Core

Core


NOTAS

Página 21 de 22

NOTAS

[1] S. Mossakowski, «Program ideowy obrazu Rafaela Święta Cecylia», en: Idem, Sztuka jako świadectwo czasu, Varsovia, Arkady, 2000, p. 81.

[2] M. Girardi, Rafael: la búsqueda de la perfección y la ternura de la naturaleza, trad. de V. Gallego, Madrid, Electa España, 2000, p. 114.

[3] Sobre el diagnóstico de la enfermedad de La Fornarina, véase: C. H. Espinel, «The Portrait of Breast Cancer and Raphael’s La Fornarina», Lancet, 2002, t. 360, p. 261; y Lancet, 2003, t. 361, p. 1129.

[4] Cz. Miłosz, TO, Cracovia, Wydawnictwo Znak, 2001, p. 8.

[5] R. Descartes, Las pasiones del alma, trad. de T. Onaindia, Madrid, Edaf, 2005.

[6] J. Van Gijn, Odruch Babińskiego. Stulecie odkrycia, trad. de W. Turaj, Cracovia, Medycyna Praktyczna, 2005, p. 50.

[7] Del prólogo de A. Prusiński al libro de J. van Gijn, Odruch Babińskiego, op. cit.

[8] S. Heaney, W odmienny wzór, conferencia impartida el 12 de mayo de 2005 en la Universidad Jagellónica con motivo de su nombramiento como doctor honoris causa, trad. de A. Pokojska, Tygodnik Powszechny, 2005, núm. 22, p. 10.

[9] J. M. Rymkiewicz, Słowacki. Encyklopedia, Varsovia, Wydawnictwo Sic!, 2004, p. 156.

[10] J. Słowacki, «Beniowski, pieśń XI», en: Idem, Pisma, edición de A. Górskiego, t. 2, Cracovia, Gebethner i Wolff, 1908, p. 479.

[11] G. García Márquez, «Tramontana», en: Idem, Doce cuentos peregrinos, Madrid, Mondadori, 1992, p. 181.

[12] N. Bouvier, Journal D’Aran et d’autres lieux, París, Payot, 1990. El autor cita la versión polaca: N. Bouvier, Dziennik z wysp Aran i innych miejsc, trad. de K. Arustowicz, Varsovia, Noir sur Blanc, 2000, p. 47.

[13] Citado según: I. Glynn, An Anatomy of Thought. The Origin and Machinery of the Mind, Oxford, Oxford University Press, 1999, p. 169.

[14] N. Monk, «Asymmetric Fixation», Nature, 2004, t. 427, p. 111.

[15] Ch. Koch, The Quest for Consciousness. A Neurobiological Approach, Englewood, Roberts and Co., 2004, p. 294.

[16] G. Miller, «How Are Memories Stored and Retrieved?», Science, 2005, t. 309, p. 92.

[17] Ch. Koch, The Quest for Consciousness, op. cit., p. 196.

[18] J. Kleiner, W. Maciąg, Zarys dziejów literatury polskiej, Varsovia-Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1972, p. 256.

[19] A. Mickiewicz, Dziady, p. III, en: Idem, Dzieła, ed. de S. Pigonia, t. 3, Varsovia, Czytelnik, 1949.

[20] S. Mrożek, Baltazar. Autobiografia, Cracovia, Noir sur Blanc, 2006, p. 248. [De próxima aparición en esta editorial].

[21] A. Libera, introducción en: S. Mrożek, Baltazar, op. cit., p. 8.

[22] Cz. Miłosz, Ziemia Ulro, Cracovia, Wydawnictwo Znak, 2000, p. 35.

[23] Ibidem.

[24] V. Nabokov, Curso de literatura europea, trad. de F. Torres, Barcelona, Ediciones B, 1987, p. 325.

[25] Cz. Miłosz, Ziemia Ulro, op. cit., p. 36.

[26] R. Gorczyńska, Podróżny świata. Rozmowy z Czesławem Miłoszem, Cracovia, Wydawnictwo Literackie, 1992, pp. 139-140.

[27] E. Dickinson, «Poema 670», en: Idem, Poemas, selección y trad. de S. Ocampo, Barcelona, Tusquets, 2006, p. 211.

[28] G. Buzsaki, Rhythms of the Brain, Oxford, Oxford University Press, 2006, p. 370.

[29] N. C. Andreasen, The Creating Brain. The Neuroscience of Genius, Nueva York, Dana Press, 2005, p. 158.

[30] A. Szczeklik, Catarsis. Sobre el poder curativo de la naturaleza y del arte, trad. de J. Sławomirski y A. Rubió, Barcelona, Acantilado, 2010, p. 45.

[31] R. Rapport, Nerve Endings. The Discovery of the Synapse, Nueva York, W. W. Norton and Co., 2005, p. 184.

[32] J.C.A. Heinroth, Lehrbuch der Seelengesundheitskunde, t.1, Leipzig, Vogel, 1823, pp. 591-592.

[33] V. Andreoli, Moi wariaci. Wspomnienia psychiatry, trad. de M. Bielawski, Cracovia, Wydawnictwo Homini, 2007, p. 187.

[34] Ibidem, p. 193.

[35] T. Boy-Żeleński, «Dziadzio», en: Idem, Słówka, Varsovia, Książka i Wiedza, 1950, p. 17.

[36] M. Rivet, Les aliénés dans la familie et dans la maison de la santé, París, Mason, 1875, p. 145.

