001
فصل اول:روان شناسی اجتماعی چیست:
اتوکلاین برگ : روان شناسی اجتماعی را علم مطالعه رفتار فرد در وضع گروهی تعریف می کند
گوردون الپورت :
روانشناسان اجتماعی رشته خود را کوششی میدانند برای فهم و تبین این مطالب که افکار ، احساسات یا رفتار افراد چگونه تحت تاثیر حضور واقعی ، تصویر یا تلویحی دیگران قرار می گیرد
بخش اعظم رفتار های انسان ، تحت تاثیر حضور دیگران قرار می گیرد و حاصل عوامل اجتماعی است .
از انجا که انسان موجودی اجتماعی است، بسیار طبیعی است که رفتار او از دیگران اثر پذیرد و تحت تاثیر حضور دیگران واقع شود.
بعضی از الگو های رفتاری ، خاص فرهنگ ماست و در فرهنگ کشور های دیگر شکل و صورتی دیگر دارد .
بررسی : جامعه شناسی اساسا به گروه ها نظر دارد و روان شناسی اجتماعی به افراد در میان گروهها
بخش عمده ای از شواهد و مدارک مربوط به اثر گروهها بر رفتار فردی از مردم شناسی اقتباس می شود .
کار ما وقتی باز هم دشورا می شود که بخواهیم روانشناسی اجتماعی را از روان شناسی عمومی که به علم مطاله رفتار و فرایند های ذهنی تعریف شده است تفکیک کنیم ، زیرا به ندرت می توانیم رفتاری را مثال بزنیم که بالاخص اجتماعی نباشد .
تفاوت روانشناسی اجتماعی با جامعه شناسی:
روان شناسی اجتماعی با جامعه شناسی از این نظر تفاوت دارد که جامعه شناسی به رفتار گروه می پردازد اما روانشناسی اجتماعی به رفتار فرد در وضع گروهی توجه دارد.
تفاوت روانشناسی اجتماعی با مردم شناسی:
مردم شناسی به فولکلور اقوام و جوامع پرداخته و بیشتر جنبه توصیفی دارد ، حال انکه روانشناسی اجتماعی بیشتر استنباطی است .
تفاوت روانشناسی اجتماعی با روانشناسی عمومی:
روان شناسی اجتماعی بیشتر به جنبه های اجتماعی رفتار توجه دارد و روان شناسی عمومی به جنبه های فردی رفتار .
سیر تاریخی روانشناسی اجتماعی :
افلاطون و ارسطو به عنوان اولین روانشناسان اجتماعی برای مردم طبقه بندی را قائل بودند و انها را به طلا و نقره و اهن تشبیه می کنند . ارسطو انسان را حیوان اجتماعی می خواند. وی را نخستین روان شناس اجتماعی می دانند که اصول اساسی نفوذ اجتماعی و متقاعد سازی را تنظیم کرد. جمله او که در این مورد گفته است ما گفتار نیکمردان را اسانتر و کاملتر از دیگران باور می کنیم بسیار معروف است .
توماس هابز : وی بشر را به صورت موجودی موذی خشن و حقیر ترسیم نمود .جمله معروف در باره ماهیت انسان این است : انسان گرگ انسان است .
ژان ژاک روسو : انسان را در حالت طبیعی پاک و فطرتا خوب می داند . به عقیده او بشر وحشی پاک نهاد ، از ان رو دچار این همه عوارض روحی و جسمی نامطلوب است که جامعه خواسته است
شعار روسو برای رفع همه این عوارض نامطلوب بازگشت به طبیعت است
اغاز روان شناسی اجتماعی با ازمایش نورمن تریپلت صورت گرفت به نظر وی افراد در جمع و در حال رقابت ، کارکرد بهتری دارند تا به صورت انفرادی
حضور جمع کار فرد را اسانتر می کند و از ان زمان اصطلاح اسان سازی اجتماعی که در اصل به وسیله الپورت وضع شده بود در حوزه روان شناسی اجتماعی رایج شد .
