکوک به کرونا از اقشار مناطق پایین شهر و حاشیه‌نشین هستند و وقتی به آنها می‌گویم که باید آزمایش کرونا دهید، اکثر آنها قبول نمی‌کنند و می‌گویند که اگر چند هفته در بیمارستان بمانیم چه کسی هزینه زن و بچه‌مان را می‌دهد و کارمان را از دست می‌دهیم، لطفا با دارو ما را مداوا کنید.» صحبت‌های روز گذشته معاون وزیر بهداشت و درمان نیز این ادعا را تایید می‌کند: «شواهد جدید نشان می‌دهد که مرگ و میر کرونا در میان فقرا بیشتر است».
هر چند که بسياري از کارشناسان بر اين باورند که اگر آمار مناطقي که کرونا در آنها شيوع بيشتري دارد، گفته شود، مي‌تواند بسيار موثرتر از اين کلي‌گويي‌ها باشد.
البته اين امر مختص ايران نيست و در کشورهاي توسعه يافته‌اي همچون آمريکا، هلند و فرانسه نيز ديده مي‌شود و فقرا و اقشار آسيب پذير جامعه که در مناطق حاشيه‌نشين و سکونتگاه‌هاي غير رسمي، اولين قربانيان کروناويروس هستند. برآوردهاي رسمي نشان مي‌دهد، حدود 11 ميليون نفر در مناطق حاشيه‌نشين کشور و در 1200 محله زندگي مي‌کنند. علاوه بر اين، 30 درصد جمعيت شهري اين کشور يعني نزديک به 19 ميليون از 56 ميليون جمعيت شهري در مناطق فرسوده، حا‌شيه‌اي و سکونتگاه‌هاي غيررسمي زندگي مي‌کنند.
کرونا فقير را از غني تشخيص مي‌دهد
در اين رابطه به سراغ رئيس انجمن مددکاران اجتماعي ايران رفتيم تا نظرات او را در اين رابطه جويا شويم. سيدحسن موسوي چلک به «آرمان ملي» مي‌گويد: وقتي به مولفه‌هاي بهداشتي فردي و محيطي، براي قطع زنجيره کرونا نگاه مي‌اندازيم، طبيعتا افراد فقير جامعه و کساني که در سکونتگاه‌هاي غير رسمي زندگي مي‌کنند و از حداقل‌هاي خدمات عمومي برخوردار نيستند، اولين کساني هستند که در معرض اين ويروس قرار دارند و مناطق حاشيه‌نشين و فقير نشين شهرها به محلي براي استقرار ويروس به شکل زنجيروار خانه به خانه تبديل مي‌شود. در تعريف سند احيا، بهسازي، نوسازي و توانمند‌سازي محلات ناکارآمد شهري که در سال 93 در هيات دولت مصوب شد، اين مناطق شهري از حداقل خدمات عمومي برخوردار نيستند و 11 ميليون نفر از ساکنان مناطق حاشيه‌نشين در معرض کرونا قرار دارند. بدون ترديد اين مکان‌ها و جمعيت بالايي که در آن زندگي مي‌کند محل استقرار ويروس در شهرها هستند. عمدتا در اين اين مناطق درصد رعايت بهداشت فردي و بهداشت محيطي پايين تر از ديگر مناطق شهر است. وي در ادامه مي‌افزايد: متاسفانه ما آماري به تفکيک مناطق شهري و روستايي که به کرونا مبتلا شده‌اند، نداريم، ولي با توجه به ويژگي‌هاي مذکور، بدون ترديد شيوع کرونا در مناطق فقير نشين بيشتر است و مي‌تواند آمار روزانه شهرها را بالاتر ببرد.
