...
🔹نویسنده: س.ن.🔹کد یادداشت: #A0020
دوچرخه‌سواری زنان چه اهمیتی دارد؟
حدود ۱۲۰ سال پیش یک روزنامه‌ی آمریکایی نوشته بود که دوچرخه‌سواری احتمالا باعث می‌شود زنان «قاعدگی‌شان متوقف یا نامنظم و به طرز فجیعی دردناک شود، یا بسیاری بیماری‌های دیگر را به بدن‌شان وارد کند» و این تنها یک نمونه از صدها روزنامه و اعلامیه‌ای بود که آن زمان برای نهی کردن و ترساندن زنان از دوچرخه‌سواری منتشر می‌شد. در آن مطالب به این اشاره شده بود که دوچرخه‌سواری لطافت زنان را ازبین می‌برد و برای کبد، کلیه، و رحم آن‌ها مضر است. همچنین بسیاری معتقد بودند دوچرخه‌سواری هم برای زن تحریک‌کننده است (آلت جنسی‌شان به زین مالیده می‌شود) و هم برای مردان (با دیدن دولاشدن زنها روی فرمان و نمایش پاها). اما علت این همه مخالفت‌های عجیب و مضحک چه بود؟ علتش نقش حیاتی دوچرخه‌سواری زنان در رهایی‌شان از زیر سلطه مردسالاری بود.
دهه‌های ۱۸۷۰ و ۸۰ در آمریکا اوج شکوفایی صنعت دوچرخه بود. شهرهای آمریکا پر بود از دوچرخه‌سوار و نمایشگاه دوچرخه. با این حال زنان در این میان نقش کمی داشتند. دو مشکل اصلی بر سر راه آن‌ها بود: اول اینکه هنوز تکنولوژی زنجیرچرخ و پدال برای انتقال نیرو به عقب توسعه داده نشده بود و دوچرخه‌های موجود با آن چرخ‌های عظیم در جلو احتیاج به نیروی بسیار زیادی برای راندن داشتند و ایمن نبودند. ولی در دهه ۸۰ و ۹۰ تکنولوژی توسعه یافت و دوچرخه‌هایی با عنوان «دوچرخه‌ی ایمن» روانه بازار شد. این دوچرخه زندگی زنان را برای همیشه به شکلی ریشه‌ای تغییر کرد. آن‌ها دیگر می‌توانستند به راحتی سوار آن شده و برانندش. اما مشکل دوم لباس‌های لابه‌لا و سنگین ویکتوریایی با کرست تنگ و دنباله دراز زنان بود که اصلا برای دوچرخه‌سواری مناسب نبودند. در نتیجه زنان به پوشیدن لباس‌های کمتر و سبکتر روی آوردند که انقلابی‌ترین آن‌ها شلوار بود، که تا آن زمان اساسا جایی در فرهنگ پوشاک اجتماعی زنان نداشت.
در میان تمام زنان پیشرو آن زمان نام Annie Londonderry می‌درخشد، اولین زن دوچرخه‌سوار آمریکایی که دنیا را رکاب زد تا فرهنگ آن را به همگان معرفی کند. در سفر دور دنیا Annie دامن چین‌دارش را از پا کند و bloomers (نوعی شلوارک راحت) به پا کرد تا به دنیا نشان دهد دوره ویکتوریایی به پایان رسیده و زن دیگر فقط مادر، خواهر، یا همسر نیست: زن می‌تواند شلوار به پا کند و خودش به محل کارش برود. او می‌تواند با رکاب زدن، خودش مسیر و مقصدش را تعیین کند. وقتی به نیویورک برگشت چندین ماه از سفر انقلابی خود تحت عنوان The New Women در رسانه‌ها مقاله نوشت و به زنان بسیاری روحیه و حیات دوباره داد.
اهمیت دوچرخه به حدی است که سوزان آنتونی، از رهبران برجسته حقوق مدنی و حقوق زنان در آمریکا گفته «هیچ چیز به اندازه دوچرخه در رهاسازی زنان مفید نبوده است. دوچرخه به زنها آزادی و اعتماد به نفس می‌دهد». اهمیت دوچرخه در جنبش حقوق زنان دو جنبه مهم دارد:
(۱) آزادی حرکت: دوچرخه فقط یک ابزار جابجایی ساده نبود بلکه وسیله قدرت داد به زنان بود تا به تنهایی از خانه خارج شوند، سر کار بروند و در فعالیت‌های اجتماعی و سیاسی شرکت کنند. بستری بود برای تجسم بخشیدن به اراده زنان برای آزادی و استقلال. دوچرخه جغرافیای سیاسی حضور زنان را کاملا دگرگون کرد: از خانه به فضای عمومی.
(۲) آزادی پوشش: لباس‌های دوچرخه سواری ابعاد جدیدی از زنانگی را توسعه داد. زن دیگر فقط مادر یا همسر نبود که لباس فاخر ویکتوریایی تن کند. او صاحب لباس خود شده بود و این موضوع مقدمه‌ای بود بر اینکه او صاحب تن خود نیز بشود. با حضور روبه‌فزونیِ زنان شلوارپوش مردان (و سایر زنان) دیگر کمتر جسارتِ فضولی و تصمیم‌گیری برای زن را داشتند.
همانطور که در ابتدا گفتم این جنبش عظیم با مخالفت‌های شدید مذهبی، اجتماعی، و فرهنگی مواجه بود. اما زنان ۱۲۰ سال پیش کوتاه نیامدند و با شهامت و فشار به رکاب زدن و پشت سر گذاشتن فرهنگ مردسالاری ادامه دادند. همین زنان بودند که در ادامه برابری حقوق سیاسی و اجتماعی خود را نیز محقق کردند.
در ایران امروز با همان نوع اباطیل و زورگویی‌های مذهبی و سیاسی برای سرکوب زنان دوچرخه‌سوار مواجه هستیم که آمریکایی‌ها بیش از یک صده پیش با آن مواجه بودند. این همه مقاومت علیه زنان صرفا از تعصب و خشک‌ذهنی نیست. همانطور که دوچرخه‌سواری زنان در آمریکا راهی بسیار شگرف و پربار به سمت برابری جنسیتی در آن‌جا باز کرد، در ایران نیز می‌تواند موجب گشایش‌های بدیع و سودمند برای زنان شود. دوچرخه‌سواری زنان فقط تفریح نیست، بلکه تمرین آزادی و استقلال هویت و اعتماد به نفس است.
(منابع و مراجع در وبلاگ درآستانه موجود است: https://goo.gl/mIYEkh