مرکس رینگلمن اصطلاح اتلاف اجتماعی را مطرح کرد یعنی حضور جمع از عملکرد فرد می کاهد .
نخستین کتابهای روانشناسی به وسیله ویلیام مک دوگال و ادوارد راس نوشته شده است .
کورت لوین : نظریه میدانی لوین قویا با نفوذ بود رفتار تابعی است از تعامل میان شخص و محیط وقتی سوال شود چه عواملی تعیین کننده رفتار انسان است ؟
روانکاوانی چون فروید عوامل درونی و فرایند های روان شناختی را مسئول می دانند ، علمای اجتماعی و سیاسی چون مارکس عوامل بیرونی و اجتماعی را . در حالی که لوین هر دو دسته عوامل را در تعیین رفتار انسان سهیم می داند .
دوره 1936 تار 1945 دوره جهش روانشناسی اجتماعی ،
سالهای 1946 تا 1960 دوران کلاسیک
1961 تا 1975 سالهای اعتماد و بحران
و از سال 1976 به بعد را دوره کثرت گرایی خوانده می شود
بخش عمده ای از مجادلات دوره اعتماد و بحران ، ناشی از واکنش در برابر روشهای مسلط تحقیق در ان زمان ، یعنی ، روش ازمایشگاهی بود اخلاقی بودن یا نبودن ازمایش .
جهت گیری کثرت گرایانه مبتنی بر دو نتیجه گیری درباره ماهیت پژوهش در روان شناسی اجتماعی بوده :
1- چون موضوعات مختلف مستلزم انواع گوناگونی پژوهش است ، پس فنون پژوهشی متنوع و مختلفی مورد نیاز است 2- هیچ روش تحقیقی کامل نیست هر ورشی برای خود دارای مزایا و معایبی است این اتکا به کاربرد روشهای متعدد برای جبران کمبود های هر روش به تنهایی ، به تعدد گرایی شاخص معروف است .
اتوکلاین برگ روان شناسی اجتماعی را با سه ویژگی مشخص می کند
1- روان شناسی اجتماعی علمی است تجربی یعنی در ان از ازمایش و روش علمی استفاده می شود
2- روان شناسی اجتماعی علمی است تطبیقی یعنی از یک طرف از اطلاعات و نتایج بدست امده از علوم دیگر استفاده می شود و از سوی دیگر اطلاعات نتایج و اصول به دست امده از روان شناسی اجتماعی در شاخه های دیگر علوم مورد استفاده قرار می گیرند
3- روان شناسی اجتماعی علمی است کاربردی منظور ان است که اصول و نتایج به دست امده از ان به طور روزمره در زمینه های مختلف اجتماعی مانند سیاسیت و تبلیغات و اموزش به طور کلی شکل دهی رفتار و افکار مردم مورد استفاده قرار می گیرد .
ویژگیهای روش علمی :
1- روش علمی مبتنی بر جبرگرایی علمی است یعنی طبیعت و جهان ، دارای نظم و قانونمدنی است
2- در روش علمی ، رویکرد تجربی مورد استفاده قرار می گیرد اطلاعات و داده ها به صورت اگاهانه و با پیشبینی و برنامه ریزی قبلی جمع اوری می شوند
3- در روش علمی ، تعریف عملیاتی مفاهیم به کار رفته ، الزامی است یعنی جرئیات علمی هر تعریف از متغیرهای به کار رفته در تحقیق باید روشن باشد به نحوی که کار هر محقق برای محققان دیگر کاملا قابل فهم و تکرار شود
4- روش علمی از عینیت برخوردار است در روش علمی بین مشاهد کنندگان یا خوانندگان مختلف ، اتفاق نظر وجود دارد و هر کسی نمی تواند بنا به بیل یا سلیقه خود مطالب را تعبیر و تفسیر کند .
