..
وحید احسانی
برای حل هر مشکل (چه در سطح فردی و چه در سطح اجتماعی) راهکار یا راهکارهایی وجود دارد[2] که با عمل به آن راهکارها، مشکل مورد نظر مرتفع می گردد، امّا در خصوص معضل ناکارآمدی، قضیه تا حدودی متفاوت است.
از آنجا که نظام هستی بر پایۀ قوانین و روابطی (سنّت های الهی، روابط علّت و معلولی) ایجاد شده و پابرجاست، هر مشکلی نتیجۀ برخی علل و عوامل بوده و لذا به منظور رفع هر مشکل باید اقداماتی انجام داد تا در نتیجۀ آن اقدامات، علل و عوامل پیدایش مشکل مورد نظر مرتفع شده و نهایتاً مشکل از میان برود، امّا چنانچه فرد یا جامعه ای دچار معضل ناکارآمدی (عدم اثربخشی اقدامات) شود، هر اقدامی هم که جهت رفع این معضل انجام دهد ناکارآمد خواهد بود. به عبارت دیگر، ماهیّت ناکارآمدی به گونه ایست که می توان آن را به یک چرخۀ باطل، سیاه چالۀ گریز ناپذیر یا معضل بدون راهکار تشبیه کرد. معضل ناکارآمدی مانند بیماریِ فرضیِ «عدم واکنش به داروها» است که هر دارویی هم برای درمان آن استفاده شود، مشمول «عدم واکنش» شده و بی فایده خواهد بود. البته، از مطالب بالا نمی توان نتیجه گرفت که ناکارآمدی یک «درد بی درمان» است، چرا که هر درمانی از «راهکار عملیاتی» یا «اقدام و عمل» آغاز نمی شود. درمان کردن بعضی دردها و رفع کردن برخی مشکلات، پیش از پرداختن به اقدام و عمل، مستلزم برخی تحوّلات درونی است؛ تحوّلاتی مانند یک چرخش بینش، تغییر رویکرد یا امثال آن.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
[1] محتوای متن حاضر، با اندکی تغییرات، از بخش نتیجه گیری رسالۀ دکترای نگارنده اخذ شده است. مشخصات رسالۀ مورد نظر به قرار زیر است:
احسانی، وحید، اعظمی، موسی، نجفی، سیّدمحمّدباقر و سهیلی، فرامرز. 1394. چالش های پژوهش های توسعه روستایی و کشاورزی و راهکارهای بهبود اثربخشی آنها. رسالۀ دکتری رشتۀ توسعۀ کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا.
[2] در خصوص تأکید افراطی رواج یافته در کشور مبنی بر «ارائۀ راهکار عملیاتی» و لذا غفلت از اندیشه ورزی بنیادین، رجوع کنید به: احسانی، وحید. 1397. نقش تعیین کنندۀ اندیشه در وضعیّت اقتصادی-اجتماعی جامعه. سایت فرهنگی نیلوفر. قابل دسترسی در http://www.neeloofar.org/critic/124-article/1827-thought-and-economic-situation.html
چنانچه این مطلب را مفید می دانید، لطفا بازنشر دهید.
تاریخ انتشار در کانال وحید احسانی: 1397/05/21
قسمت دوّم: درمان ناکارآمدی مستلزم یک تحوّل درونی است
قسمت سوّم) «پذیرش مسئولیت خود» چقدر سخت است؟
چهارم) چه کسانی باید داروی تلخ را بنوشند؟
قسمت پنجم) «انگشت های اتّهام» و «مردمی که غیب می شوند»!
«ادامه دارد»