[37] E. Shorter, Historia de la psiquiatría: desde la época del manicomio a la era de la Fluoxetina, trad. de F. Contreras, Esplugues de Llobregat, J & C, 1999.

[38] A. Elliot, Koncepcje «ja», trad. de S. Królak, Varsovia, Wydawnictwo Sic!, 2007, p. 100.

[39] T. Millon, Masters of Mind. Exploring the Story of Mental Illness from Ancient Times to the New Millennium, Hoboken, John Wiley and Sons, 2004, p. 325.

[40] E. Shorter, op. cit., p. 165.

[41] A. Grünbaum, The Foundations of Psychoanalysis. A Philosophical Critique, Berkeley, University of California Press, 1984, citado según: E. Shorter, op. cit., p. 343.

[42] H. J. Eysenck, Decadencia y caída del imperio freudiano, Barcelona, Ediciones de Nuevo Arte Thor, 1988, p. 207.

[43] E. Shorter, Historia de la psiquiatría…, op. cit., p. 28.

[44] Ibidem, p. 315.

[45] Ibidem.

[46] V. Andreoli, Moi wariaci, op. cit., p. 262.

[47] T. Millon, Masters of Mind, op. cit., p. 588.

[48] P. Deniker, «The Neuroleptics. A Historical Survey», Acta Psychiatrica Scandinavica, 1990, t. 82 (suplemento 358), p. 87.

[49] R. Calasso, Las bodas de Cadmo y Harmonía, trad. de J. Jordá, Barcelona, Anagrama, 1994, p. 111.

[50] Homero, Ilíada, ed. de A. López Eire, Madrid, Cátedra, 1989, p. 380.

[51] R. Calasso, op. cit., p. 110.

[52] Homero, Odisea XI, 638, citado según: R. Calasso, Las bodas de Cadmo y Harmonía, op. cit., p. 111.

[53] J. G. Frazer, The Belief in Immortality and the Worship of the Dead, t. 1, London, Macmillan, 1913, p. 33.

[54] J. Parandowski, Mitologia. Wierzenia i podania Greków i Rzymian, Varsovia, Czytelnik, 1950, p. 102.

[55] E. Rhode, Die Religion der Griechen, citado según: E. R. Dodds, Los griegos y lo irracional, trad. de M. Araújo Fernández, Madrid, Alianza, 2000.

[56] Véase: E. R. Dodds, op. cit.

[57] Una inestimable fuente de información sobre los chamanes siberianos se puede encontrar en los últimos trabajos de etnólogos de Poznań: M. M. Kośko, Mitologia ludów Syberii, Varsovia, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1990; Idem, Szamanizm. Teatr jednego aktora, Poznań, Muzeum Narodowe w Poznaniu, 2002; A. Rozwadowski y M. M. Kośko, Spirits and Stones, Poznań, Instytut Wschodni KAM, 2002; A. Szyjewski, Szamanizm, Cracovia, WAM, 2005.

[58] W. Sieroszewski, Dwanaście lat w kraju Jakutów, t. 17, Cracovia, Wydawnictwo Literackie, 1961, pp. 327-328, citado según: M. M. Kośko, op. cit., p. 20.

[59] Véase: E. R. Dodds, Los griegos y lo irracional, op. cit.

[60] K. Michalski, Płomień wieczności. Eseje o myślach Fryderyka Nietzschego, Cracovia, Wydawnictwo Znak, 2007, p. 219.

[61] Ibidem, p. 220.

[62] A. Schopenhauer, citado según: Ibidem, p. 221.

[63] Horacio, Oda III, 30,6, en: Odas y Epodos, ed. lit. de V. Cristóbal, y M. Fernández Galiano, Madrid, Cátedra, 1990.

[64] F. Hölderlin, Co się ostaje, ustanawiają poeci, trad. de A. Libera, Cracovia, Wydawnictwo Znak, 2003.

[65] Z. Herbert, «Do Ryszarda Krynickiego - list», en: Idem, 89 wierszy, Cracovia, Wydawnictwo a5, 1998, p. 73.

[66] Juan Pablo II, Homilie na niedziele i święta, red. P. Ptasznik, Cracovia, Wydawnictwo m, 2007, p. 257.

[67] N. Gorbaniewska, «Still am Meer», en: Idem, Drewniany anioł, trad. de W. Woroszylski, Cracovia, Oficyna Literacka, 1990, p. 52.

[68] J. Parandowski, Mitologia, op. cit., p. 11.

[69] Para la búsqueda de fuentes y de la historia de los términos kore y simbiosis (véase: cap. «En conjunción») me he basado principalmente en: H. G. Liddell, R. Scott, A Greek-English Lexicon, Oxford, Oxford University Press, 1996. Del mismo modo, me han resultado de inestimable ayuda las indicaciones y consejos del catedrático Stanisław Stabryła, director de la Cátedra de Filología Latina de la Universidad Jagellónica, al que expreso mi más sincero agradecimiento. También quiero expresar mi gratitud a la profesora Mary R. Lefkowitz, del Wellesley College de Massachusetts.

[70] R. Calasso, Las bodas de Cadmo y Harmonía, op. cit., p. 193.

[71] Ibidem.

[72] Plinio el Viejo, Historia natural, intr. de G. Serbat, trad. y notas de A. Fontán y A. M.ªMoure Casas, Madrid, Gredos, 2003, p. 523.

[73] R. Calasso, op. cit., p. 192.

