مصاحبه
فردای بهترگفتگوی اختصاصی نشریه سکوت با سید مصطفی تاجزاده
🔻١- باتوجه به اعتراضات دي ماه ۹۶ و شعار هاي معترضين عليه اصلاح طلبان، آينده جريان اصلاحات را چگونه ارزيابي ميكنيد؟
✅ اعتراضات دی ماه يكي از نقاط عطف سپهر سياست در ايران است و از مقاطع بسيار مهم و تاثيرگذاري است كه اگر درك نشود و متناسب با آن تجديد نظرهای اساسي در اداره كشور و در رفتار و گفتار نيروهاي سياسي به وجود نيايد، از تحولات جامعه عقب خواهند افتاد و پاسخ گوي نياز هاي آن نخواهند بود.
جريان اصلاحات نیز اگر نتواند متناسب با اين شرايط تجديد نظر لازم را در رفتار و گفتار خود به وجود بياورد، آينده اش با ابهامات جدي مواجه خواهد شد و شاهد ريزش نيرو خواهد بود. اما اگر از حوادث درس بگيرد و سعي كند صريح تر هم با كانون قدرت و هم با جامعه سخن بگويد و مطالبات خود را شفاف تر بيان كند و راه كار هاي موثرتري را براي بهبود اوضاع پيشنهاد كند، همچنان خواهد توانست حرف اول را در عرصه سياست بزند.
🔻٢- به نظر شما سهم خواهي اصلاح طلبان و متحدان آنها چه تاثيري در حيات سياسي اين حزب دارد؟
✅ سهم خواهي احزاب از حکومت اگرچه در عرف كشورهاي دموكراتيك امري پذيرفته شده است، اما در ايران کنونی مي‌تواند پيامدهاي سو برای اصلاح طلبان داشته باشد. جامعه بايد احساس كند آنچه براي اصلاح طلبان مهم است، امنیت و رفاه ملت است نه اينكه به هرقيمتي بخشي از كيك قدرت به آنها برسد. روشن است هر جا كه دولت بخواهد از تجربيات و دانش و مديريت و مهارت اصلاح طلبان استفاده كنند، آنها بايد كمال همكاري را به عمل بياورند. اما از اين طرف نبايد هدف اصلي و جنبه غالب فعاليت اصلاح طلبان کسب قدرت یا سهيم شدن در آن باشد كه هم به خود آنان و هم به پايگاه اجتماعي آنها لطمه خواهد زد.
🔻٣- نقش اصلاحات در مبارزه با فساد چيست و تا چه اندازه موفق بوده است؟
✅ اصلاح طلبان تا به حال در مبارزه با فساد كاملاً موفق نبوده اند و در این مورد انتقاد به انها وارد است اگر چه در قياس با رقباي خود کارنامه بهتري داشته اند. به نظر من بهترين كاري كه در اين زمينه صورت گرفته، راه اندازی سامانه شفاف سازي شهرداري است كه اين امكان را براي هر شهروند فراهم ميكند كه از قراردادهاي بيش از يك ميليارد تومن در شهرداري مطلع شود. بدين ترتيب ما مي توانيم با فساد مقابله اي بسيار جدي به عمل بياوريم. انتظار اين است كه عين اين كار را دولت انجام دهد و با راه اندازي سامانه ي شفافيت نظارت مردم بر همه ي قراردادهاي دولت را ممکن كند تا بدين ترتيب فساد به حداقل خود برسد. البته راه كارهاي تجربه شده ديگري هم براي مقابله با فساد وجود دارد كه بايد دنبال شود اما به نظر من شفافيت اداری، آزادی رسانه ها و نظارت عمومي بر عملكرد ارکان حکومت کمر فساد را می شکند.
