"Amazon"

Amazon'да 1997 йилдан бери келаётган 12 етакчилик тамойиллари

Бугунги кунда Amazonда 50 дан ортиқ мамлакатда 2,5 миллион сотувчи ва 100 миллионга яқин маҳсулот мавжуд. Amazon асосчиси Жефф Безос ўзининг корпорацияси ҳақида шундай деган: "Amazon'да биз 18 йилдан бери уч асосий ғояга эгамиз: харидорни биринчи ўринга қўйиш, ихтиро қилиш ва сабр-тоқатли бўлиш. Ушбу қоидалар бизнинг муваффақиятимиз учун сабабдир."

Безос Amazon'ни сайёрадаги мижозларга йўналтирилган энг яхши компанияга айлантиришни мақсад қилган. Бунга 1997 йилда қабул қилинган етакчилик тамойиллари ёрдамида эришилди. Мақолада улар билан тўлиқ танишиб чиқишингиз мумкин.

Безос қандай қилиб ходимларнинг садоқатини кучайтиради

1997 йилга келиб, Amazon барча ишчилар раҳбарлик қиладиган корпоратив стандартлар тўпламини – етакчилик принципларини жорий қилди. Улар компанияда қайси хатти-ҳаракатлар қадрланишини аниқ кўрсатиб беради.

1-тамойил: Шахсий жавобгарлик

"Раҳбарлар эгалардир. Улар ҳеч қачон: "Бу менинг ишим эмас", дейишмайди".

Кўпгина менежерлар ходимлар ташаббус кўрсатишни истамасликларидан шикоят қиладилар. Шу сабабли, Безос қоида ишлаб чиқди: Amazon билан боғлиқ бўлган ҳар бир киши – оддий ишчилардан тортиб то юқори даражадаги раҳбарлар – бизнес эгалари каби ўйлаши керак. Яъни, қарорларингизнинг узоқ муддатли натижалари ҳақида ўйланг ва қисқа муддатли имтиёзлар билан чекланиб қолманг.

Безос етакчилик ёндашувини қандай сингдиради:

1. Ходимларни Amazon акциялари билан таъминлайди. Бундай вазиятда ходимлар компаниянинг ривожланишидан манфаатдор бўлишади. Безос "акцияни ушлаб турувчилар" атамасини "акциялар эгалари" га ўзгартирди ва шу билан Amazonга вақтинча фойда қидирувчиларга эмас, балки содиқ инсайдерлар кераклигини аниқ кўрсатди.

2. Ўзига ишонишга туртки беради. Ходим компания номидан қарор қабул қилиши мумкин бўлса, у ўзини бизнес эгаси каби ҳис қилади ва ташаббус кўрсатишни ўрганади.

3. Тажриба ва янгиликни рағбатлантиради. Amazon ҳар йили ихтироларга патентларни рўйхатдан ўтказади: ер ости туннеллари ва курьерлик дронларидан дирижабл омборларигача. Компания ходимлардан компанияга тегишли бўлган ҳамма нарсаларини янада самарали қилишга интилишларини кутмоқда.

4. Кетиш имкониятини беради. Тўловни тўлаш ғояси дастлаб Zappos'да тақдим этилган ва кейинчалик Amazon томонидан қабул қилинган. Ушбу дастур доирасида йилига бир марта ходимлар ишдан чиқиш учун пул таклиф қилишади. Биринчи марта одамга 2 минг доллар, иккинчисига 3 минг доллар ва 5 минг долларга етгунига қадар тўлашни таклиф қилишади.

Ушбу ёндашувнинг мақсади одамларни чиндан ҳам нимани хоҳлашлари ҳақида ўйлашга ва ўзларига содиқ жамоани шакллантиришга ундашдир. Безоснинг сўзларига кўра, компаниядаги ишини қадрламайдиган одам Amazon'га ишдан бўшатиш учун таклиф қилинган суммадан кўпроқ зиён қилади.

2-тамойил: Зукколик ва соддалаштириш

"Amazon янги ғояларни излаш ва янада қулайлаштириш, маҳсулотларни соддалаштиришга даъват этади".

Масалан, Amazon Gо супермаркетларида сиз кассада навбатда туришингиз шарт эмас. Мижоз керак бўлган ҳамма нарсани танлайди, дўкондан чиқади ва чек илова устига келади. Бу компаниянинг соддалаштиришга содиқлигининг ёрқин намунасидир.

3-тамойил. Ҳаққонийлик

"Кўп ҳолатларда етакчилар ҳақ".

Раҳбарлар ажойиб ишбилармонлик ва ривожланган инстинктларга эга. Улар вазиятга турли нуқтаи назардан қарашади, ўз эътиқодларига шубҳа қилишдан ва ўз позицияларини тўғрилашдан қўрқмайди.

"Агар сизда фикрлашнинг мослашувчанлиги бўлмаса, сиз бошингизни деворга урасиз ва муаммонинг бошқа ечимини кўрмайсиз".

- Жефф Безос

4-тамойил: Ўрганиш ва қизиқиш

"Етакчилар ҳеч қачон ўрганишдан тўхтамайдилар".

