...

Қуритишнинг офтоби усули

Бу усул узум эрта пишиб етиладиган зоналарда қадимдан қўлланилиб, мевага дастлабки ишлов берилмаган холда ўтказилади. Бу усулда асосан Қора кишмиш нави қуритилади. Ёғингарчилик бошлангунга қадар қуримаслиги сабабли йирик донали узум навлари офтоби усулида қуритилмайди. Ҳар бир бош узум сортларига ажратилади ва ишлов бермасдан, юпқа қилиб, ёғоч патносларга ёки олдиндан – сомонлой билан сувалган қуритиш майдонларига ёйилади.

Узумнинг «Қора кишмиш» навидан олинган маҳсулот – шигани, «Оқ кишмиш» навидан олинган эса – бедона деб аталади. Қуритиш 18–20 кун давом этади, 22–25% қуритилган маҳсулот олинади, намлиги 18% ни ташкил қилади.

Ёғингарчилик кўп бўладиган районларда жойлашган хўжаликларда узумни жадал қуритиш мавсумида ёғин-сочин бўлиб, хўжаликлар кўпинча зарар кўради. Узумни пленка ёпилган палаталарда қуритиш усули академик Р.Р.Шредер номидаги боғдорчилик, узумчилик ва виночилик илмий ишлаб чиқариш бирлашмаси томонидан ишлаб чиқилган ва синаб кўрилган бўлиб, бу ҳақда қуйида баён қилинади.

Ярим очиқ палата қуйидаги катталикда бўлади: эни – 4 м энг баланд тепа қисми – 2 м 40 см, ён деворлари баландлиги 1,60 см, битта секция узунлиги – 4 м. Палатанинг иккала ён томонига патнисларни жойлаш учун этажеркалар ўрнатилади. Патнисларни жойлаш учун ҳар қайси этажеркаларда 10–12 тадан параллель пазлар мавжуд.

Этажерка катталиги 60×90×160 см. Ҳар бир патнисга 60–80 кг узум кетади. Палатанинг битта секциясига 10 тагача этажерка ўрнатилади ва ҳар қандай секцияда бир йўла 0,6– 0,8 тонна хўл мева қуритиш мумкин.

Палатанинг тепа қисми ярим очиқ, яъни эгилган ясси томони тахминан ярим очиқ ҳолатда. Бунда устки чоклар остки чокларни қоплаб туради ва шу билан бирга меваларни ёғин-сочиндан сақлайди. Палатанинг ён деворлари ердан 40 см баландликда плёнка билан беркитилади.

Палата ичидаги ҳарорат атроф-муҳитдаги ҳароратга нисбатан 2–7оС юқори бўлади. Палата лойиҳаси меваларни қуритиш жараёнида пайдо бўлган буғларни чиқариб юбориш билан табиий ҳаво алмашишини таъминлайди, этажеркалар орасидаги ўтиш масофаси (150 см) келгусида патносларни ташиш ишларини механизациялашга имконият яратади.

@AGROBLOGER канали

Р.М. Абдуллаев ва бошқалар. "Узум етиштириш ва майиз қуритишнинг замонавий технологияси". 

dehqon.uz