آشنایی با صنعت گردشگری
یگانه اعلا| انجمن علمی مدیریت صنعتی دانشگاه علامه طباطبائی🔻صنعت گردشگری:
▫️گردشگری یا توریسم به طور کلی به عنوان مسافرت تفریحی به شمار می‌آید؛ هرچند اخیرا گردشگری را به هر گونه مسافرتی می گویند که شخص برای خارج شدن از محیط کار و زندگی خود انتخاب می کند. منظور از توریسم هم بطور کلی کسب و کار های مربوط به جذب گردشگران، پذیرایی از آنها و سرگرم کردن آنها است. صنعت گردشگری، صنعتی است که به یکی از بزرگ‌ترین حوزه‌های کسب‌وکار در دنیا تبدیل شده و به همراه صنایع وابسته به گردشگری، درمجموع حدود ۱۰.۴ درصد از تولید ناخالص داخلی و ۱۰ درصد از کل اشتغال دنیا را در سال ۲۰۱۸ به خود اختصاص داده است.
▫️بر اساس آمارهای بین‌المللی، سهم مستقیم سفر و گردشگری از تولید ناخالص داخلی جهان ۳.۲ درصد و سهم مستقیم اشتغال آن ۳.۸ درصد از کل اشتغال است؛ اما باوجود رشد سریع گردشگری در دنیای امروز و اقبال مساعد کشورهای درحال‌توسعه برای استفاده از پتانسیل‌های این بخش، گردشگری در ایران هنوز با چالش‌های جدی مواجه بوده و به جایگاه مناسبی حتی در میان کشورهای منطقه نرسیده است.
▫️شورای جهانی سفر و گردشگری (WTTC)، در بیش از ۲۵ سال، شواهدی را جمع‌آوری کرده است که نشان از تأثیرات اقتصادی و اشتغال‌زایی سفر و گردشگری دارد. این آمارها نشان می‌دهد که علیرغم شوک‌های غیرقابل پیش‌بینی و روزافزون ناشی از حملات تروریستی، عدم ثبات سیاسی، بلایای طبیعی و بیماری‌های فراگیر، سفر و گردشگری همچنان به رشد خود ادامه داده است. بخش گردشگری با سهم ۳.۹ درصدی از رشد تولید ناخالص داخلی جهان، بعد از تولیدات کارخانه‌ای، بیشترین سهم را به خود اختصاص داده و امروزه بسیاری از کشورهای درحال‌توسعه تلاش دارند تا مشارکت خود در اقتصاد جهانی را از طریق توسعه گردشگری بین‌المللی افزایش دهند تا جایی که توسعه گردشگری در دنیای امروز، به ابزاری برای بهبود رشد اقتصادی، ریشه‌کن کردن فقر و تأمین امنیت غذایی تبدیل شده است.
▫️بنگاه رسانه‌ای استرالیایی «تراولر» در گزارشی، عملکرد اقتصادی شهرهای جهان در حوزه گردشگری را بررسی کرده و از مشارکت آنها در تولید ناخالص داخلی سخن گفته است؛ بر اساس این گزارش، تولید ناخالص داخلی تهران، پایتخت کشورمان، در صنعت گردشگری و در سال ۲۰۱۷ به میزان ۹ درصد افزایش پیدا کرده و این رقم تهران را در رتبه یازدهم شهرهای جهان از حیث بیشترین رشد در تولید ناخالص داخلی حاصل شده از صنعت توریسم قرار داده است.(دنیای اقتصاد)
🔻صنعت گردشگری در ایران:
▫️این صنعت در کشور عبارت است از: مجموعه‌ای از ارائه‌کنندگان خدمات که از جمله مهم‌ترین آنها می‌توان به خدمات مسافرتی و تورگردانی، عاملان حمل و نقل مانند ریلی، جاده‌ای، هوایی، دریایی، متصدیان جاذبه‌های گردشگری، محصولات صنایع دستی و سوغاتی‌ها، پوشاک و وسایل چرمی، مهمانسراها، هتل‌ها و رستوران‌ها و دیگر موارد مورد علاقه گردشگران اشاره کرد.
▫️کارشناسان میزان تولید ناخالص ملی را که از طریق گردشگری در ایران به صورت غیرمستقیم به دست می‌آید، ۶/۱ درصد برآورد کرده‌اند. همچنین صنعت گردشگری در ایران نیم درصد اشتغال را به خود اختصاص داده است. اگر در کشور به این صنعت توجه بیشتری شود، می‌توان به بحران اشتغال کشور کمک بسیار کرد. به دلیل تنوع بالایی که در صنعت گردشگری وجود دارد، این صنعت می‌تواند در اقتصاد کشور تاثیرات بسیار زیادی داشته باشد. در مجموع می‌توان گفت که با توسعه صنعت گردشگری می‌توان به کاهش بیکاری، توزیع درآمد و همچنین افزایش درآمد دولت کمک کرد.