[74] Pseudo-Platón, Alcibíades o de la naturaleza del hombre, trad. de J. A. Míguez, Buenos Aires, Aguilar, 1961, p. 148.

[75] Ibidem.

[76] J. Słowacki, «Los mię już żaden nie może zatrwożyć», citado según: W. Borowy (ed.), Od Kochanowskiego do Staffa. Antologia liryki polskiej, Varsovia, PIW, 1982, p. 258.

[77] J. Kochanowski, «Do snu», citado según: W. Borowy, op. cit., p. 4.

[78] A. Mickiewicz, Tadeo Soplica ó el último proceso en Lituania, primera traducción española por León Medina, Madrid, Librería de M. Murillo, Imprenta de José de Rojas, 1885.

[79] R. Krynicki, «Weź mnie», en: Idem, Kamień, szron, Cracovia, Wydawnictwo a5, 2005, p. 38.

[80] I. Kertész, Liquidación, trad. de A. Kovacsics Meszaros, Madrid, Alfaguara, 2003, p. 113.

[81] Heraklit, en Diels, B 45 y Colli A 88, conservado en Diógenes Laercio, IX, 7, citado según: N. Chiaromonte, Granice duszy, trad. de S. Kasprzysiak, Varsovia, Czytelnik, 1996, p. 133 (traducción de la frase: I. Krońska).

[82] M. Eliade, citado según: A. Szyjewski, Szamanizm, op. cit.

[83] A. Szyjewski, op. cit., p. 10.

[84] W. Tatarkiewicz, Historia filozofii, t. 1, Varsovia, PWN, 2004, p. 169.

[85] H. Bergson, Las dos fuentes de la moral y la religión, trad. y estudio preliminar de J. de Salas y J. Atencia, Madrid, Tecnos, 1996, p. 37.

[86] P. Hadot, Plotino o la simplicidad de la mirada, trad. de M. Solana, Barcelona, Alpha Decay D.L., 2004, p. 193.

[87] Plotyn, Enneady, I, 6, 9, trad. de A. Krokiewicz, citado según: L. Szestow, Na szlakach Hioba, trad. de J. Chmielewski, Varsovia, Aletheia, 2003, p. 442.

[88] L. Szestow, op. cit., p. 442.

[89] P. Hadot, op. cit., p. 191.

[90] B. Skarga, Kwintet metafizyczny, Cracovia, Universitas, 2005, p. 144.

[91] J.-N. Vuarnet, Ekstazy kobiece, trad. de K. Matuszewski, Gdańsk, Słowo/obraz terytoria, 2004, p. 11.

[92] J. Attali, Pascal, trad. de J. Kierul, Varsovia, PIW, 2004, p. 23.

[93] Juan Pablo II, Memoria e identidad, trad. de B. Piotrowski, Madrid, La Esfera de los Libros, 2005, p. 23.

[94] L. Fisher, ¿Cuánto pesa el alma?: cómo algunos experimentos descabellados han dado lugar a descubrimientos excepcionales, trad. de J. M. Ibeas Delgado, Madrid, Debate, 2009.

[95] A. Szczeklik, Catarsis, op. cit., p. 91.

[96] San Agustín, citado según: W. Tatarkiewicz, Historia Filozofii, op. cit., p. 195.

[97] T. Halík, Co nie jest chwiejne, jest nietrwałe. Labiryntem świata z wiarą i wątpliwościami, trad. de J. Zychowicz, Cracovia, Wydawnictwo WAM, 2004, p. 62.

[98] Ibidem.

[99] V. Nabokov, La dádiva, trad. de C. Giralt, Barcelona, Anagrama, 1988, p. 336.

[100] S. Heaney, «Wychowanek», en: Idem, 44 wiersze, trad. de S. Barańczak, Cracovia, Wydawnictwo Znak, 1994, p. 158.

[101] Cz. Miłosz, Ziemia Ulro, op. cit., p. 157.

[102] A. Zagajewski, Antenas, trad. de X. Farré, Barcelona, Acantilado, 2007, p. 84.

[103] Ch. Koch y S. Greenfield, The Quest for Consciousness, op. cit.

[104] D. Hofstadter, I Am a Strange Loop, Nueva York, Basic Books, 2007.

[105] S. Blackmore, «A Strange Sense of Self. Am I a Mirage?», Nature, 2007, t. 447, p. 29.

[106] H. Nusbaum, conferencia «O wpływie czynności duchowych na sprawy chorobowe», en VII Zjeździe Lekarzy i Przyrodników Polskichw 1894 roku we Lwowie, citado según: B. Dobroczyński, Idea nieświadomości w polskiej myśli psychologicznej przed Freudem, Cracovia, Universitas, 2005, p. 268.

[107] Ibidem.

[108] S. Freud, citado según: A. Elliott, Koncepcje «ja», op. cit., p. 67.

[109] F. Nietzsche, citado según: A. Elliott, op. cit.

[110] C. Blakemore, «In Celebration of Cerebration», Lancet, 2005, t. 366, p. 2035.

[111] C. Blakemore, op. cit.

[112] A. Damasio, «The Person Within», Nature, 2003, t. 423, p. 227.

[113] S. G. Cohen, «Cook and Van der Veer on Heredity and Sensitization», Journal of Allergy and Clinical Immunology, 2002, t. 110, p. 674.

[114] Ibidem.

[115] A. Szczeklik, «The Robert Cooke Memorial Lectureship: Aspirin Induced-Asthma», Annual Meeting of the American Academy of Allergy, Asthma and Immunology, Nueva Orleans, 2001.

