افزایش نگران کننده مصرف مواد مخدر در میان نوجوانان
100 هزار نفر از دانش‌آموزان کشور در معرض اعتیاد قرار دارند
تهران- ایرنا- با وجود هشدارهای فراوان درباره آثار مصرف مواد مخدر بر سلامت و زندگی افراد، مطابق آمارها، همچنان میزان افرادی که از این مواد استفاده می‌کنند، رو به افزایش است؛ این مسأله وقتی نگران‌کننده‌تر است که اطلاعات از فروش و مصرف مواد مخدر در مدارس حکایت می‌کنند.
چندی پیش، پرویز افشار، سخنگوی ستاد مبارزه با مواد مخدر در مصاحبه با مهر، آمار قابل تأملی درباره تجربه مصرف مواد بین دانش‌آموزان ارائه کرد که طبق آن، نیم درصد از دانش‌آموزان دوم متوسطه در سال 80، یک درصد در سال 90 و 2درصد در سال 95 تجربه مصرف مواد داشته‌اند.
بر اساس آماری که منصور کیایی، مدیرکل دفتر مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی وزارت آموزش و پرورش اردیبهشت 97 در برنامه‌ای اعلام کرده است، 100هزار نفر از دانش‌آموزان کشور در معرض خطر اعتیاد قرار دارند؛ یعنی یا تجربه مصرف داشته و یا در معرض خطر هستند و حدود 10هزار نفر در مرحله‌ای قرار دارند که نیاز به درمان دارند.
عوامل مختلفی در افزایش اقبال دانش‌آموزان به مصرف مواد مخدر مؤثر است. یکی از این عوامل سهولت دسترسی به مواد در اطراف مدارس است. متأسفانه در حال حاضر تهیه مواد مخدر در اماکن عمومی شهری کار سختی نیست و با کمی چرخیدن در اطراف، سوداگران مواد مخدر را پیدا می‌کنیم که در حال معامله هستند.
** مسئله پرورش مهم است
داود محمدی، نماینده تهران، ری شمیرانات و اسلامشهر در مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با ایرنا ضمن تأکید بر نیاز به آمار و اطلاعات دقیق در مورد میزان اعتیاد در مدارس برای تصمیم‌گیری گفت: وظایف کمیسیون در دو حوزه قانونگذاری و نظارتی است. در حوزه قانونگذاری با توجه به اسناد بالادستی مثل نقشه جامع علمی کشور و سند تحول بنیادین آموزش و پرورش عمل می‌کنیم و تأکید بر امر پرورش است و اگر نیاز باشد قانونگذاری انجام می‌شود.
او در مورد اهمیت رسانه‌ها در امر پرورش افزود: مسأله پرورش بسیار مهم است. ضمنا همه مسائل تنها به آموزش و پرورش مربوط نیست و بقیه نهادها نیز باید اثرگذاری داشته باشند. با توجه به گستردگی رسانه‌ها و شرایط جامعه، باید در حوزه‌های مختلف به مسائل مرتبط با اعتیاد توجه شود.
نایب رئیس کمیسون آموزش در زمینه نظارت بر عملکرد دولت در مقابله با آسیب‌های اجتماعی و اعتیاد افزود: دولت مسئول اجرایی است و مجلس برای نظارت اهتمام جدی به بحث پرورش دارد. برای مقابله با اعتیاد باید زیرساخت‌های لازم فراهم شود و دستورالعمل‌ها تهیه شود. متولیان امر (چه معلم و چه مربی) باید تجربه و دانش لازم برای رسیدگی به مسائل را داشته باشند.
** مدارس نمونه کوچکی از جامعه هستند
سید حمایت میرزاده، نماینده مردم گرمی و سخنگوی کمیسیون آموزش مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با ایرنا ضمن رد آمارهای ارائه شده درباره اعتیاد در مدارس گفت: مدارس از جامعه تبعیت می‌کنند. مدارس نمونه کوچکی از جامعه و تحت‌تأثیر جامعه هستند. اتفاقی که در مدارس رخ میدهد برون‌داد جامعه است. در مسأله اعتیاد عوامل مختلفی اثرگذارند. برای به‌دست آوردن آمار دقیق باید با تعریف عملیاتی از موضوع و تعیین جامعه آماری دقیق و لحاظ کردن همه متغیرها اطلاعات جمع‌آوری شود.
** آمارها با هم تفاوت دارد
محمدرضا نیک‌نژاد، معلم و کارشناس آموزش و پرورش در گفت‌وگو با ایرنا در پاسخ به پرسشی درباره صحت آمار تجربه مصرف مواد مخدر در مدارس کشور و بین دانش‌آموزان گفت: این آمارها از نهادهای مختلف به صورت قطره‌چکانی و مختلف منتشر می‌شود که با هم تفاوت‌هایی هم دارند. اما به توجه به تجربه‌ها و شرایط موجود، قطعا افزایش مصرف داریم.