▫️صنعت گردشگری در ایران دارای ظرفیت بالایی برای رشد و توسعه می باشد. گردشگری در ایران توانسته است رتبه دهم را در جاذبه‌های باستانی و تاریخی کسب کند؛ همچنین کشور ایران دارای رتبه پنجم در جاذبه‌های طبیعی در جهان است.(خبرگزاری مهر/ ۱۳۹۷)
اما متاسفانه به نظر می‌رسد که عدم استفاده مناسب ایران از پتانسیل‌های بالای گردشگری، عرصه را برای سایر کشورهای منطقه خالی کرده و کشورهایی نظیر امارات، ترکیه و گرجستان به‌خوبی از فرصت استفاده کرده و ضمن در دست گرفتن بازار منطقه و دنیا، گردشگران ایرانی را نیز به خود جذب می‌کنند.
اما نکته مهم در رابطه با این کشورها آن است که هر سه کشور با یک برنامه‌ریزی بلندمدت و استراتژی دقیق در این راه گام نهاده و نقش دولت در این میان بسیار حائز اهمیت است؛ درواقع فصل مشترک میان تجربه هر سه کشور، عزم جدی دولت برای توسعه صنعت گردشگری، داشتن استراتژی توسعه گردشگری و پایبندی به اجرای آن، ارائه مشوق‌های کارآمد دولتی، همکاری مؤثر میان بخش دولتی و خصوصی و تبلیغات و بازاریابی در سطح بین‌المللی بوده است. علاوه بر آن در هر سه کشور تلاش شده تا با توجه به پتانسیل‌های موجود در آن کشور از قابلیت جذب گردشگر در همه انواع گردشگری مانند گردشگری سلامت، گردشگری ورزشی، اکو توریسم و سایر اشکال آن نیز استفاده شود.
▫️سالانه بیش از ۸۵۰ میلیون جهانگرد در دنیا سفر می‌کنند و کشورهایی همچون فرانسه، ایتالیا، ایالات‌متحده، اسپانیا، چین، بریتانیا، آلمان و ترکیه جزو پربازدیدترین کشورها از جهت گردشگری هستند؛ به‌طور مثال بر اساس آمار رقابت‌پذیری سفر و گردشگری در سال ۲۰۱۷، فرانسه پذیرای حدود ۸۴ میلیون بازدیدکننده، یعنی بیش از جمعیت ایران بوده، درحالی که در این سال ایران فقط حدود ۵ میلیون گردشگر ورودی داشته است.
▫️در سال ۲۰۱۸ سهم مستقیم گردشگری از تولید ناخالص داخلی در ایران ۱۰.۷ میلیارد دلار، معادل ۲.۵ درصد از تولید ناخالص داخلی کل کشور را تشکیل داده و پیش‌بینی می‌شود این سهم در سال‌های ۲۰۱۹ و ۲۰۲۵ نیز بدون تغییر بماند. در سال ۲۰۱۸، ایران ازنظر سهم مستقیم گردشگری از تولید ناخالص داخلی در میان ۲۳ کشور موردبررسی در سند چشم‌انداز، در رتبه ۱۹ قرار گرفته است.
▫️همچنین در سال ۲۰۱۸، سهم مستقیم سفر و گردشگری در ایران برای ایجاد اشتغال، ۴۶۸ هزار شغل، معادل ۱.۹ درصد از کل اشتغال کشور بوده و انتظار می‌رود در سال ۲۰۲۵ نهایتاً به ۵۰۵ هزار شغل، معادل ۲ درصد از کل اشتغال کشور برسد.
▫️در سال ۲۰۱۸ سرمایه‌گذاری در بخش سفر و گردشگری در ایران، به قیمت جاری، ۲.۵ میلیارد دلار، معادل ۳.۴ درصد از کل سرمایه‌گذاری در کشور بوده است و انتظار می‌رود این سهم برای سال‌های ۲۰۱۹ و ۲۰۲۵ به ترتیب به ۳.۵ و ۴.۶ درصد افزایش یابد. همچنین درآمد گردشگری در ایران در سال ۲۰۱۸ رقم ۴.۱ میلیارد دلار برابر با ۴ درصد از کل صادرات کشور بوده است که پیش‌بینی می‌شود این سهم برای سال‌های ۲۰۱۹ و ۲۰۲۵ به ترتیب به ۵.۷ و ۷.۲ درصد برسد.
🔻تاثیر بازگشت تحریم‌ها بر گردشگری کشور در پی خروج آمریکا از برجام:
▫️بیش از ۷۰ هتل و مرکز اقامتی از ایران در وب‌سایت Booking به ثبت رسیده بود و این امکان را برای گردشگران جهان مهیا می‌کرد که به صورت آنلاین و با کارت‌های اعتباری خود در این هتل‌ها اتاق رزرو کنند؛ اما اکنون در پی خروج آمریکا از برجام و بیم شرکت‌های خصوصی سایر کشورها از اینکه در صورت همکاری با ایران مشمول تحریم‌های ثانویه آمریکا شوند، صنعت هتلداری کشور، اولین حوزه‌ای از گردشگری بوده که تحت تاثیر قرار گرفته است؛ امروز تمام این هتل‌ها از فهرست اقامتگاه‌های موجود در ایران در وب‌سایت Booking حذف شده‌اند و با سلب امکان رزرو اینترنتی مراکز اقامتی در ایران برای گردشگران سایر کشورها، اکنون حلقه محاصره اقتصادی بر صنعت گردشگری کشور تنگ‌تر شده است.
🔻نکته پایانی:
گزارش پول‌نیوز از رشد جذب توریست در دنیا:
۱۰ درصد گردش مالی دنیا، مربوط به صنعت گردشگری است!