موسوي چلک معتقد است که طرح فاصله‌گذاري اجتماعي که در کشور ما انجام شد، فاصله‌گذاري فيزيکي بود، و افزود: در اين طرح که يکي از راه‌هاي موثر کاهش آمار مبتلايان به حساب مي‌آمد، بايد ببينيم که چه کساني مي‌توانند در خانه بمانند، افرادي که از تمکن مالي بيشتري برخوردارند و در صورت بيکاري چندماهه مي‌توانند بدون دغدغه به زندگي عادي‌شان ادامه دهند. طبق نظرسنجي که چندي پيش توسط ايسپا صورت گرفت مشخص شد که جمعيت زيادي از مردم گفته بودند که نهايتا يک ماه مي‌توانند در خانه بمانند و بايد هر چه سريع‌تر خود را به محل کارشان معرفي کنند. رئيس‌جمهور هم گفته بود که يک عده به نان شب‌شان محتاج هستند و اگر سرکار نروند نمي‌توانند شکم زن و بچه‌شان را سير کنند. حتي ما شاهد بوديم که در مقطعي که بازار و کارگاه‌ها به ظاهر تعطيل بودند، يک تعداد مغازه‌ها به صورت چراغ خاموش در داخل فعاليت مي‌کردند. رئيس انجمن مددکاران اجتماعي ايران در ادامه با اشاره به اينکه ما چون نظام اجتماعي قوي نداريم و نمي‌توانيم مايحتاج مردمي که در خانه مي‌مانند را تامين نماييم، اظهار مي‌کند: پس بايد مردم سرکار بروند و حتي افرادي که به کرونا مبتلا شده‌اند، مجبورند به سرکارشان بروند و بيماري شان را مخفي کنند، چون به خوبي مي‌دانند که اگر بيماري‌شان را در محيط کار اعلام کنند احتمال اخراج آنها وجود دارد. از سوي ديگر وسايل بهداشتي همچون ماسک و الکل رشد چندين برابري داشته و بار مالي زيادي را بر دوش خانوارها گذاشته است و خانواده‌هاي مناطق فقير نشين نمي‌توانند اين اقلام پيشگيري را تهيه نمانند. پس بحران‌هايي از جنس کرونا و مبتني بر بهداشت فردي و محيطي، اول گروه‌هاي آسيب پذير جامعه را درگير مي‌کند، چون به دليل افزايش قيمت مواد بهداشتي، آنها نه امکان پيشگيري دارند، نه مي‌توانند از پس هزينه‌هاي درماني بر‌بياند و بعد از درمان نيز بسياري از آنها شغل‌شان را از دست مي‌دهند.
سيستان و بلوچستان در آستانه بحران
يکي از استان‌هاي محروم کشور سيستان و بلوچستان است، که به گفته استاندار اين استان وضعيت کرونا در دومين استان پهناور کشور بحراني اعلام شده است. احمدعلي موهبتي مي‌گويد: اين استان در حال حاضر با چهار بحران «سيل، کرونا، زنگ گندم و حمله ملخ‌ها» روبه‌روست آمار مبتلايان به کرونا هم در اين استان رو به افزايش و بحراني است. بي‌شک بسياري از مردم اين استان توان تامين وسايل بهداشتي و در خانه ماندن را ندارند و همين امر مي‌تواند به فاجعه در دومين استان پهناور ايران منجر شود.
نقش اقتصاد در ابتلا به کرونا
اميرمحمود حريرچي، جامعه‌شناس نيز اين امر را تاييد مي‌کند و به «آرمان ملي» مي‌گويد: مشکل اصلي ما اين است که آمار مبتلايان و مرگ و مير را به تفکيک شغل، استان و منطقه سکونت اعلام نمي‌کنيم. بخش مهمي از شيوع کرونا در ايران به محل سکونت و شرايط اقتصادي وابسته است. در اين روزها که بسياري از مردم به نان شب‌شان محتاج هستند، کارگران -که عمده مشاغل کشور را شامل مي‌شوند- مجبورند از خانه با کمترين محافظ بيرون بيايند. در اين شرايط درمان و ريشه کني کرونا را نمي‌توان در مسائل پزشکي ديد و همزمان مطالعات آماري و اقدامات اقتصادي بسيار موثر است. وي در ادامه مي‌افزايد: آمارهاي کلي دردي را از جامعه و کساني که مي‌خواهند کمک کنند، دوا نمي‌کند. در اين شرايط وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعي کجاست؟ مگر مسئوليت ايشان رسيدگي به اقشار کم درآمد و آسيب پذير جامعه در زمان بحران نيست، پس چرا هيچ اقدامي را در اين رابطه انجام نمي‌دهد و چشم اين وزارتخانه بزرگ با ديوار بلندي که اطرافش کشيده، به دست کميته امداد و انجمن‌هاي حمايتي است؟ مردم را نمي‌توان صدقه بگير در نظر گرفت و اگر ما حق مردم را براي رفتن به سرکار و تلاش براي سيرکردن شکمشان را بپذيريم، آنوقت مي‌توان نتايج بهتري از وضعيت موجود درک کرد، اما وقتي با مردم به شکل صدقه بگير برخورد مي‌کنيم، آن زمان از کمک يک ميليوني معيشتي دولت جوک مي‌سازند. حريرچي با اشاره به اينکه خيريه‌ها و کمک‌هاي مردمي محدود است و به جيب و درآمد مردم بستگي دارد؛ مي‌افزايد: دولت در حالي روي کمک انجمن‌هاي حمايتي براي رسيدگي به افراد کم بضاعت جامعه حساب باز کرده که اين انجمن‌ها در تامين هزينه‌هايشان با مشکل جدي روبه‌رو هستند. براي در خانه ماندن که يکي از بهترين راه‌هاي قطع زنجيره کرونا‌ست بايد دولت به مردم بيش از اينها کمک کند. متاسفانه به غير از کادر پزشکي و درماني که به مردم کمک مي‌کنند بقيه دچار سياسي بازي هستند و در اين شرايط فقط قشر ضعيف جامعه از کرونا مي‌ميرد.