او درباره علل افزایش مصرف مواد مخدر افزود: با توجه به ارتباطاتی که امروزه بین افراد جامعه و بچه‌ها برقرار شده است، می‌توان گفت برخی از این ارتباطات مضر و آسیب‌زاست. از سوی دیگر، بحث گسترش اطلاعات در زمینه مواد مخدر و ارتباط هم‌سالان و دوستان است که این دو عامل و چندین عامل دیگر می‌تواند در افزایش مصرف مواد مؤثر باشد. گرچه مسئولان آموزش و پرورش تنها راهی که همیشه به نظرشان رسیده، تکذیب یا مغشوش جلوه دادن این آمار بوده است.
**حتی آمار دو درصد هم نگران‌کننده است
این فعال صنفی درباره اهمیت آمار منتشرشده گفت: اگر میزان مصرف را 2 درصد در نظر بگیریم (یا هر مقدار دیگری که ذکر شده) با توجه به جمعیت دانش‌آموزان عدد بالایی می‌شود و برای دانش‌آموزان نگران‌کننده است. افزایش میزان مصرف، مورد تأیید است، اما با توجه به منابع آماری موجود و اختلاف اعداد و ارقام، خیلی نمی‌توان اطمینان داشت که این آمار قابل استناد قطعی باشد. چند سال پیش دستور آمد که این آمارها را اصلا منتشر نکنید، این مثل آن است که کسی‌که سرطان دارد، نمی‌گویند و او نمی‌تواند برای درمان اقدام کند. قطعا پنهان‌کاری در این زمینه جواب نمی‌دهد.
نیک‌نژاد درباره دسترسی دانش‌آموزان به مواد مخدر گفت: راه‌های دستیابی به مواد مخدر قطعا گسترش پیدا کرده و یکی از دلایل آن تنوع بیشتر این مواد است. در گذشته مواد مخدر سنتی بود و قبحی برای مصرف آن وجود داشت، اما امروز تنوع بیشتری وجود دارد و با توجه به گسترش آن، برخورد با آن شکل دیگری پیدا کرده است. من مخالف جمع کردن، نظارت و یا پایش دقیق‌تر داخل و اطراف مدارس نیستم، اینها هم بخشی از راهکارند؛ اما به نظر من شاید بخش کوچکی از راهکار باشند که همیشه هم جواب نداده و نمی‌دهند.
او بهترین راه برخورد را آموزش دانست و اضافه کرد: باید بچه‌ها را مجهز به سلاحی بکنیم که از درون، از این مواد و ارتباطات ناسالم و آسیب‌زا دوری کنند. اگر ما بتوانیم آنان را به شکل درونی از این مسائل دور کنیم، قطعا تأثیرش خیلی بیشتر از نظارت بیرونی است. به این معنی کارهایی که روی آموزش و پرورش افراد صورت میگیرد قطعا بهتر نتیجه میدهد. گنجاندن این مسائل به‌عنوان بیماری‌های اجتماعی در کتاب‌ها، محتوا و درون‌مایه‌های درسی می‌تواند مفید و اثرگذار باشد. آموزش نیاز به فرهنگ‌سازی، برنامه‌ریزی و اراده دارد که این کار به عهده آموزش و پرورش است.
این کارشناس آموزش و پرورش گفت: چند سال پیش مسئول پرورشی وزارتخانه گفته بود ما وقتی می‌خواهیم یک بیماری اجتماعی مثل ایدز یا اعتیاد را وارد کتاب‌های درسی کنیم، اولین مخالفتی که صورت میگیرد از طرف خانواده‌هاست و می‌گویند شما با ورود به این بحث‌ها چشم و گوش بچه‌های ما را باز می‌کنید. این درست است و کسی مخالف آن نیست اما این مسئله نیاز به فرهنگ‌سازی و یک آموزش چندگانه دارد.
او ادامه داد: مسئولان آموزش و پرورش هم می‌توانند از برنامه‌ریزی‌های دقیق، علمی و تجربه‌محور که کشورهای دیگر انجام داده‌اند، الگو بگیرند و آن را بومی‌سازی کنند و از طرفی هم به خانواده‌ها آموزش دهند. به نظر من آموزش بهترین و مهم‌ترین راهکار برای ورود به بحث کنترل استفاده از مواد مخدر و کاهش آن در سطح جامعه است.
گزارش از مهدی نجفی‌خواه
** اداره‌کل اخبار چندرسانه‌ای** ایرناپلاس**
http://www.irna.ir/fa/News/82979387