..

Закоти Фитр бо либос, пул ва дигар чизе ба ҷуз ғизо (таъом) ҷоиз нест, зеро ин хилофи амри Расули Худо صلى الله عليه و سلم , ки фармудааст, ки фитрро бо ғизо бидиҳед.   Аммо бо вуҷуди ин баъзе аз уламо иҷозат додаанд, ки иди Фитрро пул дода мешавад.

 Ан-Нававӣ мегўяд: «Аксари фақеҳо иҷоза надоданд, ки Фитрро пул диҳанд ва ғайр аз Абу ҳанифа رحمه الله, ки  иҷозат дод.  Ибни Мунзир низ аз Ҳасани Басрӣ, Умар ибни ‘Абдул‘Азиз ва Суфён ас-Саврӣ ҷоиз будани инро ривоят кардааст.  Шарҳ Саҳиҳ Муслим 7/60.

 Нававӣ гуфтааст: "Пардохти закоти фитр аз Шофеъиён ҷоиз нест. Молик, Шофеъӣ ва Ибни Мунзир низ инро гуфтаанд(яъне ҷоиз нест)."  Манбаъ: Ал-Маҷмуъ, 6/71.

 Имом Хаттобӣ аз ҳадиси Абу-Саид: «Дар замони Паёмбари Худо صلى الله عليه و سلم фитрро бо як соъ( як мунҷук ) таъом медодем ва мо дар он замон ҷав, мавиз, қаҳваи хушк ва хурмо мехӯрдем» 

Уламо гуфтаанд : «Дар ин ҳадис далеле ҳаст, ки фитрро бо пул додан мумкин нест, зеро аз баъзе маҳсулот зикр шудааст, на пул».  Манбаъ: «Маъалиму-ссунна» 2/44.

 Динору дирҳамҳо дар замони паёмбар صلى الله عليه و سلم вуҷуд доштанд, аммо шариат ба ҷои пул фармон дод, ки иди Фитрро бо ғизо бидиҳад.  Расули Худо صلى الله عليه و سلم фармуданд: «Ҳар кас кореро анҷом диҳад, ки дар он амри мо набуд, рад карда мешавад (яюне қабул карда намешавад».  Муслим 1/236.

 Аз Имом Аҳмад дар бораи шахсе пурсиданд, ки тасмим гирифтааст закоти Фитрро бо дирҳам бидиҳад ва Имом Аҳмад фармуданд: «Метарсам, ки ба сабаби хилофи суннати паёмбар صلى اللهعليه و سلم аз ӯ ҳисоб намешавад!»  Ҳамчунин ривоят шудааст, ки ҳангоме ки Имом Аҳмад фармуд: «Фитрро ба ҷои ғизо ба пул додан ҷоиз нест!», аз ӯ пурсиданд: «Дар ин ҷо мардум мегӯянд, ки Умар ибни ‘Абдул’Азиз пул дод».  Сипас фармуд: «Сухани Расули Худо صلى الله عليه و سلم -ро тарк мекунанд ва мегӯянд: «Фалони гуфт!».  ал-Муғнӣ 2/671.

 Ибни Қудома мегӯяд: «Паёмбари Худо صلى الله عليه و سلم додани закоти фитрро ба ин тариқ воҷиб кард ва фармудааст, ки ин тавр дода шавад (яъне бо таъом)... Ва касе, ки пул мепартозад - вай аз он чизе ки дар матн. нишон дода шудааст, рад кард ва ин қабул намешавад.  Манбаъ: Муѓнї, 2/674.

 Шайх Албонӣ дар ҷавоб ба суол дар масъалаи додани закоти фитр бо пул гуфт: «Бешубҳа ононе, ки дар бораи ҷоиз будани додани закоти фитр бо пул ҳарф мезананд, хато мекунанд, зеро мухолиф бо матни равшани ҳадиси Расули Худо صلى الله عليه و سلم , ки онро Бухорӣ ва Муслим дар Саҳеҳи худ аз 'АбдуЛлоҳ ибни ‘Умар ривоят кардаанд, ки фармуд: Расули Худо صلى الله عليه وسلم бар мо фармуд, ки закоти фитр ба андозаи хурмо ё ҷав ва ё творог...» - ва Расули Худо صلىالله عليه و سلم инро аниқ кард, ва ин вазифаро, ки бар сари мардум гузошта  буд, ба фармони Парвардигораш на бо пул, балки танҳо бо ғизо мушаххас кард аз он чи ки дар ин вақт мардуми мамлакат мехуранд.  Манбаъ: «Силсилату-л-Худо ва ан-Нур», 274.

 Шайх Ибни Боз رحمه الله мефармояд: «Ба назари аксари уламо закоти фитрро бо пул додан ҷоиз нест.  Ва пардохти он бо ғизо воҷиб аст, чунон ки Паёмбар صلى الله عليه و سلم ва саҳобагон رضي الله عنهم кардаанд». ًМаҷмуъ фатво 14/213.

 Шайх Ибни Усаймин (раҳимаҳуллоҳ) мефармояд: «Фикри Имом Молик رحمه الله ин аст, ки закоти Фитр дар ғизо дода мешавад, на бо пул.  Ин ақида дуруст аст ва мазҳаби Имом Аҳмад ва Имом Шофиъ аст, зеро суннат ба ин далолат мекунад.  ‘АбдуЛлоҳ ибни Умар رضي الله عنه гуфт: «Паёмбари Худо صلى الله عليه و سلم додани закоти фитрро ба андозаи як саъ хурмо ё ҷав воҷиб кард».  АбуСаъиди Худрӣ رضي الله عنه мефармояд: «Дар замони Ҳазрати Расули Худо صلى الله عليه وسلم мо закоти фитрро ба миқдори як соъ аз ғизо медодем ва Мо дар он вақт хурмо, ҷав, мавиз ва кураи хушк мехӯрдем"".

 Манбаъ: «Маҷмуъ фатво» 18\279. 

Ва онҳои, ки додани закоти фитрро бо пул ҷоиз медонанд, ҳадиси заифро далел меоранд, ки далел нест.  Онҳо ба ҳадиси заиф такия мекунанд: «Дар ин рӯз мӯҳтоҷонро талабҳояшонро адо кунед ».  (ад-Доруқутни ва ал-Байҳақӣ. Шайх Албонӣ ҳадисро заиф хондааст).

Касоне, ки аз ҷоиз будани додани фитр бо пул сухан мегӯянд, далеле ҷуз ин ҳадиси заиф нест;  онҳо ҳадиси  заифро далел овардан;  ё кур курон тақлид пайравии ба ақидаи Имом Абуҳанифа رحمه الله мекунанд ё рад кардани ҳақиқат бо роҳи дурӯғ;  ва ё риояи суннатро душвор меҳисобанд.

 Имом Абуҳанифа رحمه الله мефармояд: «Агар чизе бигӯям, ки хилофи китоби Аллоҳ ва паёми Расули Худо صلى الله عليه و سلم бошад, сухани маро тарк кун».  Манбаъ: ал-Фулонӣ «Икозул-ҳимом» с.50.