...

Бу зараркунанда тангача қанотлилар ёки капалаклар (Lepidoptera) туркумига, тунламлар (Noctuidae) оиласига мансуб бўлиб, беда, лавлаги экинлари ва ғўзанинг асосий зараркунандаларидан бири ҳисобланиб, вақти-вақти билан нихоятда купайиб кетади. Бу хашарот хаммахур бўлиб, 114 хилдаги ўсимликларда учрайди ва шундан 70 га яқини маданий экин турларини зарарлайди.

Қорақалпоғистон Республикаси, Хоразм, Самарқанд ва Бухоро вилоятларида кўплаб учрайди. Карадрина капалагининг қанотлари ёзилганда, 23-24 мм га етади. Олдинги қанотлари қорамтир-кулранг, қанот чеккаларида кулранг хошияли, ўртасида буйраксимон қўнғир доғлари бор, атрофида эса тўқ сариқ ғубори бўлади.

Капалаклари, бошқа тунлам капалакларидан фарқли ўларок, тухумларини тўп-тўп қилиб ўсимлик баргининг орқа қисмига қўяди ва қорин щемидан ажратилган туклар билан ўраб қўяди. Тухуми шарсимон, кўкиш-сариқ, садафсимон тусда товланади, асоси буйлаб бир оз ясси, 40-50 тага яқин радиал қовирғали, диаметри 0,5-0,6 мм. Қуртларнинг тўқ яшилдан то жигарранг, кулранггача ўзгариб боради: елкасида ва ён томонлари бўйлаб 24-32 тага яқин узунасига тўлқинсимон тук чизиқ ўтган ва унинг остида оч сариқ йули бор.

Ёш қуртлари ўсимлик баргларини қиртишлайди, катта ёшдагилари эса кемириб зарарлайди. Қуртлар хаёт фаолияти давомида 6 ёшни ўтайди ва тупроқда 5-15 см чуқурликда беланчак ичида ғумбакка айланади.

Ҳаво дарорати 13,5°С дан паст бўлганда улар қишловга хозирлик кўра бошлайди ва ғумбак даврида қишлайди.

Ўзбекистон шароитида 6 мартагача авлод беради. Хар бир авлод шароитга қараб 25-30 кун ривожланади.

Карадрина капалаклари эрта баҳорда ўсиб турган бегона ўтларга, беда ва бошқа ўсимликларга ўз тухумини кўяди ва уларни қаттик зарарлайди. Ёзда эса улар ёш ғўзага ва бошқа экинларга кўчади, бундай қуртлар ғўзани ёш барглари билан бир қаторда ёши улғайган баргларни ҳам ейишга мажбур бўлади, натижада улар қўйган тухумдан қуртлар кам чиқади ва улар камдан-кам яшаб қолади. Капалакнинг (ғўзага ҳарорат +10 °С) бахорда самарали хароратлар йиғиндиси 18 °С га етганда учиши энг кўп миқдорда бўлади. Зараркунанда кўпайиб кетган йилларда бу холат 15-20 кун давом этади. Карадринага қарши биологик курашда браконлар, хонкизи, трихограмма, олтинкўз, ориус кандаласи катта зарар етказади.

Батафсил: https://t.me/c/1586030980/161