🔻٤- تفاوت احزاب سياسي موجود در كشور با احزاب سياسي در ساير كشور ها چيست؟
✅ در ايران احزاب نه تنها انحصار سياست ورزي را در دست ندارند (مانند كشور هاي دموكراتيك به خصوص در اروپا) بلكه در بسياري از مواقع حرف اول را هم نمي زنند و هنوز بعضی سیاست‌ورزان موثر تر از احزاب در عرصه سياست به ويژه در انتخابات نقش ايفا مي‌كنند. اين يك ضعف بزرگ است. در كشورهاي دموكراتيك سیاست ورزی حرفه‌اي صرفاً از طريق احزاب ممكن است و فعاليت سیاسی معطوف به قدرت خارج از احزاب متصور نيست و مفهوم ندارد. اداره كشور امری جمعی است. اگر كساني قبل از اينكه به قدرت برسند نتوانند در یک حزب فعاليت جمعی كنند، شايستگي اداره كشور را که الزاما جمعی است، ندارند. در ايران متاسفانه هنوز اين يك شعار برد دارد كه یک وزير يا حتي رئيس جمهور اعلام كند من هيچ وابستگي حزبي و تعهد حزبي ندارم. در حالی که اين وضعیت نقطه قوت او نيست بلكه ضعف او به شمار می‌رود. اين بدان معني است كه او نتوانسته با مجموعه اي از هم فكران خود تيمي يا حزبي تشكيل دهد كه با برنامه اي مشخص و با كادرهايي تربيت يافته و با سابقه روشن بتوانند كشور را اداره كنند. متاسفانه جوانان تحصيل‌كرده ها نیز كمتر فعاليت حزبي مي‌كنند.
ما يكي از سياسي ترين جوامع دنيار داريم بگونه اي كه ايرانيان علاقه‌مندانه مسائل را دنبال و درباره آنها اظهار نظر مي كنند. باوجود این یکی از غیرحزبی‌ترین جوامع هستیم. در حالی که براي فعاليت سياسي حرفه‌اي بشر تا به حال راهي بهتر از تشکیل حزب با همه ضعف های آن پيدا نكرده است.
🔻۵- به نظر شما نقش اصلي جنبش دانشجويي در شرايط فعلي چيست؟ چگونه ميتوان جنبش دانشجويي را براي اهداف مهم يك پارچه كرد؟
✅ با انقلاب در ارتباطات و پیدایی فضاي مجازي، دانشگاه در ایران نقش منحصر به فرد خود را در عرصه سياست از دست داده است و اگر نتواند متناسب با فضای جدید تعريف تازه و کارآمدی از خود ارائه دهد، نخواهد توانست پيشتاز فعاليت هاي سياسي و انتخاباتي باشد.
ببينيد! مطبوعات پس از فضاي مجازي کارکرد سنتی خود را از دست داده و بايد تعريف جديدي از خود ارائه دهد وگرنه مخاطبين خود را از دست خواهد داد و به محاق خواهند رفت. فعاليت هاي سياسي دانشگاه در کشور ما نيز با پيدايش فضاي مجازي به طور جدي باید تغيير کند. بنابراين لازم است فعالان دانشجویی در اين شرايط باز تعريفي از خود ارائه كنند تا بتوانند بر اساس آن نقش مهمي در عرصه سياست در كشور ايفا كنند.
🔻۶- عملكرد انقلاب در زمينه هاي مختلف را چگونه تحليل ميكنيد؟ آيا انقلاب توانست به آرمان هاي خود دست پيدا كند؟ اگر پاسخ منفي است علت آن را بيان كنيد.
✅ ما در جریان انقلاب و بعد از آن دستاوردهايي داشتيم و البته با ناكامي هاي بزرگ نیز مواجه شده ایم، که لازم است در مورد تك تك آنها جداگانه بحث كرد. من بزرگترين دستاورد انقلاب را رشد آگاهي هاي عمومي مي‌دانم و اعتماد به نفس ايرانيان به گونه اي كه براي هر تحولي به خود متكي باشند و بر اساس آن آينده خود را رقم زنند. به باور من آرمان های انقلاب همچنان زنده است، يعني نسل جديد ما نیز همچنان استقلال مي خواهد و نمي خواهد برايش واشنگتن يا لندن يا مسكو تصميم بگيرند. جامعه ما همچنان طرفدار آزادي است در همه عرصه ها، از آزادي سبك زندگي تا آزادي هاي سياسي و فرهنگی و اجتماعی و در مجموع جمهوري خواه و دموکراسی طلب است بگونه اي كه حتي گفتمان سلطنت طلبان ایران نیز دموكراتيك شده است و اين كه اصل را مردم و مطالبات و نظر آنان می خوانند.
