...

Ток одатда, қаламчалардан кўпайтирилади. Қаламча тайёрлашда асосан узумнинг ҳосилдорлигига, мевасининг сифатига совуқ ва касалликларга чидамлилигига эътибор қаратган ҳолда саралаб олинади. Қаламчани бир йиллик пишган ва янги кесилган новдадан кесиб олинади. Новданинг пишганлигини аниқлаб олиш учун уни эгиб кўрилганда ғижирлаган товуш беради. Чунки қуриган пўстлоқ толалари узилади. Новда пўстлоғининг ранги ҳам сарғиш бўлади.

Новданинг узунлигини 50-60 см қилиб қаламча қилиб учи ва ён шохчалари кесилади. Тайёрланган қаламчаларни 15-20 та дан қилиб 2 жойидан боғланади. Сабаби уларни кўмиш ва тайёр бўлгандан сўнг қазиб олиш жараёнида қулай бўлади. Шунингдек ҳосил бўлган куртак (бўртма) ларга зарар етмайди. Қаламчада 5-7 тадан куртак бўлиб, новданинг қалинлиги 1 см атрофида бўлиши керак. Бундай қаламчада баҳорда ўсиб ривожланиш учун озиқ моддалар запаси бўлади.

Ток қаламчалари баъзи ҳолларда яҳши ривожланмайди яъни ёш новдалар дастлаб яҳши ўсиб чиқади, лекин кейинчалик қуриб қолади. Бунга асосий сабаб, илдиз ривожланишда новдадан ортда қолганидир. Чунки янги новда ҳали озуқани тўлиқ илдиздан эмас, балки, қаламчада мавжуд бўлган озуқа моддаларидан олиб турган бўлади. Бу озуқа запаси тугагандан сўнг новданинг қуриши кузатилади. Бунинг олдини олиш учун каламчаларни олдиндан илдиз орттириб олиш керак.

Қаламчаларни илдиз орттириш учун феврал ойининг охири ва март ойининг бошларида кузда кўмилган жойидан олиб ёки эрта баҳорда кесилган новдалардан тайёрланади.

Сўнг намлиги етарли бўлган жойга 60-70 см чуқурликка тескари ҳолда қўйиб устига 10 см чиринди тупроқ солинади. Сўнгра устидан сув сепиб намланади, устидан селофан плёнка ёпиб қўйилади. Ҳар 5-6 кунда очиб сув сепиб турилади.

Қаламчаларни кузда кўмилганда қишки қор-ёмғир сувлари зарар етказмаслиги учун чоралар кўриб қўйилади. Қаламчаларни тескари ҳолда кўмишнинг сабаби, баҳор келиши билан қуёшнинг иссиғида қаламчанинг илдиз қисми тезроқ ривожланади. Ҳаво ҳарорати кўтарилиши билан кўмилган қаламчаларда 10-15 кун ичида бўртмалар ҳосил бўлади.

Қаламчалар тўлиқ бўртмалар (илдизлар) ҳосил қилганидан сўнг, апрел ойининг бошларида 80-100 см оралиқдаги қаторларга орасидаги масофани 15-20 см қилиб экилади. Бунда қаламчанинг ер устидаги қисми 2 та куртак қолдирилиб, қияроқ ҳолатда кўмилади. Эндиги навбатда тўйдириб суғорилади ва ҳар 5-6 кунда кейинчалик, 10-15 кунда суғориб турилади.

Куртаклар яҳши ўсиб чиққанидан сўнг кейинчалик уларнинг фақат биттаси қолдирилиб, иккинчиси олиб ташланади. Қаламчалар экилган қаторларда намлик миқдори етарли бўлишини таъминлаш учун тез-тез суғориб турилиши зарур. Шу билан кейинги йил учун узум кўчати етиштирилади.

AGROBLOGER канали

mirishkor.uz

agronet.uz