عفونت چشم هرپس سیمپلکس

عفونت چشم هرپس سیمپلکس به خاطر وجود نوعي ويروس هرپس سيمپلكس ايجاد ميشود. يك دوره از عفونت اغلب بدون هيچ مشكل دائمي از بين مي رود. با اين وجود، در برخي موارد عفونت سبب زخم شدن قرنيه ميشود. اين زخم مي تواند سبب افت دائمي بينايي شود. درمان سريع با پماد يا قطره هاي چشمي ضدويروسي به پيشگيري از زخم قرنيه كمك مي كند.

عفونتهاي هرپس سيمپلكس

دو نوع هرپس سيمپلكس وجود دارد. ويروس نوع يك علت معمول تبخال در اطراف دهان و عفونت هرپس سيمپلكس در چشم است. نوع دو اين ويروس علت معمول هرپس آلت تناسلي است و به ندرت سبب تبخال يا عفونت چشم ميشود.

عفونتهاي نوع يك هرپس سيمپلكس

اولين باري كه به عفونت مبتلا ميشويد عفونت اوليه ناميده ميشود. افراد بسياري اغلب در دوران كودكي به اين ويروس مبتلا ميشوند. (ويروس هرپس سيمپلكس مي تواند از پوست مرطوب كه روي زبان را پوشانده بگذرد. اغلب از طريق تماس نزديك و بوسيدن فردي از خانواده كه تخال دارد منتقل ميشود.( در اغلب افراد عفونت اوليه علائمي ندارد اگرچه در برخي موارد نيز ممكن است علائم به وجود آيند.

به دنبال عفونت اوليه، اين ويروس براي هميشه با شما مي ماند. در پايه عصبي در صورت (عصب سه قلو) به صورت غيرفعال (خفته) باقي مي ماند.

·         در بسياري از افراد، اين ويروس براي هميشه غيرفعال باقي مي ماند و مشكلي ايجاد نمي كند.

• در برخي ديگر، ويروس فعال شده و هر چند وقت يكبار توليد مثل مي كند. ذرات ويروس سپس از عصب پايين رفته و دوره هايي از عفونتهاي فعال با علائم را ايجاد مي كنند.در اغلب موارد، ويروس از شاخه اي از عصب به سمت دهان پايين رفته و سبب تبخال ميشود. (به مقاله مجزايي با عنوان "تبخال" براي جزئيات بيشتر مراجعه نمائيد.)
• در برخي از موارد، ويروس از شاخه اي از عصب به سمت چشم پايين رفته و ايجاد دوره هاي فعالي از عفونت چشم مي كند. مابقي اين مقاله در مورد عفونت چشم از طريق هرپس سيمپلكس است.

چه قسمتي از چشم تحت تاثير هرپس سيمپلكس قرار مي گيرد؟

معمولا قرنيه تحت تاثير قرار مي گيرد. قرنيه پنجره شفاف چشم است. عفونت قرنيه كراتيت ناميده ميشود.

 در اغلب موارد، عفونت فقط در قسمت بالا (سطحي) قرنيه است كه كراتيت پوششي ناميده ميشود. گاهي لايه هاي عميق تر قرنيه نيز تحت تاثير قرار مي گيرد كه كورتيت بنيادي ناميده ميشود. كورتيت بنيادي جدي تر است چون در آن بيشتر احتمال زخم شدن قرنيه وجود دارد.

گاهي قسمتهاي ديگر چشم هم تحت تاثير قرار مي گيرند. التهاب موقت يا جزئي ملتحمه (ورم ملتحمه) يا پلكها (بلفاريت) ممكن است هم زمان با ابتلاي قرنيه با عفونت فعال اتفاق افتد. ساختارهاي عميق تر مثل شبكيه يا عنبيه نيز گاهي ممكن است تحت تاثير قرار گيرند.

چه كساني به عفونتهاي چشمي هرپس سيمپلكس مبتلا ميشوند؟

از هر 1000 نفر يك تا دو نفر حداقل يك دوره از عفونت چشمي هرپس سيمپلكس در مرحله اي از عمر خود داشته اند. رايج ترين زمان براي اولين عفونت فعال بين سنين 30 تا 40 سال است. اغلب كساني كه مبتلا به عفونت فعال چشم ميشوند سابقا در طول عمر خود مبتلا به تبخال شده اند. عفونت چشمي هرپس سيمپلكس همچنين در افرادي كه از لنزهاي تماسي استفاده مي كنند بيشتر است.

