...

Bugungi kunda respublika bo‘yicha ertaki ekinlardan va g‘alladan bo‘shagan maydonlarga takroriy ekinlarni ekish ishlari ketmoqda. Mamlakatimizda ushbu-chora tadbirlar asosan iyun-iyul oylarida olib boriladi. Takroriy ekinlarni ekishning afzalligi, mavjud yer resurslaridan samarali foydalanib, yil davomida xalqimiz dasturxoniga qishloq xo‘jaligi mahsulotlarini uzluksiz yetkazib berishdan iborat.

Respublika bo‘yicha g‘alla o‘rim-yig‘imdan keyingi maydonlardan unumli foydalanish hamda ehtiyojmand oilalarni yanada qo‘llab-quvvatlash maqsadida hosili yig‘ib olingan yerlar foydalanish uchun aholiga ajratib berilmoqda. Xususan, 2022-yilning 4-iyul holatiga ko‘ra, respublika bo‘yicha 921,5 ming gektar maydondagi g‘alla o‘rib olindi. Shuning 853,0 ming gektari somondan tozalandi. Ushbu maydonlarning 616,5 ming gektariga takroriy ekinlar joylashtirildi. Xususan, 70,4 ming gektar sabzavot, 29,9 ming gektar poliz, 2,6 ming gektar kartoshka, 27,4 ming gektar moyli ekinlar, 219,5 ming gektar dukkakli don ekinlari, 14,7 ming gektar don uchun makka, 59,8 ming gektar sholi, 156,3 ming gektar ozuqa ekinlar, 30,1 ming gektar tariq hamda 5,7 ming gektar supurgi ekildi.

Hosili yig‘ib olingan yerlar asosan, 4 toifa xo’jaliklariga ajratib berilmoqda. Jami 820,8 ming gektar takroriy ekin ekiladigan maydonlarning 167,1 ming gektari fermer xo‘jaligi a’zolariga (494,9 ming nafar), 76,4 ming gektari otaliqqa olingan ishsiz aholiga (169,5 ming nafar) va 15,3 ming gektari esa PQ-20-sonli qarorga asosan, o‘tkazilgan tanlovda yuta olmagan ishsiz fuqarolarga (46,9 ming nafar) hamda 298,5 ming gektari klaster va fermer xo‘jaliklarining o‘z ehtiyojlari uchun ekin ekilishiga mo‘ljallangan.

So‘nggi ma‘lumotlarga ko‘ra, mamlakatimizda 539,0 ming nafar fermer xo‘jaligi a’zolari tomonidan 185 ming gektar, otaliqqa olingan 196,9 ming nafar fuqarolar tomonidan 85,8 ming gektar va PQ-20-sonli qaror bo‘yicha tanlovda qatnashib, yer yutib ololmagan 55,0 ming nafar fuqarolar tomonidan 18,6 ming gektar hamda 326,4 ming gektar maydonlarga klaster va fermer xo‘jaliklari tomonidan takroriy ekinlar ekildi.

Ayni paytda yoz fasli bo‘lganligi bois, respublikamizda takroriy ekinlarni ekish havo haroratining maksimal darajada oshgan kezlariga to‘g‘ri kelmoqda. Bu esa, urug‘larning unib chiqishi uchun tegishli namlik zahirasini to‘plash zaruriyatini tug‘diradi.

Shuning uchun takroriy ekin sifatida dukkakli don, moyli va yem-xashak ekinlari urug‘larini ekish talab qilinadi. Bunda urug‘larni elaklarda elab, tozalab, bir xilligini taʼminlagan holda ekish ularni bir tekisda, sifatli unib chiqishini kafolatlaydi.

G‘alla o‘rimidan keyin yer maydonlariga takroriy ekin ekish tuproqdagi ozuqa moddalar miqdorining o‘simliklar tomonidan qaytarilishiga va uning unumdorligini saqlanishiga, ekilayotgan va undan keyin ekiladigan ekinlarning hosildorligini oshishiga zamin yaratadi.