مراحل تحقیق علمی : بیان مسئله ، فرضیه ، مشاهد ، تجزیه و تحلیل اطلاعات ، نتیجه گیری
انواع روشهای تحقیق در روان شناسی اجتماعی : مهمترین این روش ها عبارتند از 1) تحقیق ارشیوی ، 2) تحقیق زمینه یابی ، 3) تحقیق میدانی ، 4) ازمایش طبیعی ، 5) ازمایش میدانی و 6) تحقیق ازمایشگاهی
1- تحقیق ارشیوی : به تجزیه و تحلیل اطلاعات موجود در بایگانیها و سوابق موجود درباره وقایع و رویداد های گذشته اطلاق می شود
مزایای تحقیق ارشیوی : عطف به گذشته امکان پذیر است ، غیر عکس العملی است
معایب تحقیق ارشیوی : امکان دارد محقق از وجود اطلاعت بیشتر درباره موضوع تحقیق خود خبر نداشته و یا اگر هم خبر داشته باشد برای او امکان دسترسی به ان اطلاعات وجود نداشته باشد ، تعیین صحت و سقم اطلاعت متناقض در یک زمینه است
2- تحقیق زمینه یابی : هنگامی به کار می رود که محقق بخواهد با نظر خواهی از یک گروه نمونه انتخاب شده نظر یک جامعه اماری بزرگ را در مورد موضوعات مختلف بداند. کاملترین صورت تحقیق زمینه یابی رفراندم است .
مزایای تحقیق زمینه یابی : اگر نمونه انتخاب شده دقیق باشد می توان اطلاعات تقریبا دقیق درباره یک جمعیت بزرگ به دست اورد ، سر راست بودن و دست اول بودن اطلاعات .
معایب تحقیق زمینه یابی : عکس العملی بودن احتمالی ان ، احتمال نادرست بودن غیر عمدی پاسخهاست
3- تحقیق میدانی : محقق در میان جامعه مورد تحقیق خود زندگی می کند و به تحقیق درباره موضوعی خاص در ان محیط می پردازد .
مزایای تحقیق میدانی : واقعی بودن ان در نتیجه از قدرت تعمیم زیادی برخوردار است
معایب تحقیق میدانی : حضور محقیق در صحنه تحقیق است که ازموئنیها از ان اگاهی دارند ، گاهی منابع جمع اوری اطلاعات ممکن است دارای اشکال باشد .
4- ازمایش میدانی : محقق طرح یک ازمایش را در محیط طبیعی پیاده می کند .
مزایای ازمایش میدانی : اعتبار ، چون ازمودنیها نمی دانند که به عنوان ازمودنی در یک ازمایش شرکت دارند احتمال پاسخهای عکس العملی در انها بسیار کم است .
معایب ازمایش میدانی : ناشی از ماهیت متغیر مستقل ، متغیر وابسته ، اخلاق ازمایشگری و تحقیق و دشواریهای عملی کار است . ، موضوع اخلاقی تحقیق .
5- ازمایش طبیعی : ازمایشگر طرح خود را پس از وقوع یک سانحه طبیعی مثل زلزله یا سیل اجرا می کند .
مزایای ازمایش طبیعی : مهمترین حسن ان بارز و قوی بودن متغیر ازمایشی است .
معایب ازمایش طبیعی : احتمال وقوع کم ازمایشگر مجبور است طرح خود را اماده کرده و گوش به زنگ وقوع یک سانحه باشد . ، امکان کنترل متغیر های مزاحم در اینجا از تحقیق میدانی و ازمایش میدانی هم کمتر است .
6- تحقیق ازمایشگاهی : یک ازمایش در محیط ازمایشگاهی .
مزایای تحقیق ازمایشگاهی : امکان اعمال کنترل فراوان ازمایشگر بر روی متغیر های ازمایش ،
معایب تحقیق ازمایشگاهی : مصنوعی بودن محیط ازمایشگاهی ویژگی تقاضا و نگرانی از ارزشیابی یعتی ازمودنی هدف ازمایش را حدس بزند احتمال وجود انتظارات ازمایشگر در تحقیق ازمایشگاهی است.