Amazon ўсишга тайёр одамларни қадрлайди. Компания ҳаттоки 2025 йилгача Қўшма Штатлардаги 100 минг ходимининг малакасини ошириш учун 700 миллион доллар ажратди.

• Associate2Tech AT мутахассислари учун 90 кунлик курс.
• Технология ва дастурлаш бўйича мутахассислар учун Machine Learning University (MLU)
• Amazon Техник Академияси – компаниянинг техник бўлмаган ходимлари учун ривожланиш соҳасига ўтиш кўникмаларини олишга қаратилган дастурлар

5-тамойил: энг яхши одамларни жалб қилиш ва ривожлантириш

"Етакчилар етакчиларни тарбиялайди ва устозликка жиддий эътибор беради".

Компания доимий равишда ходимларига янги имкониятларни таклиф этади. Масалан, "Career Choice" дастури бўйича Amazon ўқув тўловларининг 95 фоизигача тўлайди. Бундай ҳолда сиз пулни қайтаришингизга ҳожат йўқ.

Агар бирор киши ходимларнинг энг паст 20 фоизига кирса, Amazon у учун 90 кун давомида алоҳида иш режасини тайёрлайди ёки ишдан бўшатилади. Рейтинглар ҳар соатда янгиланади, уларни фақатгина компания ҳаракатлантирувчилари ташкил этмайди.

6-тамойил: Юқори даражали йўналиш

“Раҳбарлар юқори талабларга риоя қилишади. Улар камчиликларни йўқ қилиш ва муаммони абадий ҳал қилиш учун ҳамма нарсани қиладилар".

Ғоялар ва маҳсулотларни қайта кўриб чиқиш учун Безос ҳар сафар кейинги учрашув учун таклифлар ва саволлар билан 6 варақдан иборат ҳужжат тайёрлашни сўрайди. Учрашувлар самарали бўлиши учун "иккита пицца қоидаси" амал қилади: хонада иккита пицца билан тўядиган миқдордаги иштирокчилар бўлиши керак. Безос учун кўп одамлар учрашувни унчалик самарасиз қилади.

7-тамойил: кенг кўламли ва амбицияли бўлиш

"Раҳбарлар ўз олдига улкан мақсадларни қўйишади ва жамоани руҳлантиради".

Amazon глобал миқёсдаги маҳсулотларни яратади ва ўз ходимларидан жасур, шижоатли ва ўз мижозларига хизмат кўрсатишда ўзига хосликни талаб қилади. Сиз ечимни рубик кубигидек буришингиз, ўжар ва мослашувчан новатор бўлишингиз керак.

8-тамойил: Ҳаракатларга эътибор қаратинг

"Биз ҳисобланган хатарларни қабул қилишга тайёрлигимизни қадрлаймиз".

"Агар сиз муваффақиятсизликка маблағ киритмасангиз ва таваккал қилмасангиз, демак сиз ривожланмайсиз ва глобал миқёсда ўйламайсиз". Amazon ҳар йили хавфли ғоялар учун бюджет ажратади – агар бу ғоя ўзини оқламаса, сиз "йўқотишга қарши эмассиз". Компаниядаги бундай "хавфли ғоялар" булутли платформаси Amazon Web Services (AWS) вa Amazon Prime'нинг бепул етказиб беришидир.

9-тамойил: Тежамкорлик

"Чекловлар зукколикни, ўзини ўзи қондиришни ва ижодкорликни ривожлантиради".

Amazon'нинг мақсади кам нарсага кўпроқ иш қилишдир. Нима учун ҳосилдорликни инновация ёрдамида ошириш мумкин бўлганда, ходимларни кўпайтирамиз ва бюджетни кўпайтирамиз? Арзон харажатлар нуқтаи назаридан Безос Amazon'ни стартап cингари бошқаради: компанияда бепул овқат йўқ, менежерлар эса бизнес классда учмайдилар.

10-тамойил: Ишончни барпо этиш

"Етакчилар тинглашни, очиқ гапиришни ва бошқаларга ҳурмат билан қарашни яхши билишади".

Улар ҳар доим энг яхши нарсаларга қарашади. Amazon ходими айбни эмас, хатоларни тузатади. У бирон бир нарса нотўғри бўлганда қўрқмайди ва муваффақиятсизликка учраган тақдирда унинг жавобгарлигини қабул қилади.

​

11-тамойил: Яхшилаб ўрганинг

"Етакчилар тафсилотларга диққат билан қарашади, тез-тез текширувлар ўтказадилар ва сўзлар ҳақиқатга зид келганда шубҳа билан қарашади".

Улар барча кичик нарсаларга – вазиятларни кузатишдан тортиб, ишлаш кўрсаткичларига қадар ўрганадилар. Ҳеч қандай муаммо уларнинг билимисиз ҳал этилмайди.

12-тамойил: қатъиятли, қийин ва ҳамма йўлни босиб ўтиш

"Етакчилар ўз эътиқодларини ҳимоя қилишда қатъий туриб олишади".

Улар ёқимсиз ҳис-туйғуларни келтириб чиқарадиган бўлса ҳам, қаттиқ танлов қилишлари ва рад этишлари керак. Қарор қабул қилиб, улар ўзларини тўлиқ амалга оширишга бағишлайдилар.