Манба: Agro.uz

Бугунги кунда республика бўйича эртаки экинлардан ва ғалладан бўшаган майдонларга такрорий экинларни экиш ишлари кетмоқда. Мамлакатимизда ушбу-чора тадбирлар асосан июн-июл ойларида олиб борилади. Такрорий экинларни экишнинг афзаллиги, мавжуд ер ресурсларидан самарали фойдаланиб, йил давомида халқимиз дастурхонига қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини узлуксиз етказиб беришдан иборат.

Республика бўйича ғалла ўрим-йиғимдан кейинги майдонлардан унумли фойдаланиш ҳамда эҳтиёжманд оилаларни янада қўллаб-қувватлаш мақсадида ҳосили йиғиб олинган ерлар фойдаланиш учун аҳолига ажратиб берилмоқда. Хусусан, 2022-йилнинг 4-июл ҳолатига кўра, республика бўйича 921,5 минг гектар майдондаги ғалла ўриб олинди. Шунинг 853,0 минг гектари сомондан тозаланди. Ушбу майдонларнинг 616,5 минг гектарига такрорий экинлар жойлаштирилди. Хусусан, 70,4 минг гектар сабзавот, 29,9 минг гектар полиз, 2,6 минг гектар картошка, 27,4 минг гектар мойли экинлар, 219,5 минг гектар дуккакли дон экинлари, 14,7 минг гектар дон учун макка, 59,8 минг гектар шоли, 156,3 минг гектар озуқа экинлар, 30,1 минг гектар тариқ ҳамда 5,7 минг гектар супурги экилди.

Ҳосили йиғиб олинган ерлар асосан, 4 тоифа хўжаликларига ажратиб берилмоқда. Жами 820,8 минг гектар такрорий экин экиладиган майдонларнинг 167,1 минг гектари фермер хўжалиги аъзоларига (494,9 минг нафар), 76,4 минг гектари оталиққа олинган ишсиз аҳолига (169,5 минг нафар) ва 15,3 минг гектари эса ПҚ-20-сонли қарорга асосан, ўтказилган танловда юта олмаган ишсиз фуқароларга (46,9 минг нафар) ҳамда 298,5 минг гектари кластер ва фермер хўжаликларининг ўз эҳтиёжлари учун экин экилишига мўлжалланган.

Сўнгги маълумотларга кўра, мамлакатимизда 539,0 минг нафар фермер хўжалиги аъзолари томонидан 185 минг гектар, оталиққа олинган 196,9 минг нафар фуқаролар томонидан 85,8 минг гектар ва ПҚ-20-сонли қарор бўйича танловда қатнашиб, ер ютиб ололмаган 55,0 минг нафар фуқаролар томонидан 18,6 минг гектар ҳамда 326,4 минг гектар майдонларга кластер ва фермер хўжаликлари томонидан такрорий экинлар экилди.

Айни пайтда ёз фасли бўлганлиги боис, республикамизда такрорий экинларни экиш ҳаво ҳароратининг максимал даражада ошган кезларига тўғри келмоқда. Бу эса, уруғларнинг униб чиқиши учун тегишли намлик заҳирасини тўплаш заруриятини туғдиради.

Шунинг учун такрорий экин сифатида дуккакли дон, мойли ва ем-хашак экинлари уруғларини экиш талаб қилинади. Бунда уруғларни элакларда элаб, тозалаб, бир хиллигини таʼминлаган ҳолда экиш уларни бир текисда, сифатли униб чиқишини кафолатлайди.

Ғалла ўримидан кейин ер майдонларига такрорий экин экиш тупроқдаги озуқа моддалар миқдорининг ўсимликлар томонидан қайтарилишига ва унинг унумдорлигини сақланишига, экилаётган ва ундан кейин экиладиган экинларнинг ҳосилдорлигини ошишига замин яратади.