علائم و نشانه هاي يك عفونت فعال چيست؟

اغلب دوره هاي عفونت فعال به خاطر واكنش مجدد ويروس در نقطه اي، اغلب سالها بعد از عفونت اوليه است. علائم عبارتند از:

• قرمزي چشم- اغلب در اطراف قرنيه.
• درد در چشم
• ترس از نور (احساس ناراحتي در زمان باز كردن چشم در نور زياد).
• اشك ريزش
• تار شدن ديد

همچنين ممكن است متوجه تاولهاي پوستي بسيار در اطراف پلكها شويد (البته نه در همه موارد). اغلب يك چشم تحت تاثير قرار مي گيرد.

چگونه مي توان عفونت چشم هرپس سيمپلكس را تشخيص داد؟

پزشك اغلب با يك ذره بين چشم شما را معاينه مي نمايد. همچنين ممكن است لكه اي رنگي در قسمت جلوي چشم قرار دهند تا متوجه هر گونه منطقه غيرطبيعي در قرنيه شوند. در عفونت با هرپس سيمپلكس اغلب زخم كوچكي در قرنيه ديده ميشود. اين نوع زخم، زخم دندريتي ناميده ميشود. دندريت به معناي انگشت مانند است. زخم مدور نيست كه حاشيه نازكي داشته باشد بلكه مثل درختي است كه شاخه هايي مثل انگشت دارد.

اگر پزشكتان به عفونت چشمي هرپس مشكوك شد اغلب سريعا به يك متخصص چشم ارجاع داده ميشويد. متخصص با ذره بين هاي مخصوص با دقت بيشتر چشم را معاينه مي كند. اين كار براي تاييد تشخيص و براي مشخص كردن اينكه عفونت در لايه بالاي قرنيه است (كورتيت پوششي) يا لايه هاي عميق تر را نيز در بر گرفته است (كورتيت بنيادي) انجام ميشود. 

درمان عفونت چشمي هرپس سيمپلكس چيست؟

درمان به اين بستگي دارد كه كدام قسمت چشم را تحت تاثير قرار داده باشد.

قبل از شروع به استفاده از هر گونه قطره يا پمادي، متخصص چشم به آرامي بخشي از سلولهاي عفوني را از سطح چشم مي تراشد. او چشم را با قطره هاي بي حسي موضعي قبل از اين كار بي حس مي كند. به اين كار دبریدمان (لايه برداري) گفته ميشود.

اگر لايه بالايي (سطحي) قرنيه تحت تاثير قرار گرفته باشد- كورتيت پوششي

درمان با قطره ها و پمادهاي ضدويروسي (مثل پماد آسیکلوویر (acyclovir) يا قطره هاي گانسیکلوویر (ganciclovir)) انجام ميشود. اين داروها ويروس ها را نمي كشند اما تا از بين رفتن عفونت مانع از تكثير آنها ميشوند. شما بايد دوره مصرف را همان طور كه تجويز شده كامل نمائيد. استفاده از آن اغلب چند روز در هفته به مدت دو هفته خواهد بود. هدف جلوگيري از آسيب به قرنيه است.

اگر لايه عميق تر قرنيه تحت تاثير قرار گيرد- كورتيت بنيادي

درمان مشابه كورتيت پوششي است (به بالا مراجعه كنيد). علاوه بر پمادهاي يا قطره هاي چشمي ضدويروسي، ممكن است متخصص شما كمي قطره هاي استروئيدي نيز اضافه نمايد. اين قطره ها به كاهش التهاب كمك مي نمايد.

توجه: قطره هاي چشمي استروئيد فقط بايد تحت نظارت دقيق يك متخصص چشم استفاده شود تا قدرت و دوز براي درمان ضدويروسي درست تجويز شود. اگر از اين قطره ها خودتان نادرست استفاده كنيد، ضرر آن بيشتر از منفعتش خواهد بود.