[116] S. G. Cohen, M. Samter, Excerpts from Classics in Allergy, Carlsbad, Symposia Foundation, 1992, p. 132.

[117] J. Howell, «Roger Altounyan and the Discovery of Cromolyn (sodium cromoglycate)», Journal of Allergy and Clinical Immunology,2005, t. 115, pp. 882-885; y también: A. M. Edwards, «The Discovery of Cromolyn Sodium and Its Effect of Research and Practice in Allergy and Immunology», Journal of Allergy and Clinical Immunology, 2005, t. 115, pp. 885-888.

[118] A. M. Edwards y J. Howell, «The Chromones: History, Chemistry and Clinical Development. A Tribute to the Work of Dr. R. E. C. Altounyan», Clinical and Experimental Allergy, 2000, t. 30, pp. 756-774.

[119] M. J. Stone, «Monoclonal Antibodies. Designing Medical Missiles», Lancet, 2006, t. 368, p. 48.

[120] P. Ehrlich, citado según: M. J. Stone, op. cit.

[121] Traducida al inglés como Roly Poly. En español se suele hacer referencia a ella como «Milhojas». La voz polaca przekładaniec es el nombre de un postre hecho de varias capas de masa de diferentes sabores; también se usa para referirse a algo que está compuesto de distintos trozos o elementos. (N. de los T.).

[122] Cita de Kierkegaard modificada por Jerne, citado según: T. Söderqvist, Science as Autobiography. The Troubled Life of Niels Jerne,New Haven-Londres, Yale University Press, 2003.

[123] W. Tatarkiewicz, Historia Filozofii, op. cit., p. 184.

[124] Orígenes, citado según: J. E. Cirlot, Diccionario de símbolos, Madrid, Siruela, 2004 (8.ª ed.), p. 249.

[125] R. M. Rilke, Cartas a un joven poeta, trad. de J. M.ª Valverde, Madrid, Alianza Editorial, 1980, p. 85.

[126] Cz. Miłosz, «Kufer», en: Idem, Druga przestrzeń, Cracovia, Wydawnictwo Znak, 2002, p. 36.

[127] M. Bulgákov, El maestro y Margarita, trad. de A. Lacasa Sancha, Madrid, Debate, 1998, pp. 26, 27.

[128] A. Szczeklik, Catarsis, op. cit., p. 23.

[129] Apuleyo, Metamorfosis, XI, 5, citado según: P. Hadot, Le voile d’Isis. Essai sur l’histoire de l’idée de Nature, París, Gallimard, 2004, p. 242.

[130] Ibidem, p. 27.

[131] F. Bacon, Novum organum, trad. de M. Malherbe, J.-M. Pousseur, París, PUF, 1986, citado según: P. Hadot, op. cit., p. 107.

[132] J. W. Goethe, citado según: P. Hadot, op. cit., p. 291.

[133] F. Nietzsche, La gaya ciencia, trad. de L. Jiménez Moreno, Madrid, Austral, 2000, p. 59.

[134] Ibidem.

[135] Hipócrates, Tratados Hipocráticos, vol. 1, «De la medicina antigua», trad. y notas de C. García Gual y otros, Madrid, Gredos, p. 161.

[136] Idem, De l’art, XII, 3, trad. de J. Jouanna, p. 240, citado según: P. Hadot, op. cit., p. 107.

[137] N. Chadzinikolau, (ed. y trad.), Aforyzmy Greków, Poznań, Wydawnictwo Abos, 1991, p. 23.

[138] W. H. Auden, «Musée des beaux arts», en: Idem, Otro tiempo, trad. de Á. García, Valencia, Pre-Textos, 1995, p. 77.

[139] L. Kołakowski, La presencia del mito, trad. de G. Bolado, Barcelona, Círculo de Lectores, 1995, p. 74.

[140] Juan Pablo II, ¡Levantaos! ¡Vamos!, trad. de P. A. Urbina, México D. F., Plaza & Janés, 2004, p. 75.

[141] La palabra que forma el acrónimo en polaco, wron, significa ‘corneja’. (N. de los T.).

[142] El autor se refiere al Studium wojskowe (SW, estudio militar), una sección que existía en todos los centros superiores de enseñanza de la República Popular y que permitía a los estudiantes cumplir con el servicio militar obligatorio mientras cursaban sus estudios. Si un estudiante no aprobaba esta asignatura, no se le permitía continuar sus estudios. (N. de los T.).

[143] J. Brodski, conferencia en Katowice con motivo de su nombramiento como doctor honoris causa por la Universidad de Silesia, citado según: J. Illg, «Posłowie» (Epílogo) a la edición de poemas escogidos de J. Brodski Tym tylko byłem, trad. de S. Barańczak y otros, Cracovia, Wydawnictwo Znak, 2006, p. 234.

[144] P. W. Atkins, El dedo de Galileo, trad. de C. Martínez Gimeno, Madrid, Espasa Calpe, 2008.

[145] W. Szumowski, Historia medycyny filozoficznie ujęta, Varsovia, Sanmedia, 1994, p. 477.

[146] E. F. Keller, «A Clash of Two Cultures», Nature, 2007, t. 445, p. 603.

[147] M. Lachieze-Rey, J.-P. Luminet, Celestial Treasury. From the Music of the Spheres to the Conquest of Space, Cambridge, Cambridge University Press, 2001, p. 62.