ما در زمينه‌ی حفظ استقلال ايران دستاورد درخشاني در اين چهل سال داشته ایم ولی درمورد آزادي با فراز و نشيب مواجه بوده و به هيچ وجه نتوانسته ايم به مطالبات مردم در اين باره پاسخگو باشيم. متاسفانه با نظارت استصوابي عقب گرد‌هاي جدي هم کرده ايم چون به ميزان اينكه انتخابات در ایران غير آزاد مي‌شود آزادي در عرصه هاي گوناگان مورد تهديد قرارگرفته و محدود مي شود. افكار ارتجاعي جمهوريت نظام را هنوز تهديد ميكند و متاسفانه گفتمان رهايي بخش اسلامي تبديل شده به گفتماني كه هر جا سخن از اسلام مي‌گويند، به معناي مقابله با عقل سلیم است و اینكه مي خواهند محدوديت جدیدی بر جامعه تحميل كنند.
🔻۷- راهكار مناسب براي برون رفت از بحران هاي موجود در فضاي كشور چيست؟
✅ به باور من دموکراسی در خانه و صلح در جهان راه كار برون رفت ما از معضلات است. براین اساس بايد در جامعه گشايش هاي جدي در زمينه هاي سياسي، اجتماعي و فرهنگي و اقتصادی داشته باشيم و در عرصه بين المللي نيز به سمت تعامل جدي با همسایگان برويم و بدين ترتيب هزينه اداره كشور را به حداقل ممكن كاهش دهيم و سرمايه و اعتماد و رضايت مردم را به حداكثر وجه جلب كنيم. رفع فوری حصر و ممنوع التصويري، آزادی زندانیان سیاسی و لغو احكام سنگين قضايي براي فعالان مدنی، آزادي مطبوعات، حقوق زنان و كارگران و ... بايد در دستور كار حكومت قرار گيرد، همچنين مقابله با فيلترينگ فضاي مجازي نیز لازم است كه مي تواند آثار سو مانند توقيف فله اي مطبوعات همراه داشته باشد.
🔻۸- چه راه كاري براي مقابله با فساد در نهاد ها و ارگان هايي مانند بنياد شهيد، بنياد مستضعفان، قوه قضائيه و ساير نهاد هايي كه نظارت بر آن ها ممكن نيست وجود دارد؟
✅ مهمترين راهكار براي مقابله با فساد در نهادهاي انتصابي اول ايجاد حساسيت در افكار عمومي در این عرصه با استفاده از فضاي مجازي است چون در رسانه ها امكان انتقاد به قوه قضاييه، صدا و سيما و... وجود ندارد.
دوم تلاش فراكسيون اميد افزون بر تلاش های دولت و شهرداری ها در مقابله با فساد است تا به انجام تحقيق و تفحص در نهادهايي بپردازند، كه به فسادهاي گسترده مشهورند. به نظر من رهبر هم زیر فشار افکار عمومی با تحقيق و تفحص از آن نهادها موافقت خواهد کرد. متاسفانه قوه قضاييه خود در اين زمينه متهم است و نمي توان از آن انتظار زيادي داشت.
🔻۹- چه چيزي بيشتر از همه حيات سياسي انقلاب را تهديد ميكند؟
✅ به باور من انديشه هاي ارتجاعي و متحجر و داعشي بزرگترين خطري است كه حيات سياسي انقلاب را به لحاظ ديني، سياسي،اقتصادي و امنيتی تهدید می‌کند. راه برطرف کردن آن نیز پذيرش دموکراسی و تكثر است و اينكه داعش هاي وطني نیز البته به ميزان پايگاه اجتماعي و مردمي خود مي‌توانند به شرط پذيرش قواعد بازي در مديريت كشور سهم داشته باشند.
🔻١۰- اگر بنا باشد يك انتقاد از خود و جريان اصلاحات را ذكر كنيد، آن انتقاد چيست؟
✅ یکی از انتقادهای وارد به ما آن است كه تخلفات ٨٤ را علني نكرديم. البته آقاي خاتمي به قوه قضائيه نامه نوشت و دخالت ها در انتخابات را براي پيگيری قضایی منعكس كرد که هیچ گاه پيگيري نشد. بگذریم از اینکه اگر به شکایت من از اقاي جنتي در همان سال ٨٠ رسيدگي مي شد، اساساً به حوادث ٨٨ نمي رسيديم.