ممكن است در برخي موارد از قرصهاي ضدويروسي استفاده شود.

اگر فقط پلكها يا ملتحمه تحت تاثير قرار گيرد؟

ممكن است هيچ درماني تجويز نشود. چنين عفونتهايي اغلب ظرف يك تا سه هفته خود به خود خوب ميشوند. بايد تا زمان از بين رفتن عفونت تحت نظر باشيد تا مطمئن شويد قرنيه عفوني نميشود.

توجه: اگر مبتلا به عفونت چشمي هرپس سيمپلكس هستيد، تا 24 ساعت بعد از بين رفتن كامل علائم و عفونت نبايد از لنز هاي تماسي استفاده نمائيد.

آيا عفونت چشمي هرپس سيمپلكس مي تواند بازگشت نمايد؟

برخي افراد دوره هاي عود شونده عفونت فعال دارند. همان طور كه در بالا ذكر شد، اين اتفاق زماني اتفاق مي افتد كه ويروس از هر چند وقت (همانند تبخال) دوباره فعال ميشود. عفونت عودكننده ممكن است در هر زماني از هر چند هفته تا چند سال بعد از اولين عفونت فعال اتفاق افتد.

حداقل نيمي از افرادي كه دوره هاي فعال عونت دارند در عرض 10 سال بعد از اولين عفونت دوباره مبتلا ميشوند. در برخي افراد بازگشت عفونت بيش از بقيه است.

اگر عفونت مكرر و جدي باشد، ممكن است متخصص شما استفاده از قرصهاي ضدويروسي را هر روز براي پيشگيري از دوره هاي عفونت فعال تجويز نمايد.  تحقيقات نشان مي دهد كه به صورت ميانگين، در كساني كه از قرصهاي ضدويروسي استفاده مي كنند دفعات عود بيماري تقريبا نصف ميشود.

به گفته برخي، دوره هاي عفونت فعال هرپس سيمپلكس ممكن است به تحريك نور شديد خورشيد ايجاد شود. بنابراين، استفاده از عينكهاي آفتابي نيز مي تواند به پيشگيري از بازگشت عفونت كمك نمايد. همچنين ممكن است اگر به هر دليل ديگري ناخوش يا بيمار باشيد، عفونت فعال تحريك شود. با اين وجود، شواهد مبني بر اين امر محدود هستند. برخي خانمها دريافته اند كه در زمان عادت ماهانه شان عفونت عود مي كند اما شواهد بر اين امر نيز كافي نيست.

اگر بيماري بازگشت، هر دوره همان طور كه در بالا گفته شد بايد درمان شود.

دورنماي بيماري چگونه است؟

مهمترين نگراني در عفونت قرنيه (كورتيت) امكان ايجاد زخم در قرنيه است. در صورت ايجاد زخم، قرنيه كه در حالت معمول شفاف و بي رنگ است مثل شيشه اي ميشود كه يخ زده باشد. اينا امر گاهي شديدا بر ديد تاثير مي گذارد.

• كورتيت پوششي در عرض چند هفته خود به خود از بين مي رود. دورنماي خوبي دارد و اغلب زخمي ايجاد نمي كند.
• احتمال اينكه كورتيت بنيادي به ايجاد زخم و افت بينايي منجر شود بيشتر ميشود.
• دوره هاي بازگشتي عفونت فعال ممكن است عفونت موجود را بدتر نمايد.
• درمان سريع با پماد يا قطره هاي ضدويروسي مي تواند به حداقل رساندن آسيب در هر دوره عفونت فعال كمك نمايد.

روي هم رفته، از هر 10 نفر مبتلا به عفونت هرپس سيمپلكس در 9 نفر بينايي در حد خوب باقي مي ماند- يعني در حدي كه بتوان رانندگي كرد. با اين وجود، عفونتهاي چشمي هرپس سيمپلكس شديد و عودشونده ممكن است به زخم جدي، نقص در بينايي و حتي در برخي موارد به نابينايي منجر شود. اگر نابينايي اتفاق افتد، تنها راه براي احياي بينايي پيوند قرنيه خواهد بود.