[148] M. Heller, Filozofia przyrody, Cracovia, Wydawnictwo Znak, 2004, p. 21.

[149] J. Donne, «El buen día», en Poesía completa, tomo I, trad. de E. Caracciolo-Trejo, Barcelona, Ediciones 29, 1986, p. 87.

[150] M. Heller, en: M. Heller y J. Mączka (reds.), Struktura i emergencja, Cracovia-Tarnów, PAU i Biblos, 2006, p.

33.

[151] A. Białas, «Wprowadzenie» (Introducción), en: M. Heller y J. Mączka (reds.), Struktura i emergencja, op. cit., p. 33.

[152] M. Crichton, «Los extraterrestres causan el calentamiento global», trad. de E. Ferreyra, conferencia en el Caltech Michelin Lecture, 17de enero de 2003, http://www.liberalismo.org/articulo/197/29/extraterrestres/causan/calentamiento/global/.

[153] R. Richardson, «Chance Favors the Prepared Mind», Lancet, 2006, t. 368, p. 46.

[154] Sobre la historia del descubrimiento del fraude de Hwang, véanse: Science, 2006, t. 313, p. 22; y Nature, 2006, t. 439, p. 122.

[155] Sobre el fraude relativo a la curación del cáncer de boca, véase: Nature, 2006, t. 439, p. 248.

[156] Sobre Jacques Benveniste, véase: S. Richmond, Guardian, 21 de octubre de 2004.

[157] Sobre la polémica entre Hooke y Heweliusz, véase: entrevista conLord May of Oxford «Naukowa Liga Mistrzów», Academia, 2005, núm. 3, p. 42.

[158] C. K. Norwid, «Omyłka», en: Idem, Poezja i dobroć. Wybór z utworów, ed. de M. Piechal, Varsovia, PIW, 1977, p. 658.

[159] A. Staruszkiewicz, «Istota sukcesu naukowego», en: Sukces w nauce, Varsovia, Fundacja na rzecz Nauki Polskiej, 2006, p. 44.

[160] Blaise Pascal, Obras, trad. y notas de C. R. de Dampierre, Madrid, Alfaguara, 1981, p. 540.

[161] Z. Herbert, «Dawni Mistrzowie», en: Idem, Wiersze wybrane, Cracovia, Wydawnictwo a5, 2005, p. 240.

[162] J. R. Inglis, J. Sambrook y J. A. Witkowski (reds.), Inspiring Science. Jim Watson and Age of DNA, Nueva York, Cold Spring Harbor Laboratory Press, 2003, p. 126.

[163] R. J. Richards, The Romantic Conception of Life. Science and Philosophy in the Age of Goethe, Chicago, University of Chicago Press, 2002; y también: M. Laublicher, «A Premodern Synthesis», Science, 2003, t. 299, p. 516.

[164] Ch. Darwin, Beagle Diary, citado según: R. J. Richards, op. cit., p. 514.

[165] Carta de Charles Darwin a J. Hooker del 10 de febrero de 1845, citado según: R. J. Richards, op. cit., p. 514.

[166] Carta de Caroline Darwin a Charles Darwin del 28 de octubre de 1833, citado según: R. J. Richards, op. cit., p. 521.

[167] O. Breidbach, Visions of Nature. The Art and Science of Ernst Haeckel, Nueva York, Prestel, 2006, p. 104.

[168] P. Ball, «Painting the Whole Picture?», Nature, 2007, t. 445, p. 486.

[169] S. C. Morris, Life’s Solution. Inevitable Humans in a Lonely Universe, Cambridge-Nueva York, Cambridge University Press, 2003, p. 329.

[170] E. Check, «How Africa Learned to Love a Cow», Nature, 2006, t. 444, pp. 994-996.

[171] F. Kafka, Diarios, citado según: G. Ceronetti, El silencio del cuerpo, trad. de J. A. González Sainz, Barcelona, Acantilado, 2006, p. 197.

[172] Ovidio, Metamorfosis, trad. y ed. de C. Álvarez y R. M.ª Iglesias, Madrid, Cátedra, 1995, libro XV, 158.

[173] Th. Hardy, «Heredity», citado según: M. Sims, El ombligo de Adán, trad. de A. Desmonts, Madrid, Crítica, 2004, p. 55.

[174] Ch. Darwin, The Variation of Plants and Animals Under Domestication, Londres, John Murray, 1868, citado según: T. Lewens, «Science Undermined by Our Limited Imagination?», Science, 2006, t. 313, p. 1047.

[175] W. Gilbert, citado según: R. Lewontin, The Triple Helix, Cambridge, Harvard University Press, 2001, p. 11.

[176] J. M. Bishop, How to Win the Nobel Prize, Cambridge, Harvard University Press, 2003, p. 217.

[177] D. A. Wheeler y otros, «The complete genome of an individual by massive parallel DNA sequencing», Nature, 2008, t. 452, p. 877.

[178] M. V. Olson, «Dr Watson’s base pair», Nature, 2008, t. 452, p. 819.

[179] F. R. Collins, «The Language of Life. DNA and the Revolution in Personalized Medicine», Londres, Profile Books, 2010.

[180] S. Bajtlik, «The Beginning of the Universe», Academia, 2004, núm. 1, pp. 5-7.

[181] «The Dark Side», número especial de Science, 2003, t. 300, p. 1893.

[182] C. Biémont y C. Vieira, «Junk DNA as an Evolutionary Force», Nature, 2006, t. 443, p. 521.

