خونريزي مقعد چيست؟

در حالي كه خونريزي مقعد به ندرت يك مشكل پزشكي محسوب ميشود اما علائم مربوط به اسهال، يبوست، هموروئيد و شاق و زخم ها مي تواند نگران كننده باشد.

خونريزي مقعد پديده اي ترسناك ولي در كمال تعجب متداول است. فردي كه دچار اين مشكل است از مقعد دچار خونريزي ميشود. در خونريزي مقعدي تصور بر اين است كه خونريزي از انتهاي كولون و يا مقعد است كه چند سانت آخر روده بزرگ شما را تشكيل مي دهد. خونريزي از قسمت هاي بالاتر مجراي گوارش، از معده تا دوازدهه و يا روده كوچك نيز ممكن است از روده بزرگ گذشته و وارد مقعد شود.

خونريزي از مقعد از رنگ قرمز روشن تا خرمايي و حتي سياه و قير مانند تغيير كرده و اين رنگ اغلب مي تواند نشان دهنده منبع خونريزي باشد. خون مي تواند در مدفوع مخلوط با مخاط ديده شود و يا خون را در لباسهاي زيرتان و يا دستمال توالت و يا در آب در هنگام دستشويي رفتن ببينيد.

در حالي كه خونريزي مقعد مي تواند كاملا بدون علامت باشد اما علائمي كه مي تواند در خونريزي مقعد اتفاق بيافتد عبارتند از درد، اسهال، يبوست، مدفوع سياه و مخاط در مدفوع.

علائمي كه در خونريزي مقعدي شديد و جدي اتفاق مي افتند عبارتند از درد شكمي، التهاب شكمي و يا افزايش وزن ناخواسته. خوني كه از مقعد دفع ميشود مي تواند منجر به علائمي نظير كم خوني شود كه رنگ پريدگي، ضعف، حالت تهوع و سرگيجه را در زمان تغيير حالت از نشسته به ايستاده، خستگي مفرط، تند شدن ضربان قلب و بي حالي را در پي خواهد داشت.

اگر خونريزي مقعدي را تجربه مي كنيد اولين كاري كه بايد انجام دهيد اين است كه سعي كنيد علت را تشخيص دهيد. علت مي تواند نوع درمان را مشخص نمايد. ممكن است براي درمان علت اين خونريزي حتي نياز به جراحي باشد.

علل خونريزي مقعدي

متداول ترين علل خونريزي مقعدي عبارتند از هموروئيد، زخم ها و شقاق مقعد. هموروئيدها كه اغلب بواسير ناميده ميشود سياهرگهاي ملتهبي هستند كه در انتهاي روده بزرگ و خارج از مقعد ديده ميشوند. هموروئيدها رايج هستند و تقريبا 55 درصد از ايراني ها در دوره اي از زندگي خود با اين مشكل مواجه شده اند. علل آن عبارتند از اعمال فشار بيش از اندازه مثلا در هنگام اجابت مزاج و يا نشستن طولاني مدت در توالت و يا در زنان بارداري و به دنيا آوردن نوزاد. افرادي كه دچار هموروئيد دائمي هستند اغلب دچار يبوست، اضافه وزن و يا چاقي هستند و يا در رژيم غذايي خود فيبر كمي دارند.

هموروئيد مي تواند سبب درد و خارش شده و آزار دهنده باشد اما به ندرت جدي بوده و به خودي خود از بين مي رود. كم كردن وزن، رفع يبوست با خوردن غذاهاي غني از فيبر و داروهايي كه بدون نياز به نسخه فروخته ميشوند در كنترل علائم هموروئيد اغلب موثر هستند. افرادي كه مبتلا به هموروئيد شديد و يا مقاوم به درمان هستند كانديد هاي خوبي براي درمان به شيوه کواگولیشن (انعقاد خون) مادون قرمز (IRC) كه نوعي درمان سرپايي با ليزر است محسوب مي شوند.

افرادي كه مدفوع تيره با درد شكمي، خستگي مفرط، و احساس سوزش در معده و روده دارند ممكن است زخمي در جدار معده داشته باشند. دو علت رايج اين زخم ها عبارتند از عفونت باكتريايي هلیکوباکتر پیلوری (H. pylori) و داروهاي ضد التهابي غير استروئيدي (NSAIDs) مثل آسپرين و يا ايبوپروفن (آدويل و يا مورتين). 

شقاق مقعد و يا فيشر آنال پارگي هاي ريزي در مقعد و كانال آنال كه علت آن دفع با فشار مدفوع سفت است. آنها را مي توان اغلب با درمان يبوست و استفاده از دستمال هاي مرطوب كه سبب تسكين درد اطراف مقعد ميشود كنترل كرد. شقاق به ندرت به درمان پزشكي و يا جراحي نياز دارد.

علل ديگري از خونريزي مقعد كه رواج كمتري دارند عبارتند از پليپ ها، دیورتیكولوز، پروكتيت، سرطان روده بزرگ و بيماريهاي التهابي روده.

پوليپهاي روده توده هايي از بافت هستند كه در جداره روده بزرگ ايجاد برآمده كرده گاهي سبب خونريزي هاي جزئي ميشود. پروكتيت به التهاب جداره مقعد گفته ميشود. اگر مبتلا به پروكتيت هستيد ممكن است در مقعد احساس درد و احساس مداوم نياز به اجابت مزاج داشته باشيد.

سرطان روده بزرگ جدي ترين علت خونريزي مقعد است. سرطان روده بزرگ و يا كولون سومين علت مرگهاي مربوط به سرطان در زنان و علت اصلي مرگهاي مربوط به سرطان در مردان است اگرچه نرخ هاي مرگ و مير در اين رابطه به خاطر تشخيص هاي زودهنگام رو به افت است. سرطان مقعد كه نسبت به سرطان كولون رواج كمتري دارد نيز مي تواند يكي از علل ايجاد خونريزي مقعد باشد. 

افرادي كه ريسك بالاي ابتلا به سرطان روده بزرگ هستند بايد مرتبا تحت پايش و غربالگري از طريق كولونوسكوپي قرار گيرند. سرطان روده بزرگ بايد توسط متخصصين روده و معده و جراحان عمومي و يا جراحان روده شناسايي و درمان شود.

افراد مبتلا به بيماري التهاب روده در بيماري كرون و يا كوليت زخمي نيز ممكن است خونريزي مقعد و علائم مربوطه مثل درد شكمي، اسهال، يبوست، زخم ها و ريسك بالانر سرطانهاي روده بزرگ را تجربه نمايند.

چه زماني بايد براي خونريزي مقعد به پزشك مراجعه نماييد؟

خونريزي رقيق و يا لكه بيني به خاطر يبوست و يا هوموروئيد در افراد زير 40 سال به ندرت نياز به درمان پزشكي دارد. با اين وجود، اگر خونريزي مقعد شما تداوم داشته و يا زياد بود و يا با احساس خستگي مفرط و يا حالت تهوع همراه بود به پزشك و يا اورژانس مراجعه نماييد.