🔻١۱- اخيرا مشاهده كرده ايم كه جريان هاي مقابل كه خودرا اصولگرا يا جبهه پايداري مي نامند به شدت به مصطفي تاجزاده ميتازند، پاسخ شما به اين افراد چيست؟!
✅ بله من هم اخیرا شاهد حملات سازمان يافته به خود هم از خارج كشور توسط كساني كه خود را برانداز می‌خوانند و هم در داخل توسط رسانه های دولت پنهان هستم اما شرايط كشور را بحراني تر از آن مي دانم كه وقت خود را صرف جواب دادن به حملات آنها كنم و همچنان بنا دارم كار خود را دنبال كنم. البته در مورد مسائل مهم و مرتبط با سرنوشت ايران و ايرانيان مستقل از نظریات موافق یا مخالف حرف هاي خود را می‌زنم و تصور مي‌كنم انتظار جامعه از من نیز همين است.
🔻۱۲- با توجه به حمله نظامي ائتلاف به سوريه شما آينده اين مناقشه رو چگونه ارزيابي مي كنيد؟! و بنظر شما اين جنگ چقدر بصورت مستقيم و غير مستقيم متوجه ايران خواهد بود؟!
✅ من منتقد مواضع و عملكرد جمهوري اسلامي در سوريه هستم و معتقدم كه ما عملكردي بسيار پر هزينه و كم فايده داشتيم. خطاهاي مهلكي هم مرتكب شده ايم كه كارهاي مثبت جمهوری اسلامی را هم تحت الشعاع قرار داده است. هنوز هم فكر مي‌كنم امكان بازي برد برد را با كشور هاي بزرگ دنيا در مورد سوريه داريم چرا كه اكثريت آنها وضع موجود سوريه را نمی‌پسندند، البته منهاي اسراييل و جناح جنگ طلب آمريكا كه تدوام ناآرامي هارا به سود خود مي‌بينند. به هر حال چون اكثريت دنيا خواهان تثبیت وضعيت در سوريه و يمن هستند، امكان اينكه ما بازي برد بردي تعريف كنیم و براساس آن با دولت های بزرگ منطقه و جهان به توافق برسيم كه هم حقوق مردم آن كشور ها رعايت شود و هم از دامنه خصومت ها و نزاع ها كاسته شود، هنوز فرصت داريم . اهرم‌هاي خوبي هم داريم. كافي است آنها را به‌طور مناسب و با هدف دستیابی به توافق به‌کار بریم. من مذاكرات سه جانبه‌ي روسيه، تركيه و ايران را مثبت ارزيابي مي‌كنم و معتقدم يكي از دلايل حمله اخیر ترامپ به سوریه همين است كه در اين مذاكرات دیده شود.
🔻۱۳- شما در مورد تظاهرات دي ماه بارها و بارها تاكيد مؤكد فرموديد كه مبادا ايران تبديل به سوريه شود، آيا با توجه به نوسانات نرخ ارز در ايران خطر تبديل شدن به ونزوئلا تهديد بزرگتري نيست؟!
✅ تاكيد بر آنكه ممكن است سوريه شويم به‌هيچ‌وجه به‌معناي آن نيست كه ممكن است ونزوئلا نشوي. ما از هر دو جهت در معرض خطر هستيم؛ هم از جهت فشارهاي اقتصادي و هم از جهت اوضاع سیاسی. اخيرا هم توئيتی ناظر بر همين خطر دوگانه زدم و یادآور شدم که ونزوئلا طولانی‌ترین منابع نفتي را در جهان دارد و ليبي بعد از آن و ايران سوم است. دو كشور اول كه از نظر نفتي غني ترين كشورهای جهانند اولی به لحاظ اقتصادي و دومی از نظر سياسي فرو پاشيده است. پس تمام تلاش ما بايد اين باشد كه ايران به سرنوشت آن دو دچار نشود.