[183] W. Makałowski, «Not Junk After All», Science, 2003, t. 300, p. 1246.

[184] Sobre esta nueva definición de gen, véase: H. Pearson, «Genetics. What is a Gene?», Nature, 2006, t. 441, p. 399.

[185] E. A. Carlson, Genes, Radiation and Society. The Life and Work of H. J. Muller, Ithaca, Cornell University Press, 1981, p. 174.

[186] J. M. Bishop, How to Win a Nobel Prize, op. cit., p. 150.

[187] Th. Boveri, The Origin of Malignant Tumors, Baltimore, Williams and Willkins, 1929, pp. 26-27.

[188] J. M. Bishop, op. cit., p. 150.

[189] H. Varmus, «The New Era in Cancer Research», Science, 2006, t. 312, p. 1162.

[190] B. Maciejewski, en: Dobry zawód. Z lekarzami rozmawiają Krystyna Bochenek i Dariusz Kortko, Cracovia, Wydawnictwo Znak, 2006, p. 305.

[191] Ch. Greenman y otros, «Patterns of Somatic Mutations in Human Cancer Genomes», Nature, 2007, t. 446, p. 153.

[192] D. A. Haber y J. Settleman, «Drivers and Passengers», Nature, 2007, t. 446, p. 145.

[193] J. Gribbin, The Scientists, Nueva York, Random House, 2002, p. 339.

[194] Ch. Darwin, citado según: N. Eldredge, Darwin. Discovering the Tree of Life, Nueva York, W. W. Norton and Co., 2005, p. 24.

[195] J. Gribbin, The Scientists, op. cit., p. 346.

[196] Ibidem, p. 332.

[197] Ch. Darwin, citado según: N. Eldredge, Darwin, op. cit., p. 43.

[198] Ibidem, p. 46.

[199] «Discurso de Harvey»: Lección magistral que se imparte anualmente en el Royal College of Physicians de Londres desde que la instituyó en 1656 William Harvey, descubridor de la circulación sanguínea. (N. de los T.).

[200] Famosa sentencia de Rudolf Virchow.

[201] T. Dobzhansky, citado según: N. Eldredge, Darwin, op. cit. p. 16.

[202] P. Nurse, «The Great Ideas of Biology», Clinical Medicine, 2003, t. 3, pp. 560-568.

[203] L. Margulis, «Symbiotic Theory of the Origin of Eucaryotic Organelles», en: D. L. Lee y D. H. Jennings (reds.), Symbiosis Symposium 29 of the Society for Experimental Biology, Cambridge, Cambridge University Press, 1975, pp. 21-38; Cfr. L. Margulis, D. Sagan, Acquiring Genoms. A Theory of the Origin of Species, Nueva York, Basic Books, 2002.

[204] J. A. Lake, «Disappearing Act», Nature, 2007, t. 446, p. 983.

[205] Ch. de Duve, «The Origin of Eukaryotes. A Reappraisal», Nature Reviews Genetics, 2007, t. 8, p. 395.

[206] A. Mayer, «Viewing Life as a Cooperation. Can Symbiosis and Genome Acquisition Account for All Speciation?», Nature, 2002, t. 418, p. 275.

[207] S. Nee, «The Great Chain of Being», Nature, 2005, t. 435, p. 429.

[208] Cfr. W. Jones, citado según: R. Claiborne, The Life and Times of the English Language, Londres, Bloomsbury, 1990, p. 22.

[209] M. C. Rivera y J. A. Lake, «The Ring of Life Provides Evidence for a Genome Fusion Origin of Eukaryotes», Nature, 2004, t. 431, p. 151.

[210] E. Culotta, «What Genetic Changes Made Us Uniquely Human», Science, 2005, t. 309, p. 91.

[211] S. Pääbo, «The Mosaic that Is Our Genome», Nature, 2003, t.421, p. 409.

[212] R. E. Green y otros, «Analysis of One Million Base Pairs of Neanderthal DNA», Nature, 2006, t. 444, p. 330.

[213] Citado según: Sperber, «Evolution of the Selfish Gene», Nature, 2006, t. 441, p. 151.

[214] Ibidem, p. 22.

[215] T. Kirkwood, «Thank God for Richard Dawkins?», Lancet, 2006, t. 368, p. 1955.

[216] Ch. Darwin, citado según: O. Curry, «One Good Deed. Can a Simple Equation Explain the Development of Altruism?», Nature, 2006, t. 444, p. 683.

[217] E. Fehr y U. Fischbacher, «The Nature of Human Altruism», Nature, 2003, t. 425, p. 785.

[218] D. Tankersley, C. J. Stowe y S. A. Huettel, «Altruism is Associated with an Increased Neural Response to Agency», Nature Neuroscience, 2007, t. 10, p. 150-151.

[219] E. Fehr y U. Fischbacher, op. cit., p. 785.

[220] D. S. Wilson, Evolution for Everyone. How Darwin’s Theory Can Change the Way We Think About Our Lives, Nueva York, Delacorte Press, 2007, p. 7.

[221] R. Dawkins, The Blind Watchmaker. Why The Evidence of Evolution Reveals a Universe Without Design, Nueva York, Norton, 1986, citado según: M. Shermer, The Blind Godmaker, Science, 2005, t. 308, pp. 205-206.

[222] R. Dawkins, en: J. Brockman (red.), The Third Culture, Nueva York, Simon and Schuster, 1995, pp. 75-95, citado según: M. Shermer, The Blind Godmaker, op. cit.

