مکتب مدیریت نوگرا
پدرام پاژنگ| انجمن علمی مدیریت صنعتی دانشگاه علامه طباطبائی
▫️«مدرنیزم» یا «مدرنیته» واژه‌ای فلسفی-اجتماعی است که اشاره به نشانه‌ها، تولیدات یا مدل‌هایی از زندگی تکنولوژیک دارد و مفاهیم صنعتی شدن و رشد و توسعه در ابعاد فنی و انسانی را در برمی‌گیرد.
▫️مدرنیته یا «نوگرایی» درست از زمانی آغاز شد که انسان خود را کشف کرد و از هنگام ظهور مقوله «خرد» در دوره «روشنگری»، به عنوان برترین خصلت انسان مطرح شد. مدرنیته دوره‌ای از تکامل دانش بشری بود که بر اصول عقلایی متمایز و با اتکا به وجود «یک بهترین روش» پایه‌گذاری شد.
▫️امروزه در مطالعات مدیریت، بسیاری از نظریه‌ها از ترکیب تئوری‌های کلاسیک‌ها و نئوکلاسیک‌ها شکل گرفته است. پیروان جدید جنبش مدیریت علمی بر تصمیم‌گیری‌های علمی و همچنین به کارگیری رایانه و ابزارهای تصمیم‌گیری تأکید دارند. گروه نظریه‌پردازان امروزی روابط انسانی، از بهبود و بازسازی سازمان صحبت می‌کنند و جای اصول‌گرایان را کسانی گرفته‌اند که معتقدند قبل از آنکه بتوان به اصولی پایبند شد، لازم است مدیران زیادی را به طور عملی مورد مطالعه قرار داد. نظریات این دوره را می‌توان به دسته‌های زیر تقسیم کرد:
الف) نگرش کمی مدیریت:
هدف این دیدگاه به کارگیری روش علمی برای حل مسائل فنی در سطح وسیع است. مدیریت کمی سه شاخه اصلی دارد:
- علم مدیریت یا تحقیق در عملیات
- مدیریت عملیاتی
- سیستم‌های اطلاعاتی مدیریت
ب) نگرش اقتضایی:
اساس این نگرش که به آن نگرش موقعیتی نیز گفته می‌شود، بر این استوار است که یک الگوی مدیریت برای همه موقعیت‌ها به‌عنوان بهترین راه وجود ندارد؛ بلکه وظیفه مدیر این است که تعیین کند چه روشی، در چه موقعیت خاصی، تحت چه شرایط ویژه‌ای و در چه زمان بخصوصی بهترین زمینه را برای نیل به اهداف مدیریت فراهم می‌کند.
ج) جنبش جدید روابط انسانی:
در طول بیست سال گذشته نظریه‌های دیگری در مدیریت معاصر با نگرش روابط انسانی پدید آمده است که از این قبیل نظریه‌ها می‌توان به نظریه Z اشاره کرد.
▫️با وجود تمام تئوری‌های مدیریتی که در بالا ذکر شد، پیروان مدیریت نوگرا و مدرن در سازمان، بر اصول زیر تاکید می‌ورزند:
- بوروکراسی ایده‌آل:
شامل رفتار قانونمند، تصمیمات متکی بر واقعیت و دانش، اختیارات محدود، تقسیم قدرت بر اساس جایگاه سازمانی به جای پایگاه اجتماعی یا سنت‌ها می‌شود.
- تقسیم کار:
به عنوان یک اصل مهم در سازمان‌های صنعتی مبتنی بر «تنوع و تفاوت» شمرده می‌شود و عبارت است از تخصصی کردن کارها تا جزئی‌ترین سطح به منظور کسب حداکثر کارایی.
- «یک بهترین روش انجام کار»:
حاصل مطالعات کار و زمان سنجی تیلور بوده و هدف اصلی آن کسب حداکثر کارآیی در نتیجه تفکر تحلیلی است.
▫️و در پایان باید گفت که دنیای مدرن نیازمند سازمان‌های مدرن است و سازمان‌های مدرن نیز نیازمند رهبران مدرن هستند؛ رهبرانی که علاوه بر منطق عقلایی و آموزه‌های کلاسیک خود، مجهز به ابزار تفکر جدید بر پایه درک ارزش‌ها و احساسات بوده و معتقد به دخالت عوامل مختلف در تصمیم‌گیری هستند. مدیریت و رهبری در آینده نیازمند داشتن درک بهتری از روابط پیچیده درون و برون سازمان‌های نوگرا است. رهبری برای رویارویی با سازمان‌های پسانوگرا و افراد جدید نیازمند تحمل تغییر و متغیر است. تنوع و خلاقیت در زیردستان باید توسط رهبران سازمان‌ها پرورش یابد و علت‌های چندگانه، تفکر ارزشی و زیباشناسانه و واقعیت‌های سازنده بایستی مورد پذیرش و مبنای تصمیم‌گیری قرار گیرند. در نتیجه ادامه رمان زیبای «سازمان و رهبری» وابسته به نظریه‌پردازیِ مطابق با تفکرات نوین و تلفیق با تئوری‌های دیگر خواهد بود.