[223] R. Dawkins, River out of Eden. A Darwinian View of Life, Londres, Weidenfeld and Nicholson, 1995, citado según: M. Shermer, op. cit.

[224] Cz. Miłosz, Druga przestrzeń, op. cit., p. 7.

[225] R. Gorczyńska, Podróżny świata, op. cit., p. 139.

[226] T. Kirkwood, Thank Good for Richard Dawkins?, op. cit., p. 1955.

[227] Así llama a R. Dawkins S. J. Gould, citado según: M. Shermer, The Blind Godmaker, op. cit.

[228] F. S. Collins, ¿Cómo habla Dios?: la evidencia científica de la fe, trad. de A. de la Torre Fernández, Madrid, Temas de Hoy, 2007.

[229] J. Życiński, Bóg i ewolucja, Lublin, TN KUL, 2002, p. 197.

[230] E. Check, News, Nature, 2006, t. 442, p. 115.

[231] Tertuliano, De praescriptione haereticorum, VII, 9: «Quid ergo Athens et Hierosolymis? Quid academiae et ecclesiae?», citado según: Encyklika Fides et ratio Ojca Świętego Jana Pawła II, Cracovia, Wydawnictwo m, 1998, p. 49.

[232] L. Kołakowski, citado según: Padre J. Sadzik, Inne niebo, inna ziemia, introducción a Cz. Miłosz, Ziemia Ulro, op. cit., p. 25.

[233] Encyklika Fides et ratio…, op. cit.

[234] S. Salzburg y otros, «Journal Club», Nature, 2005, t. 438, p. 133.

[235] D. Raoult y otros, «The 1.2 - Megabase Genome Sequence of Mimivirus», Science, 2004, t. 306, p. 1344.

[236] R. C. Gallo y L. Montagnier, «The Discovery of HIV as the Cause of AIDS», The New England Journal of Medicine, 2003, t. 340, p. 2283.

[237] K. A. Sepkowitz, «One Disease, Two Epidemics - AIDS at 25», The New England Journal of Medicine, 2006, t. 354, p. 2411.

[238] J. G. Allen y otros, «Blood Transfusions and Serum Hepatitis», Annals of Surgery, 1959, t. 150, p. 455.

[239] J. Duffin, Lovers and Livers. Disease Concepts in History, Toronto, University of Toronto Press, 2005, p. 92.

[240] A. Szczeklik, R. Gryglewski y G. Czerniawska-Mysik, «Relationship of Inhibition of Prostaglandin Biosynthesis by Analgesics to Asthma Attacks in Aspirin-Sensitive Patients», British Medical Journal, 1975, t. 1, pp. 67-69. Véase también: A. Szczeklik y D. Stevenson, «Aspirin-Induced Asthma: Advances in Pathogenesis, Diagnosis, and Management», Journal of Allergy and Clinical Immunology, 2003, t. 111, pp. 913-921.

[241] J. M. Bishop, How to Win a Nobel Prize, op. cit., p. 143.

[242] P. Forterre, «The Two Ages of the RNA World, and the Transition to the DNA World. A Story of Viruses and Cells», Biochimie, 2005, t. 87, pp. 793-803.

[243] J. Withfield, «Base Invaders», Nature, 2006, t. 439, p. 130.

[244] R. M. Hazen, Gen·e·sis. The Scientific Quest for Life’s Origin, Washington, Joseph Henry Press, 2005, p. XVII.

[245] G. F. Joyce, «Foreword», en: D. W. Dealer y G. R. Fleischaker (reds.), Origins of Life. The Central Concepts, Boston, Jonesand Bartlett, 1994, pp. XI-XII.

[246] Para saber más sobre la encendida polémica que tuvo lugar en 2002 entre el descubridor de vida en yacimientos de hace unos 3,7billones de años, William Schopf, y Martin William Brasier, que niega la veracidad de esos descubrimientos, se puede leer: A. H. Knoll, Life on a Young Planet. The First Three Billion Years of Evolution on Earth, Princeton, Princeton University Press, 2003, pp. 60-65.

[247] Ibidem.

[248] R. M. Hazen, Gen·e·sis, op. cit., p. 69.

[249] Ibidem, p. 87.

[250] Este término fue introducido por J. B. S. Haldane en: «The Origin of Life», The Rationalist Annual, 1929, pp. 3-10.

[251] G. Wächtershäuser, «Life as We Don’t Know It», Science, 2000, t. 289, p. 1307.

[252] A. Eschenmoser, «Chemical Etiology of Nucleic Acid Structure», Science, 1999, t. 284, p. 2118; también: Idem, «The TNA-Family of Nucleic Acid Systems: Properties and Prospects», Origins of Life and Evolution of Biosphere, 2004, t. 34, p. 277.

[253] P. P. Davies, «A Quantum Recipe for Life», Nature, 2005, t. 437, p. 819.

[254] C. Cleland y C. Chyba, citado según: R. M. Hazen, Gen·e·sis, op. cit., p. 30.

[255] Publio Ovidio Nasón, Cartas de las heroínas, trad., intr. y notas de V. Cristóbal, Madrid, Alianza Editorial, 2008, p. 168.

[256] Z. Herbert, «Longobardowie», en: Idem, 89 wierszy, op. cit., p. 31.

[257] E. Błaszczyk y K. Strączek, Wejśjć tam nie można, Cracovia, Znak, 2005.

[258] A. M. Owen, «Detecting Awareness in the Vegetative State», Science, 2006, t. 313, p. 1402.

[259] M. Hopkin, «Vegetative Patient Shows Signs of Conscious Thought», Nature, 2006, t. 443, p. 132.

[260] H. U. Voss, «Possible Axonal Regrowth in Late Recovering from the Minimally Conscious State», The Journal of Clinical Investigation, 2006, t. 116, p. 2005.

[261] T. Biesaga, «Kontrowersje wokół nowej definicji śmierci», Medycyna Praktyczna, 2006, núm. 2, p. 20-23.

[262] T. Trojanowski, «Człowiek umiera dwa razy», Rzeczpospolita, 22-23 de octubre de 2005, Plus Minus, p. 8.

[263] H. Langdon, Caravaggio, trad. de R. Vilagrasa, Barcelona, Edhasa, 2002, p. 432.

[264] Susinno, citado según: H. Hibbard, Caravaggio, Londres, Thames and Hudson, 1988, p. 386.

[265] M. Roach, Stiff, Londres, Penguin Books, 2004, p. 43.

[266] J. J. Ross, «The Knife Man. The Extraordinary Life and Times of John Hunter, Father of Modern Surgery», The New England Journal of Medicine, 2005, t. 353, p. 2412.

[267] Ibidem.

[268] J. Bohannon, «Anatomy’s Full Monty», Science, 2003, t. 301, pp. 1172-1175.

[269] P. Herscovitch, «Rest in Plastic», Science, 2003, t. 299, p. 828.

[270] Ibidem.

[271] Ch. Delsol, Éloge de la singularité, essai sur la modernité tardive, La Table Ronde, 2000.

[272] Skarga umierającego, composición escatológica medieval de la que se conservan en polaco dos versiones que datan del siglo XV. Comienzan con las palabras «El alma mía ha volado…». (N. de los T.).

[273] I. Chrzanowski, Historia literatury niepodległej Polski, Varsovia, PIW, 1974, p. 59.

[274] Ibidem, p. 61.

[275] Ibidem.

[276] J. Le Goff y N. Truong, Una historia del cuerpo en la Edad Media, trad. de J. M.ª Pinto González, Madrid, Paidós Ibérica, 2005.

[277] Ibidem.

[278] J. Le Goff, El nacimiento del purgatorio, trad. de F. Pérez Gutiérrez, Madrid, Taurus, 1985.

[279] B. Wildstein, «Godność umierania i ludzkiego życia», Rzeczpospolita, 27 de agosto de 2004, p. A7.

[280] J. Huizinga, El otoño de la Edad Media, citado según: J. Le Goff y N. Truong, Una historia del cuerpo en la Edad Media, op. cit., p. 7.

[281] A. M. Di Nola, La muerte derrotada: antropología de la muerte y el duelo, trad. de S. Jordán Sempere, Barcelona, Belacqva, 2007, p. 22.

[282] Ibidem.

[283] J. Roszak, «Wystawa “Taniec śmierci”», Zeszyty Literackie, 2003, núm. 2, p. 141.

[284] K. Wyka, Thanatos i Polska, czyli o Jacku Malczewskim, Cracovia, Wydawnictwo Literackie, 1971, p. 48.

[285] A. Wajda, «O śmierci na obrazach Jacka Malczewskiego», Medycyna Praktyczna, 2003, núm. 1, p. 16.

[286] A. Heydel, Jacek Malczewski, Cracovia, Wydawnictwo Literacko-Naukowe, 1933, p. 229.

[287] A. Zagajewski, «La vida no es sueño», en: Idem, Antenas, op. cit., p. 105.

[288] J. Dehnel, Brzytwa okamgnienia i inne wiersze, Wrocław, Biuro Literackie, 2007, p. 11.

[289] Ibidem.

[290] S. Márai, A la luz de los candelabros, trad. de F. Oliver Branchfeld, Barcelona, Destino, 1966.

[291] M. B. Kielar, Monodia, Cracovia, Znak, 2006, p. 44.

[292] Ibidem.

[293] S. Márai, Dziennik, trad. de T. Worowska, Varsovia, Czytelnik, 2004, p. 405.

[294] W. Shakespeare y M. de Cervantes, Dos novelas ejemplares y un entremés. Como gustéis, Madrid, Cátedra, 2003, p. 105.

[295] S. Heaney, «Śmierć starego króla», trad. de A. Pokojska, en: Czesław Miłosz in memoriam, Cracovia, Znak, 2004, p. 51.

[296] S. Márai, Dzienniki, op. cit.

[297] Tomasi di Lampedusa, citado en: S. Marái, op. cit.

[298] F. Nietzsche, La muerte de Dios, México D. F., Universidad Nacional Autónoma de México, 2004.

[299] F. Nietzsche, op. cit.

[300] Ibidem.

[301] Ibidem.

[302] J. M. Rymkiewicz, Słowacki, op. cit., p. 338.

[303] Ibidem.

[304] Ibidem.

[305] Tomasi di Lampedusa, El gatopardo, trad. de F. Gutiérrez, Barcelona, Noguer, 1959, pp. 235-236.

[306] J. Mersen, carta personal a A. Szczeklik, 15 de diciembre de 2005.

[307] Quinto Horacio Flaco, «Carmen 1, 28», en: Odas y epodos, Madrid, Cátedra, 1990, p. 149.

Ir a la siguiente página

Report Page